بدعت‌های مراسم سوگواری
۱۳۸۵ بهمن ۹, دوشنبه
شيوه‌های تازه‌ای كه به ويژه از سوی برخی مداحان جوان در عزاداريها مرسوم شده خشم بسياری از مراجع تقليد را برانگيخته است. بعضی از مداحان سبك و سياق خاص خود را دارند؛ لباس و آرايش‌شان مد می‌شود و مانند خوانندگان پاپ هواداران بسيار دارند. همچنين كم نيستند نوحه‌هايی كه با ملودی تصنيفهای معروف خوانده می‌شوند. جوانان نوارهای سينه‌زنی و مداحی را مانند ديگر انواع موسيقی گوش می‌دهند و علما نگران تهی شدن عزاداری از معنا و مفهوم‌اند. حجت‌الاسلام سيد احمد خاتمی می‌گويد «برخی مداحان، ترانههای طاغوتی ديروز يا ترانههای لس‌آنجلسی امروز را گوش می‌دهند. آهنگ همان آهنگ است، محتوا را عوض می‌كنند. اين قطعا حرام است. نمی‌توان به بهانه انجام مستحبی مرتكب حرام شد.» آيت‌الله فاضل لنكرانی نيز هشدار می‌دهد «اگر اين آسيب‌هايی كه در برخی مجالس عزاداری هست ادامه يابد، من بر اصل كيان تشيع احساس خطر می‌كنم.»
«مهر تو حل شد در سرشت من
عشق تو گشته سرنوشت من
هر جا كه نام زيبای تو هست
آنجا باشد باغ بهشت من
يا زهرا يا زهرا يا زهرا
...»
در برخی از نوحه‌ها عبارتهای عاشقانه، تنها با افزودن نام ائمه يا اضافه كردن جمله‌ای در مورد واقعه كربلا رنگ مذهبی به خود می‌گيرد. وصف قامت و چشم و ابروی امامان كه در مداحی‌ها كم به كار گرفته نشده با مخالفت صريح عاليترين مقامات مذهبی ايران روبرو شده است.
«جمال زيباتو عشقه
چشای سياتو عشقه
آقا كربلاتو عشقه
...»
حسينی بوشهری مدير حوزه‌ی علميه‌ی قم به ايسنا گفته است «در برخی مداحی‌ها تغبيرات غلوآميزی وجود داشت كه علما با موضع‌گيری مناسب توانستند بخشی از اين انحرافات را مانع شوند.» با اين حال عده‌ای و از جمله برخی از مداحان جوان معتقدند تغييرهايی كه در شيوه‌ی مداحی به وجود آورده‌اند باعث جذب نسل جوان و در نهايت استواری اعتقادات مذهبی آنها می‌شود. يكی از مشهورترين اين مداحان عبدالرضا هلالی است كه هواداران فراوانی دارد و صدايش اين روزها همه جا به گوش می‌خورد. مجالس مداحی او با شور و هيجان زيادی همراه است و نحوه‌ی تكرار واژه‌ی «حسين» در مدح‌های او از شهرت زياد برخوردار است.
هلالی اخيرا در گفتگويی با روزنامه‌ی همشهری در پاسخ به اين انتقاد كه او مخاطبانی را تربيت كرده كه بعضی از آنها فقط به خاطر سبك می‌آيند. می‌آيند موسيقی گوش بكنند، احساس گناه هم نكنند. می‌گويد «من حداقل كاری كه كرده‌ام اين بوده كه ۲ هزار تا جوان هر جمعه با ديدگاه‌های مختلف می‌آيند در جلسه‌ی ابی‌عبدالله می‌نشينند. همين كه دو سه ساعت دنبال خطا و خلاف نمی‌رود، دنبال اشتباه نمی‌رود، برای من افتخار است.»
مداحان كه در اصل گرم كنندگان مجالس وعظ بوده‌اند امروز، بعضا از شهرتی بيشتر از اهل منبر و روحانيان برخوردار شده‌اند. شايد به همين دليل است كه به رغم مخالفتهای آشكار و صريح علمای مذهبی برخورد با آنها بسيار با احتياط صورت می‌گيرد. از سوی ديگر مداحان مشهور باعث رونق كار هيات‌های مذهبی هستند كه مهمترين مراكز جذب و سازماندهی جوانان و تبليغ و آموزش مسائل مذهبی به شمار می‌روند.
بهزاد كشميری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران