بحث «دانشگاه نخبگان» در آلمان
۱۳۸۵ شهریور ۱۴, سه‌شنبه
اين در حالى است كه از يك سو نخبگان آلمانى كشورشان را براى دست‌يابى به امكانات بهتر ترك مى‌كنند و از سوى ديگر از اعتبار دانشگاه‌هاى آلمان در ده‌هاى گذشته كاسته شده و مشكلات مالى نيز گريبان‌گير آنها شده است. براى مبارزه با معضل پيش آمده، طرحى در سيستم آموزشى آلمان در حال بررسى است.
براى جاى گرفتن دانشگاه هاى آلمان در كنار دانشگاه هاى تراز اول، مبلغ ۲ ميليارد يورو هزينه برآورد شده است. دانشگاه‌هايى كه از نتايج خوبى در زمينه‌هاى آموزشى و تحقيقاتى برخوردار باشند، مى‌توانند اين مبلغ را در طول ۵ سال آينده دريافت كنند.
خانم «زابينه برنبك» از اعضاى شوراى علمى دانشگاه، در تاييد اين طرح مى‌گويد: «برنامه اين طرح در واقع تفكيك دانشگاه‌هاى مختلف در آلمان به لحاظ كيفى است، شكى نيست كه همه دانشگاه‌ها در سطح مشابهى قرار ندارند و اين تفكيك بايد هر چه روشن‌تر و سريعتر صورت پذيرد.»
به دانشگاه‌هايى كه در كنار رشد علمى، به لحاظ تحقيقاتى نيز در موقعيت مناسبى قرار داشته باشند، مبلغ ۲۱ ميليون يورو تعلق مى‌گيرد.
توماس، عضو كانون پژوهش آلمان در توضيح اين مطلب مى‌گويد: «هر دانشگاهى با توجه به نقاط قوت خود در عرصه پژوهش و تحقيقات بايد توانايى‌هاى خود را عرضه كند.»
كمسيونى متشكل از شوراى علمى ناظر بر عملكرد دانشگاه‌ها و كانون پژوهش، وظيفه تصميم گيرى در قبال در خواست‌هاى دانشگاهاى كانديد شده را بر عهده دارند. اسامى دانشگاه‌هايى كه شروط ذكر شده را دارا هستند در ۱۳ ماه اكتبر اعلام مى‌شود و اين نه تنها حمايت مالى از دانشگاه را تضمين مى‌كند، بلكه وجهه‌اى در خور توجه نيز بدان مى‌دهد.
توماس مى‌افزايد: «بحث مبلغ زيادى پول در ميان است، خود اين مبلغ اهميت زيادى ندارد بلكه مهم اين است كه چه دانشگاهى از اين آزمايش علمى سربلند بيرون مى‌آيد.» چنانچه قرار باشد در آلمان هم، دانشگاه نخبگان در سطح دانشگاه‌هايى مانند آكسفورد و هاروارد تاسيس شود، جدا از راهكارهاى دقيق نياز به حمايت مالى نيز هست.
به گفته وى، «حمايت مالى از دانشگاه‌ها نياز به سرمايه گذارى بلند مدت دارد، بايد اين نكته را نيز در نظر داشت كه با سرمايه‌گذارى فعلى، كار براى حفظ و نگهدارى دانشگاه‌هاى آلمان با وجود قدمت طولانى شان، سخت دشوار است.»
در كنار اين مسائل، تغيير روابط بين دانشجو و دانشگاه و همين طور مشاوره صحيح دانشجويان نيز حائز اهميت است. بايد گفت كه تنها كسانى مايل به ادامه همكارى با مراكز دانشگاهى هستند كه در دوران تحصيل خود ارتباط مناسبى با آن برقرار كرده‌اند.
توماس معتقد است: «به عنوان نمونه، دانشگاه هاروارد بيشتر هزينه‌هاى خود را از طريق فارغ التحصيلان قبلى دانشگاه تامين مى‌كند. ولى در مورد دانشگاه بوخوم بايد گفت كه آنها تا بحال از من طلب پول نكرده‌اند، با اين حال من مبالغى را پرداخت كرده‌ام، اما فرق اين دو مطلب بسيار زياد است.»
وقتى قياسى با سيستم آموزشى امريكا صورت مى‌گيرد، تازه ضعف‌هاى موجود آشكار مى شود. با اينكه دانشگاه نخبگان در اين كشور وجود دارد ولى تعداد دانشگاه‌هاى امريكا از حد متوسط پايين‌تر بوده و دليل آن نيز كمرنگ شدن تاثيرگذارى سيستم آموزش در امريكا در مقايسه با سيستم آموزشى آلمان است.
«زابينه برنبك» در توضيح اين مطلب متذكر مى شود: «ما با مبلغى بسيار كمتر، مى‌توانيم آموزشى در سطح بالا به دانشجويان ارائه دهيم و اين زمينه را براى رقابتى تنگا تنگ آماده مى‌سازد.»
براى پايدارى و تداوم اين موقعيت، تنها رتبه اول در زمينه تحقيق و پژوهش كافى نيست، از سوى ديگر منتقدين از تغييراتى اساسى در سيستم آموزشى كشور در صورت تمركز محض بر دانشگاه هاى تراز اول خبر مى‌دهند. برنبك معتتقد است كه حمايت مالى بهتر از دانشگاه ها بايد جزو يكى از اركان اصلى سياست آموزشى كشور قرار گيرد.