بحران آب و ميليون ها گردشگر در سواحل جنوبى اروپا

ميليون ها گردشگر همه ساله تعطيلات خود را در سواحل زيباى كشورهاى جنوب اروپا، مثل فرانسه، ايتاليا، اسپانيا و يا پرتقال مى گذرانند، دغدغه ى كار و تمركز دائمى را در محل زندگى شان از ياد مى برند، حمام آفتاب مى گيرند و سرماى سالانه كشورهاى شمالى را با گرماى بيش از ۳۵ درجه ى كشورهاى گرمسيراروپايى جبران مى كنند.

همه ساله ۵۰ ميليون گردشگر فقط در سواحل جنوبى اسپانيا اطراق مى كنند. اما بيشتر اين گردشگران نمى دانند كه وجود آنها در اين مراكز تفريحى، اگرچه پول هاى كلانى به جيب صاحب هتل ها سرازير مى سازد، ارز به اين كشورها روان مى كند و از اين طريق موقعيت اقتصادى مستحكم تر مى شود، اما استفاده بى رويه گردشگران از آب كه خود به خود محدود است، سبب مى شود تا وضعيت زيست محيطى اين كشورها به شدت بحرانى شود.

سواحل اسپانيا، با ۱۲ ساعت آفتاب روزانه در ماه مرداد يكى از بهترين تفريح گاه هاى گردشگران سراسر قاره اروپا و جهان است. گردشگران از كشورهاى سردخيز به سواحل خشك اسپانيا پناه مى برند و خستگى كارهاى استرس زاى روزانه را با تفريح در سواحل اين كشور از تن به در مى كنند. به كشورى كه در آن امكان باريدن و سرد شدن هوا در ماه هاى تابستان، همان گونه كه در كشورشان طبيعى به نظر مى رسد، وجود ندارد.

آبى كه گردشگران مصرف مى كنند اما حدود ۸۵۰ ليتر در روز است، يعنى چهار برابر مصرف آب شهروندان معمولى در اين كشور. اما آبى كه گردشگران به صورتى كاملا بى رويه مصرف مى كنند، بايد دوباره تصويه شود و مسئله تصفيه دوباره آب كار آسانى نيست. در اين كشورها دستگاه هاى تصفيه آب به قدر كافى موجود نيستند و به همين جهت بخش وسيعى از اين آب به رودخانه ها و يا به دريا سرازير مى شوند و به تدريج كيفيت آب دريا و همچنين شرايط زندگى آبزيانى دريايى بد و بدتر مى شود.

اما صنعت گردشگرى براى جلب گردشگران اقدام به تاسيس موقعيت هاى تفريحى فراوانى مى كند از جمله زمين هاى گلف كه مثل قارچ از زمين سر بر مى آورند. گفتنى ست كه يك زمين گلف معمولى در سال به يك ميليون متر مكعب آب نياز دارد. با مقايسه آب مصرفى براى يك زمين گلف با سرانه آب مصرفى در ايران شايد بتوان به ابعاد وسيع اين تخريب محيط زيست به دست انسان ها بيشتر پى برد. يك ميليون متر مكعب آب مصرفى روزانه يك زمين گلف در مقابل ميزان مصرف سالانه ى آب هر شهروند ايرانى يعنى حدود ۲۰۰۰ متر مكعب.

بحران آب ديگر در اروپا به يك واقعيت عينى تبديل شده است و پديده اى مثل خشكسالى، به عنوان زيرمجموعه اى از كم آبى را ديگر نميتوان به عنوان يك حادثه غير مترقبه تلقى كرد. خشكسالى در بسيارى از كشورهاى اروپايى واقعيتى ملموس است و به تدريج توسعه مى يابد. بخصوص كشورهايى كه در بخش هاى جنوبى اين قاره قرار دارند، بيشتر با اين پديده دست به گريبانند.

كارشناسان ِ محيط زيست، تابستان امسال ِ اروپا را با تابستان سال ۱۹۷۶ مقايسه مى كنند، سالى كه خشكى همه ى اروپا را فرا گرفت. اما خشكسالى بي‌سابقه ى امسال افزايش مصرف برق را نيز به همراه داشته و بعضى دولت هاى اروپايى را چون اسپانيا وادار به جيره‌بندى مصرف برق كرده است، زيرا سدهاى كشور به دليل خشكسالى با كمبود آب و كاهش توليد برق روبرو شده اند.

