بحث بر سر اقدامات بعدی در پرونده هسته‌ای ایران
۱۳۸۶ شهریور ۲۲, پنجشنبه
آمریکا قصد دارد بحث اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران را دوباره به جریان بیاندازد. در همین رابطه نیکلاس برنز، مدیرکل وزارت خارجه ایالات متحده همتایان خود از کشورهای ۵+۱ را برای روز ۲۱ سپتامبر به واشنگتن دعوت کرده است. موضوع بحث، محتوای قطعنامه جدیدی است که احتمالاَ َ در شورای امنیت سازمان ملل برای تحریم بیشتر ایران به تصویب خواهد رسید.
تصمیم ایالت متحده در حالی اعلام می‌شود که آژانس انرژی اتمی در آخرین گزارش خود از پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی، ابراز امیدورای کرده که تا دسامبر سال جاری همه ابهامات در باره‌ی ماهیت و دامنه‌ی برنامه هسته‌ای ایران روشن شود.
بحث و جدل بر سر رویکرد در برابر ایران
در پی توافقی که در ماه ژوییه گذشته میان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مقامات جمهوری اسلامی به دست آمد، دو طرف توافق کردند که با تدوین یک جدول زمانی، در راستای ابهام‌زدایی از برنامه هسته‌ای ایران گام برداشته شود. در چارچوب این توافق، تا کنون چندین ملاقات میان مقامات آژانس و مسئولان جمهوری اسلامی انجام گرفته و بازرسان آژانس نیز از برخی تأسیسات اتمی ایران بازدید کرده‌اند. نتایج این دیدارها و بازرسی‌ها مضمون گزارش تازه‌ای بود که محمد البرادعی، مدیرکل آژانس اتمی، روز دوشنبه (۱۰ سپتامبر) به اجلاس شورای حکام آژانس ارائه کرد.
این گزارش با ناخشنودی آمریکا و کشورهای اروپا مواجه شده است. انتقاد آنها در وهله اول به توافق ماه ژوییه البرداعی با ایران است که مضمون آن عمدتاَ به روشن‌کردن ابهامات در باره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته جمهوری اسلامی برمی‌گردد و نه رویکردها و اقدامات جاری و آتی آن. در همین رابطه، آمریکا اعلام کرده است که اگر ایران به همه سؤالات در باره گذشته برنامه هسته‌ای‌اش هم پاسخ دهد، تضمینی نیست که این کشور در آینده به سوی ساختن بمب اتمی نرود.
ورای مسئله یادشده، آمریکا و اروپا عمل‌نکردن ایران به مضمون اصلی دو قطعنامه شورای امنیت، یعنی تعلیق غنی‌سازی اورانیوم را کماکان مشکل اصلی در رویکرد هسته‌ای جمهوری اسلامی تلقی می‌کنند و همچنان بر انجام این خواست از سوی تهران تأکید دارند.
محمد البرادعی نیز روز چهارشنبه(12 سپتامبر) در حاشیه اجلاس شورای حکام آژانس، در مصاحبه با خبرنگاران، بار دیگر از ایران خواست که برای نشان دادن حسن نیت خود غنی‌سازی را به حال تعلیق درآورد. وی همزمان جامعه‌ی جهانی را نیز فراخواند که تا پایان مذاکرات آژانس با ایران، تحریمی علیه ایران اعمال نکنند. این پیشنهاد نه چندان تازه البرادعی که به "توقف دوگانه" معروف شده از حمایت تلویحی برخی از کشورهای اروپایی برخوردار است.
شک و تردیدهای آلمان
خبرگزاری رویترز، روز چهارشنبه (۱۲ سپتامبر) به نقل از دیپلمات‌های اروپایی گزارش داد که آلمان قصد دارد تا نوامبر آینده ، یعنی تا زمان گزارش بعدی البرادعی از رویکرد هسته‌ای ایران، منتظر بماند و تا آن زمان با اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران موافقت نکند. پیوستن آلمان به تحریم‌های علیه ایران، ظرف ماه‌های گذشته موضوع برخی بحث‌ها و مخالفت‌ها در محافل اقتصادی و سیاسی این کشور بوده است.
در همین حال، روزنامه واشنگتن‌پست نیز در شماره پنجشنبه خود نوشته است که آمریکا تاکنون با مقاومت چین ، روسیه و آلمان برای دست زدن به تحریم‌های جدید علیه ایران روبرو شده است. از هم این رو انتظار میرود که اگر قطعنامه‌ای هم در شورای امنیت به تصویب برسد تنها کمی شدیدتر از قطعنامه های قبلی درماه‌های دسامبر و مارس باشد.
شک و تردید در مورد صدور قطعنامه جدید و محتوای آن در حالی صورت می‌گیرد که تلویزیون "فاکس نیوز"، که بیان‌کننده نظرات نومحافظه‌کاران آمریکا به شمار میرود در گزارشی با اشاره به مخالفت احتمالی چین و تردید آلمان در اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران، از اعلام "مرگ سیاست تحریم" توسط دولت آمریکا و جدی‌ترشدن این دولت برای تهیه‌ی طرح‌هایی برای حمله به ایران خبر داده است.
بنا به همین گزارش، نیکلاس برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا به مقام ارشد خود، خانم رایس اطلاع داده است که بازداشتن جمهوری اسلامی از ادامه برنامه هسته‌ای‌اش از راه دیپلماتیک ناممکن شده و لذا از یک اقدام نظامی علیه ایران گریزی نیست. هدف این اقدام نظامی که به گفته فاکس نیوز دستکم دو هفته طول خواهد کشید، نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران و به عقب انداختن هر چه بیشتر برنامه اتمی این کشور است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش نیوز فاکس آن را غیرواقعی توصیف کرده و گفته است که ایالات متحده برای حل بحران هسته‌ای ایران کماکان به شیوه‌های دیپلماتیک متوسل خواهد شد.
پرونده‌‌ای که همچنان داغ مانده است
در واکنش به فعل و انفعالات اخیر در پرونده هسته‌ای ایران، مقامات جمهوری اسلامی اظهارنظرهای متفاوتی کرده‌اند. محمود احمدی‌نژاد ظرف روزهای اخیر، ضمن تأکید بر ادامه غنی‌سازی، چند بار چالش هسته‌ای ایران را تمام‌شده اعلام کرده و با قطعیت از بازگشت این پرونده از شورای امنیت به آژانس اتمی سخن گفته است. دیگر مقامات مسئول جمهوری اسلامی اما تلویحاَ و آشکارا آمریکا و اروپا را به نادیده‌گرفتن نتایج همکاری‌های ایران با آژانس و مایل‌نبودن به حل چالش هسته‌ای متهم کرده‌اند. آنها تهدید کرده‌اند که تصویب تحریم‌های بیشتر در شورای امنیت، "روند مثبت همکاری ایران و آژانس" را مختل خواهد کرد.
همزمان با بحث‌ها و کشاکش‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ایران، گزارشی که دیوید پتریوس و رایان کراکر، مقام‌های ارشد نظامی و سیاسی آمریکا در عراق به کنگره ارائه کرده‌اند نیز، تا حد زیادی بر نقش ایران در بحران همسایه غربی‌اش متمرکز شده است. در همین راستا، کوندالیزا رایس ایران را "یک همسایه بسیار دردسرساز" عراق توصیف کرده است. هم اینک، در واشنگتن بحث‌های متفاوتی در مورد راه‌های بازداشتن ایران ، از آنچه "دخالت" این کشور "در ناامنی‌های عراق" خوانده می‌شود در جریان است.