برنامه اتمى در سايه نبرد بين خرد و خشك مغزى
۱۳۸۵ شهریور ۲۲, چهارشنبه
با يكديگر گفتگو نمايند.
تفسيرى از جمشيد فاروقى، رييس بخش فارسى دويچه وله
مشاجره بر سر برنامه اتمى ايران كماكان ادامه دارد. اين موضوع كه اتحاديه اروپا خواستار دستيابى به يك راه حل مسالمت آميز براى بحران هسته‌اى ايران است، بر كسى پوشيده نيست. ملاقات و مذاكره‌ی چند روز پيش لاريجانى و سولانا حكايت از آن داشت كه جمهورى اسلامى ايران نيز آشكارا خواستار چنين راه حلى است. اما تجربه ماههاى گذشته نشان داده است كه جمهورى اسلامى ايران در ارتباط با برنامه اتمى خود سياست و موضع واحدى را دنبال نمى‌كند. در حاليكه برخى از مسوولان كشور در راستاى كسب توافق با ۵ كشور صاحب حق وتو در شوراى امنيت و آلمان تلاش مى‌ورزند و در سياست و راهكار خود انعطاف و نرمش پيشه كرده‌اند، هستند ديگرانى كه كماكان هرگونه سازشى را همچون تسليم شدن به بيگانگان مى‌دانند و يا حداقل پشت چنين موضعى سنگر گرفته‌اند.
دستيابى به يك راه حل مسالمت آميز براى بحران اتمى ايران تنها از طريق سازش طرفين ممكن و ميسر است. اما براستى معنى سازش كدام است؟ سازش يك توافق است، اما هر توافقى سازش نيست. سازش يعنى كوتاه آمدن هر دو طرف. كاستن از انتظارات خود و نزديك شدن به مواضع ديگرى. اما كاستن از انتظارات همواره موجب نارضايتى است. اين چنين است كه سازشى منطقى همزمان باعث رضايت و نارضايتى هر دو طرف مى‌شود. نماينده جمهورى اسلامى ايران در مذاكرات اين كشور با اتحاديه اروپا، يعنى على لاريجانى در آخرين گفتگوى خود با خاوير سولانا، هماهنگ كننده سياست خارجى اتحاديه اروپا اعلام كرده بود كه ايران حاضر است براى مدت دو ماه امر غنى سازى اورانيوم را به حالت تعليق درآورد. اين موضوع اما نه رضايت خاطر آمريكا را برانگيخت و نه از سوى همه دولتمردان ايران تاييد شد.
ايالات متحده آمريكا از سرگيرى مذاكرات هسته‌اى با جمهورى اسلامى ايران را منوط به تعليق غنى سازى اورانيوم از سوى ايران كرده است. كانداليزا رايس، وزير امور خارجه آمريكا رسما اعلام كرده است كه جمهورى اسلامى ايران نكات مطروحه از سوى آژانس بين‌المللى انرژى اتمى را رعايت نكرده و از اين رو مى‌بايست برنامه تحريم ايران در دستور كار شوراى امنيت قرار گيرد. حال قرار شده است كه هرگاه جمهورى اسلامى ايران تا هفته آينده تغييرى در راهكار خود ندهد، آنگاه وزيران امور خارجه ۵ كشور صاحب حق وتو در شوراى امنيت و آلمان، هفته آينده در حاشيه برگزارى همايش عمومى سازمان ملل متحد تشكيل جلسه دهند و پيرامون برنامه تحريم ايران به گفتگو و مذاكره بپردازند. تلاشهاى ديپلماتيك براى حل بحران اتمى ايران كماكان ادامه دارند. جنگ بين خرد و خشك مغزى نيز به موازات اين تلاشهاى ديپلماتيك در جريان است. در شرايط كنونى معلوم نيست كه مذاكرات فرداى سولانا با لاريجانى چه نتيجه‌اى به همراه داشته باشد. اما يك نكته از هم اكنون روشن است و آن اينكه خشك مغزى افزار مناسبى براى كسب توافق و سازش نيست. براى فهم اين موضوع نيازى به تجربه كردن نداريم.