بدبختى بعنوان عامل دوستى

سوانح طبيعى حد و مرز و نوار حائل نميشناسند و زلزله روز شنبه گذشته درناحيه كشمير هم در هر دو بخش متعلق به هند و پاكستان مرگ و خرابى ببار آورد، هر چند ابعاد آن در بخش متعلق به پاكستان خيلى وسيع تر از قسمت تحت اداره هند بود. اما چنانكه بنظر ميرسد اين فاجعه طبيعى دو كشور را كه بر سر تصاحب همين ناحيه خصومتى ديرينه دارند به يكديگر نزديك كرده است.

نخست وزير هند مانموهان سينگ هر گونه كمك ممكن را به پاكستان عرضه كرده و در روز سه شنبه اولين هواپيماى نيروى هوائى هند با مقادير قابل توجه كالاهاى امدادى مانند دارو، پتو،چادر وغيره وارد اسلام آباد شد. البته اين كمك اقدامى مهم و داراى اهميت غيرعادى نبود، ولى بايد توجه داشت كه چنين كارى در عرض دهها سال گذشته سابقه نداشته است.

البته كمكهاى بيشترى هم انجام پذير هست همچنانكه دولت هند پيشنهاد فرستادن چند فروند هليكوپتر به پاكستان كرده تا بتوان به كمك مردم سانحه ديده در مناطق كوهستانى و صعب العبور كشمير كه راههاى اندك آنهم بر اثر زمين لرزه خراب شده شتافت. ولى متاًسفانه اين كار و اقدام مشترك صورت نخواهد گرفت، زيرا هنوز سوءظن متقابل عميق تر از آنست كه بتوان يكباره همه كدورت ها را بدست فراموشى سپرد. براى يك فرد خارجى كه به عمق قضيه وارد نيست تصور اين امر مشكل است، ولى رهبران هند پاكستان را تحت فشار قرار نميدهند و براى اين امر تفاهم دارند كه پاكستانيها احتياط بخرج ميدهند، و شايد خود آنها هم همينطور رفتار ميكردند.

بياد داريم كه در سال ۱۹۹۹ هم زمين لرزه سخت در سواحل تركيه و يونان باعث رفع تشنج در روابط دو كشورتا حد زياد گرديد، بطوريكه حتى اصطلاح «ديپلماسى زلزله» براى آن تفاهم ابداع گرديد. گوئى انسانها در رنج و بدبختى بيشتر حاضرند كدورت ها و دشمنى هاى ديرينه را فراموش كنند تا در دوره رفاه و آسودگى.

البته مردم مناطق زلزله زده در حال حاضر مسائل بزرگترى دارند تا روابط دو كشور، ولى احتمال قوى ميرود كه بر اثر اين فاجعه از سخت گيرى در مرز بين نواحى آنها كاسته و رفت و آمد انسانها آسان تر شود. در ماههاى گذشته هم صحبت از ايجاد تسهيلاتى در خط مرزى بين دو بخش كشمير به ميان آمده بود. معهذا احساسات مردم هر دو بخش كشمير در روند صلح بين هند و پاكستان البته بى تأثير نيست.

چند وقت پيش كه يك كودك پاكستانى را براى انجام يك عمل پيچيده قلب به هند بردند عده كثيرى از هندى ها پيشنهاد كمك به خانواده كودك پاكستانى دادند كه اصلاً آنها را نميشناختند. خوشبختانه بسيارى از سياستمداران هر دو كشور در اين بين فهميده اند كه چنين محبت ها و احساسات انسانى و نوعدوستانه را نميتوانند بطور دائم ناديده بگيرند.