1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

بحران نفت به نفع كيست؟ اوپك يا كنسرن هاى نفتى؟

جواد طالعى۱۳۸۳ بهمن ۲۱, چهارشنبه

انتشار آمار مربوط به افزايش چشمگير سود خالص سه كنسرن نفتى بزرگ جهان در سال ۲۰۰۴ ميلادى، اين هفته در اروپا حيرت آفريد و اعتراض كلوپ هاى اتومبيل رانى آلمان را برانگيخت.

https://p.dw.com/p/A6bC
لرد جان براون رئيس بى پى: افزايش سود ما نتيجه سرمايه گذارى روى تحقيقات است!
لرد جان براون رئيس بى پى: افزايش سود ما نتيجه سرمايه گذارى روى تحقيقات است!عکس: AP

ظرف دو هفته اخير، كنسرن هاى نفتى اكسون موبايل، رويال داچ شل و بى پى ( بريتيش پتروليم) يكى پس از ديگرى، تراز مالى سال ۲۰۰۴ خود را در اختيار رسانه هاى گروهى قرار دادند. اطلاعات انتشار يافته نشان داد كه كنسرن نفتى اكسون موبايل آمريكا در سال گذشته ميلادى به ۲۵ ميليارد و ۳۰۰ ميليون دلار سود خالص دست يافته است. در همين دوره، سود خالص كنسرن رويال داچ شل ۱۶ ميليارد و ۶۰۰ ميليون دلار و سود خالص كنسرن انگليسى بى پى نيز ۱۶ ميليارد دلار بود. به اين ترتيب، سه كنسرن بزرگ نفتى، به بركت نوسانات بهاى نفت خام و بعضا گسترش حوزه فعاليت خود در كشورهاى فقير، ركورد درآمدها را شكستند و مجموعا ۵۷ ميليارد و ۹۰۰ ميليون دلار سود خالص داشتند.

اهميت اين ارقام، هنگامى روشن مى شود كه آن را با درآمد كشورهاى عضو اوپك مقايسه كنيم. درآمدهاى نفتى ايران، به عنوان دومين عضو بزرگ اوپك، در سال ۱۳۸۳ خورشيدى هنوز به صورت رسمى اعلام نشده است. اما حجم درآمدهاى نفتى اين كشور، در سال ۱۳۸۲ خورشيدى يا ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ ميلادى، تنها ۲۸ ميليارد دلار بود كه حتى از نصف سود خالص سه كنسرن در يك سال بعد كمتر است.

هنگام انتشار تراز مالى كنسرن آمريكائى اكسون موبايل، اعلام شد كه اين كنسرن با ۲۵ ميليارد و ۳۰۰ ميليون دلار سود خالص، ركور درآمدها را در ميان تمام كنسرن هاى بزرگ ايالات متحده آمريكا شكسته است. اين رقم تنها حدود دو ميليارد دلار از مجموع درآمد نفتى ايران در سال ۱۳۸۲ كمتر بود. در تاريخ آمريكا، هرگز يك كنسرن به تنهائى نتوانسته بود به اين سطح از سود خالص برسد. همين نكته، اين هفته در مورد كنسرن نفتى رويال داچ شل انگلستان هم تكرار شد. در تاريخ شركت هاى انگليسى، تا پيش از اين، هرگز يك شركت نتوانسته بود به ۱۶ ميليارد و ۶۰۰ ميليون دلار سود خالص دست يابد.

سال گذشته، كشورهاى عضو اوپك مسئول گران شدن بنزين و ساير فراورده هاى نفتى شناخته مى شدند. اما انتشار ارقام درآمد كنسرن ها، اكنون، نشان مى دهد كه آن ها از رهگذر بزرگترين بحران نفتى پس از دهه هفتاد، به سودى بسيار بيشتر از اغلب كشورهاى عضو اوپك دست يافته اند. ”آلكساندر شوك” تحليلگر موسسه بانكى ”كنراد هاينريش دونر” هامبورگ، به روزنامه هامبورگر ابند بلات گفت: ”در سال ۲۰۰۴ كنسرن هاى نفتى در ميان تمام رشته هاى صنعتى جهان بهترين سود را كسب كردند”.

هفته نامه اشپيگل، در بخش اينترنتى خود، به نقل از روزنامه برلينرتسايتونگ گزارش داد كه باشگاه هاى اتومبيل رانى آلمان، با توجه به سود سرشار كنسرن هاى نفتى، خواستار آن شده اند كه بهاى هر ليتر بنزين دست كم پنج سنت كاهش يابد. در اين زمينه، ” يوهانس هوبنر” سخنگوى باشگاه هاى اتومبيل رانى به روزنامه برلينر تسايتونگ گفت: ” اين كه كنسرن هاى نفتى دقيقا در شرايط ضعف اقتصاد جهان توانسته اند سود خود را به شدت افزايش دهند، مشكوك به نظر مى رسد”. آقاى هوبنر كنسرن هاى نفتى را متهم كرد كه خود مساله بالا رفتن شديد بهاى فراورده هاى نفتى را هدايت كرده اند. وى افزود: ”كنسرن ها، بنزين را، از چاه هاى نفت تا تانك اتومبيل ها، خود تحت كنترل دارند و در مجموع نرخ بنزين براى مصرف كننده پنج سنت در هر ليتر بالا است”.

در برابر اعتراض باشگاه هاى اتومبيل رانى آلمان، روساى كنسرن هاى نفتى مدعى شدند كه افزايش سود آن ها، تنها ناشى از بالا رفتن قيمت مواد سوختى در پمپ هاى غرب نيست، بلكه بيش از آن، ناشى از سرمايه گذارى هاى تازه و گسترش فعاليت در مناطق مختلف جهان است. مدير كنسرن آمريكائى اكسون موبايل هفته گذشته گفته بود كه كنسرن وى در سال ۲۰۰۴ بر فعاليت هاى خود در آفريقا افزوده و از اين طريق درآمدهاى خود را حدود ۴ ميليارد دلار بالا برده است. اين هفته، لرد براون رئيس بى پى انگلستان نيز اعلام كرد كه افزايش استخراج نفت از سوى اين كنسرن در مصر، آنگولا و خليج مكزيك عامل بالا رفتن درآمد بى پى بوده است.

روزنامه لوبكر ناخريشتن به نقل از لرد براون نوشت: ”افزايش درآمد بى پى را نمى توان حاصل افزايش بهاى بنزين دانست، زيرا رشد اين درآمدها، بسيار بيشتر از افزايش بهاى بنزين بوده است. سرمايه گذارى بيشتر اين كنسرن در تحقيقات، يكى از مهمترين عوامل افزايش درآمد بوده است”.