دولت اسپانيا اعلام كرده است كه خانواده‌هاى اين كشور از اين پس سهميه مصرف برق خواهند داشت و در صورت مصرف بيشتر، بايد چهار برابر بهاى عادى را پرداخت كنند. در فرانسه به خاطر باران كم در زمستان و بهار سال جارى بسيارى از رودخانه ها خشك شده اند و خشكسالى از سواحل اقيانوس اطلس راه به شمال مى گشايد. در ۲۶ منطقه ى اين كشور طرح هاى صرفه جويى در مصرف آب كشور به اجرا درآمده و حق استفاده از استخرهاى خصوصى شنا از شهروندان گرفته شده است.

امسال گرما و خشكسالى بى سابقه اى به اسپانيا راه يافته است. گفته مى شود كه اين خشكسالى از ۶۰ سال پيش تاكنون بى سابقه بوده و پيامدهاى منفى اقتصادى و اجتماعى فراوانى داشته است. بخش شرقى اسپانيا و به ويژه سواحل توريستى بارسلون و والنسيا، بيش از ديگر مناطق اين كشور دچار خشكسالى شده‌‌اند. در اين مناطق استخرهاى عمومي، دوش‌ها و پلاژها تعطيل شده اند و از فواره‌ها در ميدان ها آبى جارى نمى شود.

بسيارى از مخازن آب آشاميدنى به طور مرتب در حال كاهش هستند و سه چهارم ظرفيت آنها خالى شده است. در روستاهاى كشور، شيرهاى آب بسيارى بسته شده اند، استخرهاى عمومى تعطيل شده اند و به خانه هاى روستائيان از طريق كاميون، آب روزانه مى رسد.. روستائيان به شدت نگران خشكى مزارع و از ميان رفتن محصولات اند.

امسال ميزان توليد غلات در كل اسپانيا ۲۵ درصد كاهش يافته و دولت اين كشوراعلام كرده است كه در شهرهاى بزرگ، كار آبرسانى فقط تا ماه سپتامبر سال جارى قطعى به نظر مى رسد. اگر تا آن زمان باز هم بارانى نبارد، بايد جيره بندى آب در شهرهاى بزرگ هم انجام شود. خانم كريستينا ناربونا، وزير محيط زيست اسپانيا، نگران آن است كه اين خشكسالى تا چند سال ديگر هم ادامه يابد و اين كشور را با مشكلات متعددى روبرو سازد.

در پرتقال وضع از اين هم بدتر است. گفته مى شود كه خشكسالى موجود از ۳۰۰ سال پيش تا كنون بى سابقه بوده است. در بسيارى از روستاهاى اين كشور ديگر ذخيره آبى وجود ندارد و روستائيان آب آشاميدنى خود را از طريق كاميون ها دريافت مى كنند. دولت پرتقال به خاطر از دست دادن محصول روستائيان، براى شان تسهيلات مالياتى قائل شده تا از اين طريق كمكى به آنها شود. به خاطر ادامه خشكسالي، همه نگران آتش سوزى هاى عظيم در جنگل هاى پرتقال اند، چيزى شبيه اتفاقى كه در سال ۲۰۰۳ ميلادى رخ داد و حدود ده درصد جنگل هاى اين كشور در اثر آتش سوزى ويران شدند.

ژواوم ايناسيوگِرِيرو، يكى از دهقانان روستاى نوسا سينيورادِكوله در جنوب پرتقال مثل ديگر روستائيان نگران دام هاى خود است. مى گويد: ادامه خشكسالى و كمبود آب جان دام هايم را به خطر مى اندازند. اگر وضع به همين منوال ادامه يابد، آنها از تشنگى مى ميرند. اين در حالى ست كه روستايى كه در آن ايناسيوى ۶۳ ساله زندگى مى كند، در كنار يك درياچه ى مصنوعى قرار دارد. آب درياچه به شدت فرو كش كرده و همه روستائيان را نگران ساخته ست. او نه فقط نگران آبى ست كه بايد به چهارپايان بدهد، بلكه با كمبود آب، تهيه علوفه به شدت گران مى شود و او پولى براى تهيه علوفه ندارد.

خبرگزارى ها گزارش داده اند كه ۲۵ منطقه در پرتقال با جمعيتى حدود ۱۹ هزار نفر به آب آشاميدنى دسترسى ندارند و محتاج بشكه هايى هستند كه از طرف دولت در اختيارشان قرار گيرد.

مسئله ى گردشگرى به معضلى بزرگ براى كشورها تبديل شده است. از طرفى مقامات اين كشورها به فكر يافتن سود و درآمد ارزى بسيار گردشگرانند و از اين راه به مردم كشور خود وعده ى حل بسيارى از مشكلات كشور را مى دهند و از طرف ديگر عواقب توريسم را بايد مردم عادى كشور به گردن بگيرند. عواقبى كه در كشورهاى خشكى چون ايران مى تواند به زودى به مسئله اى همه گير تبديل شود. آيا مى توان اين مشكل را به طريقى حل كرد؟