بازگشت تدريجى طالبان

هفته‌ نامه‌ی «نيشن» در گزارش جامعى از افغانستان می‌نويسد بخش‌هايى از افغانستان تا حوالى بيست دقيقه‌ای جنوب کابل شاهد بازگشت تدريجى قواى طالبان است. آنها در شب شبيخون می‌زنند، رهبران مذهبى نزديک به دولت را ترور و جاده‌ها را مين گذارى می‌کنند و عقب می‌نشينند تا دوباره حمله را از سر بگيرند. يکى از نيروهاى عمده‌ی ضد دولتى که پيش از اين رقيب طالبان بود و اکنون به آنها پيوسته «حزب اسلامی» متعلق به گلبدين حکمتيار است. حکمتيار در جوانى هنگامى که در کابل دانشجوى مهندسى بود به خاطر تعصبات مذهبى به زنان بى‌حجاب اسيد می‌پاشيد.

گلبدين حکمت يار حزب اسلامى را در سال ۱۹۷۵ با حمايت دولت وقت جمهورى اسلامى پاکستان تأسيس کرد تا با دولت‌هاى سکولار و چپ در افغانستان نبرد کند. او معادل ۶۰۰ ميليون دلار کمک نظامى از آمريکا دريافت کرد تا با قواى ارتش سرخ (شوروی) در افغانستان بجنگد. اعضاى اين حزب همانند طالبان بيشتر از قوم پشتون هستند.

فساد ادارى و مالى دولت حامد کرزاى و فقدان سرمايه گذارى در توليدات، باعث رواج بيکارى و فقر شده و از همين رو طالبان و حزب اسلامى می‌توانند به راحتی مردان جوان را با دادن مزد جلب خود کنند. يکى از ژنرال‌هاى ارشد پيمان ناتو هشدار داده است که اگر اوضاع امنيت و توسعه‌ی اقتصادى ظرف شش ماه آينده بهبود نيابد بيشتر افغانى‌ها دوباره به حمايت از طالبان خواهند پرداخت.

دولت حامد کرزاى نمونه‌ی کلاسيک يک دولت رانتى است، يعنى دولتى وابسته به يک منبع درآمدِ واحد بدون ارتباط با بنيه‌ی توليدى و صنعتى اقتصاد بومى‌اش. دولت افغانستان به جاى نفت منبع درآمدش کمک خارجى است. کمک خارجى ۹۲% در آمد اين کشور را در حال حاضر تشکيل می‌دهد. سى و دو وزارتخانه‌ی دولتى کارمندان زيادى را با حقوق‌هاى سى دلار تا صد دلار درماه به استخدام درآورده که بنا به گزارش «نيشن» طى روز کار زيادى نمی‌کنند مگر نوشيدن چاي، خواندن روزنامه و ديدن فيلم‌هاى هندى در تلويزيون.

کارمندان افغانى از موقعيت دولتى خود به طرز وسيعى براى رشوه گرفتن استفاده می‌کنند. دولت در خود کابل نيز ضعيف است و استان‌هاى ديگر زير حکومت خان‌هاى محلى اداره می‌شوند.

کابل در روز فقط سه ساعت برق دارد و آب آشاميدنى غير بهداشتى است. مددکاری، طبابت و بهداشت تنها بوسيله‌ی چند سازمان غيردولتى بين‌المللى فراهم می‌شود. دولت قادر نيست مايحتاج غذايى را در بازار تضمين کند و کارخانه‌هاى دولتى در حيطه‌هاى توليد ذغال و گاز و سيمان فاقد بودجه براى سرمايه گذارى تازه هستند.

تعداد زيادى از زنانى که در ادارات دولتى کار می‌کنند براى اضافه درآمد به طور نيمه وقت خدمات جنسى می‌دهند. قضات دادگاهها بدون پرده پوشى رشوه می‌گيرند.

طبق برآورد سازمان ملل نزديک به سه ميليون نفر از جمعيت سى ميليونى افغان در توليد ترياک اشتغال دارند که هرساله ۳ ميليارد دلار براى اقتصاد کشور درآمد ايجاد می‌کند. ۹۲% هروئين مصرفى جهان از توليدات ترياک افغانستان به دست می‌آيد.

رژيم باج دهى و دزدى دولتى مردم را از دولت زده کرده و در شرايط ناامنى آنها را خواهان دورانى می‌کند که رژيم طالبان به راحتى می‌توانست نظم و امنيت را در شهرها برقرار کند. حتا کسانى که مذهبى نيستند نيز اکنون خواهان بازگشت طالبان شده‌اند زيرا اعضاى دولت طالبان از موقعيت شان سو‌ی استفاده‌ی مالى نمی‌کردند و معروف است که هميشه پول غذا و بنزين را از درآمد فردى خود می‌پرداختند.

آينده‌ی دولت برنشانده‌ی حامد کرزاى در افغانستان با گذشت زمان تيره و تيره تر به نظر می رسد.

عبدى کلانترى ـ براى بخش فارسى صداى آلمان ـ از نيويورک