بازپرداخت بدهی نفتی هند به ایران

محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی ایران، روز یکشنبه (۱۳ شهریور) به خبرگزاری ایرنا گفته که ایران با وجود تمایل طرف هندی به معامله پایاپای، طلب نفتی خود را به صورت نقدی دریافت کرده است.

دو هفته پیش از این، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده بود که بدهی‌های نفتی هند تا اواسط شهریور به صفر خواهد رسید. محسن قمصری افزوده بود: «ایران هیچگاه نفت مفت به هیچ شرکت و کشور خارجی عرضه نخواهد کرد، زیرا حتی یک قطره نفت بدون مشتری هم ندارد.»

هند با واردات روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام، یکی از بزرگترین مشتریان نفت  ایران است. ایران با صدور سالانه نزدیک به ۱۲ میلیارد دلار نفت به هند، دومین تامین‌کننده نفت خام این کشور پس از عربستان سعودی به شمار می‌رود.

پرداخت مستقیم پول نفت صادراتی ایران زمانی دچار مشکل شد که بانک مرکزی هند، در ماه دسامبر سال ۲۰۱۰ و پس از دیدار باراک اوباما از هندوستان، ارائه تسهیلات بانکی برای خرید نفت و گاز ایران را متوقف کرد.

قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت علیه ایران، شامل فروش نفت و گاز جمهوری اسلامی نمی‌شوند، اما معاملات مالی با ایران را سخت‌تر کرده‌اند. آمریکا نیز شرکت‌های خارجی را از خرید کلان فراورده‌های نفتی ایران برحذر داشته است.

شیوه معمول معامله ایران با هند، ازطریق اتاق مشترک و اتحادیه پایاپای آسیا بود، اما  تصمیم بانک مرکزی هند برای قطع تسهیلات بانکی مربوط به تسویه حساب ارزی با ایران، مشکلاتی جدی در داد و ستد نفتی دو کشور ایجاد کرد.

پس از این تصمیم، شرکت‌های نفتی هندی و طرف ایرانی کوشیدند واسطه‌ای برای انتقال طلب چند میلیاردی ایران پیدا کنند. انتشار گزارش‌هایی در مورد احتمال انتقال این بدهی از کانال بانک تجاری ایران و اروپا در هامبورگ، موجب سختگیری و نظارت دولت آلمان بر گردش کار این بانک شد. دولت آلمان همچنین هرگونه مشارکت خود در پرداخت بدهی هند به ایران را تکذیب کرد.

پس از آن، در ماه ژوئن اعلام شد که بدهی نفتی هند به ایران از طریق بانک‌های ترکیه بازپرداخت می‌شود. خبرگزاری رویترز در ۲۹ ژوئن گزارش داد که پالایشگاه دولتی مانگلور و شرکت پتروشیمی ام آرپی‌ال هند، قسط اول بدهی خود به ایران را از طریق "هالک بانک" ترکیه و به یورو پرداخته‌‌اند.

مقام‌های بانک مرکزی و شرکت ملی نفت ایران اعلام نکرده‌اند که تسویه حساب هند با ایران چگونه و از طریق چه بانک یا واسطه‌ای انجام گرفته است. رییس کل بانک مرکزی ایران، به خبرگزاری ایرنا تنها این را گفته که به دلیل فروش دوباره نفت، هند به ایران بدهی نفتی دارد و ایران همواره "ته مانده" حسابی در این کشور خواهد داشت.

محمود بهمنی تصریح کرده که ايران تاكنون برای دريافت طلب‌های نفتی خود از هند معامله تهاتری نداشته است، اما اگر اين كار صورت گيرد، در خصوص "كالاهای با كيفيت و مورد نياز ايران" خواهد بود.

 MDM/BB