بازتاب انتخابات آلمان در ایران

اخبار و گزارشهای مربوط به انتخابات در آلمان در رسانه‌های ارتباط جمعی ایران بازتاب گسترده‌ای نداشته و لااقل تا روز دوشنبه در صدر اخبار مهم بین‌المللی قرار ندارد. شامگاه یکشنبه در اخبار صدا و سیمای جمهوری اسلامی که از ساعت ۹ تا ده و نیم، هر نیم ساعت از یکی از شبکه‌ها پخش می‌شود خبرهای مربوط به انتخابات در آلمان به کوتاهی مورد بررسی قرار گرفت. یکی از این شبکه‌ها به نقل از گزارش خبرگزاری فرانسه از برلین نتایج نخستین آمار را که بر مبنای نظرسنجیها به دست آمده نقل کرد و از پیروزی آنگلا مرکل خبر داد. اخبار مربوط به انتخاب آلمان پس از خبرهایی از انتخابات در افغانستان و در مواردی حتا پس از اخبار کم‌اهمیتی از کشورهای دیگر مورد عنایت قرار گرفت. در بخش اخبار شبانگاهی صدا و سیما خبر این رویداد پس از پخش خبری مربوط به تشکیل موسسه‌ای برای «اجاره دادن میهمان به عروسیها» در جنوب هند به اصلاع ببیندگان رسید. در این برنامه‌ی خبری گزارشی از گزارشگر صدا و سیما از برلین نیز پخش شد که در آن آمار مربوط به درصد آرای احزاب مختلف با آنچه همان زمان، که یک ساعتی از پایان رای گیری می‌گذشت، از تلویزیونهای آلمان پخش شد اختلافهای آشکاری داشت.

در میان روزنامه‌های صبح دوشنبه نیز تنها تعداد معدودی، از جمله روزنامه شرق، جام جم و ایران به اخبار انتخابات آلمان پرداخته‌اند. بسیاری از روزنامه‌های دیگر، چه روزنامه‌های پرتیراژی چون کیهان و همشهری، و چه روزنامه‌های تخصصی مانند دنیای اقتصاد و آسیا چندان اعتنایی به این اخبار نداشته‌اند. البته باید توجه داشت که روز دوشنبه از سویی اخبار اصلی روزنامه‌ها تحت‌الشعاع خبرهای مربوط به بازگشت ریاست جمهوری و واکنشهای بین‌المللی نسبت به مسئله‌ی فعالیتهای هسته‌ای ایران و اخبار مربوط به جشنهای نیمه‌ی شعبان بود و از سوی دیگر اغلب روزنامه‌های صبح در ساعات اولیه‌ی شامگاه دیروز روانه‌ی چاپخانه‌ها شده‌اند.

با این همه نحوه‌ی پرداختن به این رویداد و اشتباهات فاحشی که تقریبا در تمام گزارشها به چشم می‌خورد حکایت از آن دارد که اوضاع سیاسی آلمان و انتخبات این کشور برای بسیاری از مفسران و گزارشگران رسانه‌های ارتباط جمعی ما، لااقل در این مرحله، موضوعی فرعی است. در این میان تنها روزنامه‌ای که خبر این انتخابات را با تیتر درشت و در صفحه‌ی نخست خود منتشر کرده روزنامه‌ی شرق است. بهمن دارالشفایی یکی از اعضاء «گروه بین‌الملل» این روزنامه ضمن ارائه‌ی نخستین آمار منتشر شده، در ادامه به بحرانهای اقتصادی آلمان و لطمه‌هایی که حزب سوسیال دموکرات و گرهارد شرودر از آن خورد اشاره می‌کند و در ادامه می‌نویسد «اتفاق ديگرى كه به شرودر لطمه زد، خروج حزب چپ‌گراى «اتحاد چپ آلمان» از دولت ائتلافی او بود.» اما واقعیت این است که اولا چند ماه بیشتر از تشکیل حزب «اتحاد چپ آلمان» نمی‌گذرد و این حزب هرگز در دولت ائتلافی شرودر شرکت نداشته و ثانیا، هم رهبران این حزب و هم بقیه‌ی احزاب بزرگ آلمان بارها اعلام کرده‌اند که علاقه‌ای به همکاری با یکدیگر ندارند.

روزنامه‌ی جام جم نیز که آمار مربوط به نخستین نظرسنجیهای پس از انتخابات را به نقل از شبکه ۲ تلویزیون فرانسه در صفحه‌ی دوم خود درج کرده در ادامه یادداشت کوتاهی نیز یادداشتی منتشر کرده با عنوان «آلمانیها پای صندوقهای رای» که معلوم نیست برگرفته از گزارشهای تلویزون فرانمسه است یا تحلیل صاحب‌نظران روزنامه. در این یادداشت با اشاره به بحرانهای اقتصادی و رقابت کاندیداها آمده است: «آلمان همچنان ثروتمندترین کشور اروپا و و بزرگترین صادرکننده جهان است. اما با وجود اصلاحات اقتصادی پیشنهاد شده از سوی آنجلا مرکل، رقیب محافظه‌کار او، باعث پیدایش گسست در جامعه آلمان خواهد شد.»! این یادداشت چند سطری که به همین عبارتها به پایان می‌رسد مشخص نمی‌کند که چرا «با وجود اصلاحات» پیشنهادی مرکل جامعه آلمان با «پیدایش گسست» روبرو خواهد شد.

روزنامه‌ی ایران هم در شماره‌ی امروز خود مطلبی را، به نقل از ایرنا خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، به انتخابات آلمان اختصاص داده که بیشتر حاوی اطلاعاتی در مورد تاریخچه‌ی انتخابات در آلمان و آماری درباره‌ی انتخابات اخیر است. در این گزارش نیز همچون اغلب گزارشهای منتشر شده در مطبوعات و خبرگزاریها بی‌دقتیها و نادرستیهایی به چجشم می‌خورد. صرف‌نظر از ثبت نادرست اسامی برخی شخصیتها و مکانها، در این گزارش آمده که آنگلا مرکل رای خود را در زادگاهش «مکلن بورگ فورپومن» به صندوق ریخت. در حالی که او این کار را در محل سکونتش در شهر برلین انجام داده است. در این گزارش همچنین از حضور ۲۶ نامزد از «اقليت ترك زبان مقيم آلمان» و وجود اسامی دو ایرانی در بین کاندیداها خبر می‌دهد. در حالی که ساکنان آلمان، به عنوان اقلیتهای مقیم این کشور حق نامزدی در انتخابات پارلمانی را ندارند و خارجی‌تبارانی که در این انتخابات شرکت می‌کنند تبعه‌ی آلمان و شهروند این کشور محسوب شوند.

اخبار مربوط به انتخابات آلمان در خبرگزاریها نیز لااقل تا ظهر امروز (دوشنبه ۲۸ شهریور ماه) جای چندانی به خود اختصاص نداده است. خبرگزاریهایی چون ایرنا، ایلنا، ایسنا، فارس و میراث که مهمترین بنگاههای خبری کشور محسوب می‌شوند پا به پای اعلام نتایج انتخابات در آلمان به انعکاس آن اقدام نکرده‌اند. در این میان هنوز از تفسیرها و گزارشهای تفصیلی در مورد این انتخابات نیز خبری نیست. تنها خبرگزاری فارس در گفتگو با بهشتی‌پور مدیر سابق شبکه‌ی ماهواره‌ای العالم، از قول او نوشته که «پیروزی سوسیال مسیحی‌ها به نفع ایران است.» به گزارش این خبرگزاری بهشتی‌پور معتقد است: «سابقه گذشته روابط ميان ايران و آلمان نشان مي‌دهد كه كشورمان با دموكرات مسیحي‌ها بهتر از سوسيال دموكرات‌ها كار كرده و بيشتر به هم نزديك بوده اند.» او همچنین گفته «به طور سنتي‌ دموكرات مسيحي‌هاي آلمان مواضعشان با جمهوري‌خواهان آمريكا، بوش و همكارانش، نزديك است پيروزي اين حزب موجب نزديكي آلمان و آمريكا نيز خواهد شد.»

نتایج انتخابات در آلمان راه دشواری را مقابل احزاب بزرگ قرار داده است. این احزاب نه به تنهایی قادر به تشکیل دولت‌اند و نه با احزاب دلخواهشان. بنابراین آینده دولت آلمان تنها پس از مذاکراتی دشوار و پیچیده رقم خواهد خورد و نتیجه هر چه باشد با تمام پیش‌بینیهای قبلی تفاوت خواهد داشت. شاید اگر رهبران احزاب بزرگ آلمان دیشب گزارش مربوط به اجاره دادن میهمان برای عروسی در هند را می‌دیدند افسوس می‌خوردند که کاش چنین موسسه‌هایی بودند و چند هزار رای دهنده به آنها اجاره می‌دادند. البته انتخابات آلمان که نزدیک به هشتاد درصد واجدان شرایط در آن شرکت کردند از نظر تعداد رای دهندگان جایی برای گله و شکایت باقی نمی‌گذارد.

بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران