برلیناله‌؛ نیمه نخست

در بخش فیلم‌هاى رقابتى تاکنون هشت فیلم در جشنواره برلیناله به نمایش گذاشته شده است.

فیلم چینى "وفادرى در عشق" با عنوان انگلیسى In love we trust به کارگردانى وانگ شیاو شاویى (Wang Xiao Shaui) به یک موضوع بغرنج انسانى در چین امروزى مى‌پردازد. در این فیلم دختربچه‌اى به بیمارى سرطان مبتلا مى‌شود و والدین او که چند سالى است از یکدیگر جدا شده‌اند و هریک ازدواج مجدد کرده‌اند در برابر تصمیمی باور نکردنى قرار مى‌گیرند: پدر و مادر تنى این تنها فرزند براى اهداى مغز استخوان و درمان احتمالى کودک خود نامناسب‌اند، بنابراین، تنها راه به نظر پزشکان، اهداى مغز استخوان از خواهر یا بردار دختر مى تواند باشد. والدین براى نجات دختر خود مجبورند فرزندى دیگر به دنیا آورند. راهى غیرمعقول و بن‌بستى اخلاقى از یک سو و مسئله مرگ و زندگى از سوى دیگر، مرکز گفت‌وگوها میان دو زوج جوان در این فیلم است.

آنچه در این فیلم برجسته می‌نماید، مشکلات و روابط شخصى افراد و تنگناهاى اخلاقى است. مسائل اجتماعى و سیاسى در این فیلم نقشى بازى نمى‌کنند و حتا اشاراتى نیز ب آنها نمى‌شود. ولى موضوع با گیرایى تمام، در فیلم به نمایش در آمده است.

داستانی کهنه در قالبی نو

فیلم مطرح دیگر، "خون خواهد ریخت" (There will be Blood) به کارگردانى پل توماس آندرسن است. آندرسن هفت سال پیش در برلیناله با فیلم ماگنولیا برنده خرس طلایى شد. نقش اول فیلم تاریخی "خون ..." را دانیل– دى لوئیز، هنرپیشه معروف و برنده جایزه اسکار، بازى مى کند. فیلم مملو از تصاویر بى‌نظیر است. سى سال نخست قرن بیستم در جنوب غربى آمریکا فضاى زمانى– مکانى فیلم است. فیلم، داستان زندگى مردى است که با کشف نفت به قدرت و ثروت فراوانى دست مى‌یابد و دراین راه از هیچ کار خلافى ابا ندارد. این فیلم کاندیداى چندین اسکار در سال جارى است.

سبدی از گل‌های مسابقه

فیلم هاى جالب دیگرى نیز در بخش رقابت تاکنون نمایش داده شده اند: فیلم‌های آمریکایی "جولیا" (Julia) و "باغ هاى شب" (Gardens of the Night)، فیلمی از مکزیک به نام "دریاچه تاهو" (Lake Thaoe) به کارگردانى فرناندو ایمبکه که چهار سال پیش نیز در بخش استعدادهاى جوان در برلیناله حضور داشت، فیلم ایرانى "آواز گنجشگ‌ها" به کارگردانى مجید مجیدى، فیلم فلاندى "یخ سیاه" (Black Ice)، و سرانجام فیلم "مرثیه" (Elegy) با هنرپیشگان به نام نظیر پنلوپه کروز و بن کینگزلى.

فیلم افتتاحیه "درخشش یک نور" (Shine a Light) و فیلم بسیار قوى وگیراى "کرم هاى شب‌تاب درباغ" (Fireflies in the Garden) با نقش‌آفرینى جولیا روبرتز و ویلم دافو در بخش اصلى فستیوال نشان داده شده‌اند که هر دو فیلم خارج از رقابت هستند.

همجنس‌گرایی و اسلام

یکى از موضوعات جالب توجه در برلیناله امسال مسئله همجنس‌گرایى در جوامع اسلامى است. شرکت چندین فیلم که از زوایاى گوناگون به این مسئله مى‌پردازند، آگاهانه از سوى مسئولان انتخاب شده است. فیلم مستند کارگردان ایرانى‌، طناز عشاقیان به نام "شبیه دیگران باش" (Be like Others) به موضوع تغییر جنسیت در ایران مىپردازد و بطور ضمنى مشکل همجنس‌گرایان در ایران را در پیوند با تغییر جنسیت به نمایش مى‌کشد. فیلم دیگر در این زمینه "جهاد براى عشق"، ساخته کارگردان هندى پرویز شارما است. در این فیلم همجنس‌گرایان از کشورهاى مختلف اسلامى مشکلات خود را در اجتماع و با قوانین این جوامع بازگو مى‌کنند.

در این فیلم گروهى از جوانان همنجس‌گراى ایرانى که در ترکیه به انتظار پذیرش پناهندگى خود به کانادا هستند نیز مشکلات خود را بیان مى‌کنند.

آنچه در این فیلم برجسته است، اعتقاد بسیارى از همنجسگرایان به اسلام است. در اصل آرزوى بسیارى از آنان پذیرش همنجس‌گرایى در چارچوب جوامع اسلامى است.

شهرام اسلامی