برنامه ويژه «عصر شنبه» در آستانه برگزارى جام جهانى فوتبال ۲۰۰۶ در آلمان (بخش دوم)

�هانى ۲۰۰۶ جويا شده است.

شهرام احدى

براى شنيدن «عصر شنبه»، گفتگو با رحمان رضايى، مدافع تيم ملى و همچنين شنيدن سرود و ترانه رسمى فيفا براى جام جهانى ۲۰۰۶ آلمان، فايل صوتى پايان صفحه را كليك كنيد!

************

مارادونا، نابغه جنجال‌برانگيز عالم فوتبال

ديئگو ارماندو ماردونا، ستاره‌اى است كه شايد بتوان او را جنجالی‌ترين چهره‌ه فوتبال دنيا دانست؛ چهره‌اى كه به عقيده برخى از كارشناسان، نمی‌توان به او بى‌اعتنا و بى‌تفاوت بود. انسان يا از او خوشش مى‌‌آيد و يا بدش. مارادونا در دهه هشتاد و نود ميلادى ستاره شماره ۱۰ آرژانتين بود، اما هنوز هم آرژانتينی‌ها او را مى‌پرستند.

مارادونا در روز سى‌ام اكتبر سال ۱۹۶۰ در ويلا فيوريتو در محله‌اى فقير نشين به دنيا آمد و از همان دوران كودكى شيفته و عاشق توپ و فوتبال بود. در اواسط دهه هفتاد ميلادى به باشگاه Argentinos Juniors محلق شد و در روز بيستم اكتبر سال ۱۹۷۶، يعنى در سن ۱۶ سالگى اولين بازيش را براى اين تيم در ليگ دسته اول آرژانتين انجام داد.

اين بازى سرآغاز پرواز مارادونا و فعاليتى فراموش نشدنى بود كه در تاريخ ۲۹ اكتبر سال ۱۹۹۷، يعنى حدود ۲۱ سال بعد، با پيروزى ۲ بر ۱ بوكا جونيروز در مقابل ريور پلاته به پايان رسيد. تكنيك، سرعت، شوت‌هاى دقيق و محكم و همچنين نبوغ و خلاقيتش در گرداندن بازى از جمله قابليت‌هايى بود كه مارادونا را به ستاره‌اى درخشان در باشگاه‌هايى چون بوكا جونيروز آرژانتين، اف ث بارسلونا اسپانيا و ناپل ايتاليا بدل كرد، اگر چه بايد گفت كه مارادونا بزرگترين موفقيتهايش را در پيراهن سفيد و آبى تيم ملى آرژانتين جشن گرفت و در ۹۱ بازى‌اى كه براى كشورش انجام داد، مجموعا ۳۴ گل هم به ثمر رساند.

مارادونا در روز سوم آوريل ۱۹۷۷، در سن ۱۷ سالگى اولين بازيش را براى تيم ملى جوانان آرژانتين انجام داد و اگر چه يك سال بعد هم يكى از بهترين بازيكنان اين كشور محسوب مى‌شد، اما سزار لويس منوتى سرمربى تيم ملى فوتبال اين كشور مارادونا را به تيم ملى دعوت نكرد و اين ستاره جوان از حضور در جام جهانى ۱۹۸۷ كه در خود آرژانيتن برگزار مى‌شد، محروم ماند.

منوتى معتقد بود كه مارادونا براى برداشتن چنين قدمى هنوز جوان است و شكى نيست كه اين محروميت، يكى از ضربه‌هايى بود كه در همان سالهاى اول، دست كم از لحاظ روحى بر مارادونا تاثير گذاشت. جالب توجه اينكه مارادونا يك سال بعد به تيم ملى جوانان آرژانتين به عنوان قهرمانى جهان دست پيدا كرد و به گفته خودش، در آن دوران بيشترين لذت را از حضور در ميدان فوتبال برد.

مارادونا اگر چه جثه چندان بزرگ و ورزشكارانه‌اى نداشت، اما با توپ دست به حركاتى مى‌زد كه در آن زمان همگى را شگفت‌زده مى‌كرد. ميشل پلاتينى بزرگ ستاره فوتبال فرانسه كه در سالهاى ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ دوبار پياپى به عنوان بهترين فوتباليست جهان انتخاب شد، در همان دوران مى‌گفت: مارادونا با يك پرتقال كارهايى را مى‌كند كه من با توپ مى‌كنم.»

ضربه‌هاى آزاد مارادونا از پشت محوطه جريمه به اندازه‌اى خطرناك بود كه هوادارانش پيش از زدن ضربه، فرياد گل و شادى سر مى‌دادند. اولين حضور مارادونا در جام جهانى در سال ۱۹۸۲ در اسپانيا بود، حضورى تلخ كه با شكست ۳ بر ۱ آرژانتين در مقابل برزيل در دور دوم و اخراج مارادونا از زمين در پى دريافت كارت قرمز خاتمه پيدا كرد.

چهار سال بعد، در جام جهانى ۱۹۸۶ در مكزيك، مارادونا به عنوان كاپيتان تيم ملى آرژانتين نه تنها سهمى بسزا در كسب عنوان قهرمانى داشت، بلكه خود نيز گل‌هايى تماشايى و سرنوشت ساز به ثمر رساند، از جمله گلى كه اين ستاره محبوب با دست در ديدار يك چهارم نهايى آرژانتين درمقابل انگليس وارد دروازه حريف كرد و باعث صعود تيمش به دور نيمه نهايى شد.

مارادونا بعدها در مصاحبه‌هاى مختلف اگر چه به زدن اين گل با دست اعتراف كرد، اما دراين رابطه هميشه از «دست خدا» ياد مى‌كند. ناگفته نماند كه مارادونا در همان سال نه تنها به عنوان بهترين بازيكن جام جهانى مكزيك كه از طرف فيفا به عنوان بهترين بازيكن دنيا جهان انتخاب شد.

آرژانتينی‌ها كه در ديدار فينال آلمانها را ۳ بر ۲ شكست داده بودند، چهار سال بعد در جام جهانى ۱۹۹۰ در ايتاليا، تيم ميزبان را در مرحله نيمه نهايى، در ضربات پنالتى مغلوب كردند و در ديدار پايانى دوباره روياروى تيم ملى فوتبال آلمان قرار گرفتند، اما اين‌بار ۱ بر صفر از حريف شكست خوردند و نتوانستند از عنوان قهرمانى خود دفاع كنند.

مارادونا در جام جهانى ۱۹۹۴ در آمريكا هم تيم ملى فوتبال آرژانتين را همراهى كرد، اما اين دوره، دوره‌اى سياه براى اين ستاره بزرگ بود. در روز بيست و پنج ماه ژوئن، بعد از پيروزى ۲ بر ۱ آرژانتين در مقابل نيجريه در دور اول بود كه خبر نتيجه مثبت آزمايش دوپينگى كه روى مارادونا انجام شده بود، همه را شوكه كرد.

فدراسيون فوتبال آرژانتين هم در پى اين رسوايى چاره‌اى جز اين نداشت كه مارادونا را بلافاصله از كادر تيم حذف كند. مارادونا در پى اين تجربه دردناك در گفتگويى مطبوعاتى، با چشم‌هاى گريان گفت كه حس مى‌كند، دوتا پاهايش را قطع كردند.

مارادونا كه در سال ۱۹۹۷ به فعاليت‌هاى حرفه‌ايش خاتمه داد، با باشگاه‌هاى بزرگى چون اف ث بارسلونا و ناپل عنوان‌هاى زيادى را كسب كرد، اما در همان دوران هم به خاطر زندگى كم و بيش بى‌بند و بارى كه داشت و همچنين به خاطر مصرف مواد مخدر بارها رسوايى‌آفرين شد و به دلايل غيرورزشى تيترهاى خبرى را به خود اختصاص داد.

لوتار ماتئوس، ركوردار فوتبال آلمان

لوتار ماتئوس، يكى از ستارگان بزرگ تاريخ فوتبال آلمان از بسيارى لحاظ ركوردار است: ۱۵۰ بازى براى تيم ملى فوتبال آلمان انجام داده، ۲۵ بازى براى آلمان در پنج دوره از جام جهانى در بين سالهاى ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۸، و از آن گذشته ۱۰۰ بازى در لباس باشگاه‌هاى بوروسيا مونشن گلادباخ، بايرن مونيخ و انتر ميلان در چارچوب رقابتهاى باشگاه‌هاى اروپا.

عنوانهايى كه ماتئوس تا به حال كسب كرده، درخور توجه هستند: قهرمانى اروپا در سال ۱۹۸۰، قهرمانى جهان در سال ۱۹۹۰، شش بار عنوان قهرمانى بوندسليگا با بايرن مونيخ و عنوان قهرمانى باشگاه‌هاى ايتاليا و همچنين جام يوفا به همراهى باشگاه ايتاليايى انترميلان.

تنها عنوانى كه اين ستاره بزرگ فوتبال آلمان از كسب آن محروم ماند، عنوان قهرمانى جام قهرمانان باشگاه‌هاى اروپا بود، اگر چه ماتئوس دوبار در سالهاى ۱۹۸۷ و ۱۹۹۹ با بايرن مونيخ در فينال اين جام در برابر تيم‌های اف ث پورتو و منچستر يونايتد حضور داشت، اما هر دوبار شكست خورد.

ماتئوس اولين بازيش را در بوندسليگا در سن ۱۸ سالگى براى باشگاه مونشن گلادباخ انجام داد و به سرعت هم به يكى ستاره‌هاى محبوب و موفق ليگ آلمان و همچنين تيم ملى فوتبال اين كشور بدل شد. بزرگترين موفقيتش را ماتئوس در جام جهانى ۱۹۹۰ در ايتاليا جشن گرفت و در همان بازى اول در مقابل يوگسلاوى دو گل تماشايى با شوتهايى از راه دور به ثمر رساند.

اگر چه در آن زمان تيم ملى فوتبال آلمان هافبكهاى خلاق و تكنيكى خوبى، چون توماس هسلر و يا پيئر ليتبارسكى داشت، اما اين ماتئوس بود كه در ميانه ميدان به كارگردان و راهبر تيم ملى فوتبال آلمان بدل شد.

جيوانه تراپاتونى، مربى پرآوازه ايتاليايى كه در اواخر دهه هشتاد و اوايل دهه نود ميلادى سرمربيگرى تيم انترميلان را برعهده داشت، در آن زمان مى‌گفت: «من پلاتينى را ستايش مى‌كنم، من مارادونا را تحسين مى‌كنم، اما براى پيروزى و موفقيت به بازيكنى چون لوتار ماتئوس احتياج دارم.»

و براستى هم كه آن سالها، دوران اوج اين هافبك پرقدرت بود. ماتئوس در سالهاى ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱، دو بار پياپى به عنوان بهترين فوتباليست جهان انتخاب شد.

اين ستاره معروف، اواخر دهه نود ميلادى به فعاليتهايش در تيم ملى فوتبال آلمان و سرانجام در سال ۲۰۰۰ به فعاليتش در سطح باشگاهى خاتمه داد، اما همچنان به فوتبال وفادار ماند. وى بعد از سرمربيگيرى باشگاه‌هاى راپيد وين و پارتيزان بلگراد، فصل تازه‌اى را به عنوان سرمربى تيم ملى فوتبال مجارستان آغاز كرد كه اين فعاليت هم مدتى پيش به پايان رسيد.

فوتبال آلمان بدون لوتار ماتئوس غيرقابل تصور است و اگر چه اين ستاره موفق به عنوان مربى و يا مشاور نقشى در حال حاضر در تيم ملى فوتبال آلمان بازى نمی‌كند، اما شكى نيست كه در طول جام جهانى به عنوان كارشناس شبكه هاى تلويزيونى، در صحنه ظاهر خواهد شد.

زيدان، جادوگرى پا به توپ

در ماه اوت ۲۰۰۴ از رسانه‌ها شنيده شد كه زين‌الدين زيدان ستاره فوتبال خسته شده. در آن زمان يكى از روزنامه نگاران معروف كه با نشريه معتبر آلمانى دى تسايت همكارى مى‌كرد در مقاله‌اى نوشت: «تماشاى فوتبال به چه درد مى‌خورد، وقتى زيدان ديگر در ميدان نيست. انسان به افق چشم مى‌دوزد و زمين سبز كسالت آورى مى‌بيند كه موجوداتى كم رنگ به اين طرف و آن طرف می‌دوند، موجوداتى بى‌خاصيت. مردى كه ده سال تمام، دست كم به فوتبال فرانسه معنا مى‌بخشيد، ديگر خسته شده.»

سال ۱۹۹۸، سال فرانسوی‌ها بود. سالى كه فرانسه ميزبان برگزارى جام جهانى بود و مردم اين كشور اميد داشتند كه تيم ملى كشورشان براى اولين بار عنوان قهرمانى جهان را بدست آورد و تيم ملى پرستاره فرانسه هم به روياى فرانسويان تحقق بخشيد.

زيدان با دو گل زيبا با ضربه سر، برزيل قهرمان جهان را در ديدار فينال به زانو درآورد و نه تنها سهمى تعيين كننده در پيروزى ۳ بر صفر فرانسه دربرابر برزيل داشت، بلكه در همان سال نيز به عنوان بهترين فوتباليست جهان انتخاب شد.

زيدان كه الجزايرى تبار است در روز ۲۳ ژوئن ۱۹۷۲ در بندر مارسى در جنوب فرانسه به دنيا آمد و اولين بازيش را در ليگ دسته اول فرانسه در سن ۱۷ سالگى براى باشگاه «آ اس كن» انجام داد. در سال ۱۹۹۲ زيدان به باشگاه بوردو ملحق شد. دو سال بعد اولين بازيش را در پيراهن تيم ملى فرانسه در مقابل جمهورى چك انجام داد كه اين بازى با تساوى دو بر دو به پايان رسيد و هر دو گل فرانسه را هم زيدان به ثمر رساند.

در سال ۱۹۹۶ زيدان براى كسب تجربياتى تازه راهى ايتاليا شد و به خدمت باشگاه پرآوازه يوونتوس تورين درآمد. زيدان كه در باشگاه يوونتوس پيراهن شماره ۱۰ را بر تن داشت، دو بار به عنوان قهرمانى باشگاه‌هاى ايتاليا دست يافت.

بسيارى از كارشناسان و صاحبنظران، زيدان را جادوگرى مى‌دانند كه توپ را نوازش مى‌كند، اگر چه او بازيكنى است تكنيكى كه تسلط كامل بر بازى دارد، چشمش همه جا كار مى‌كند، در جنگ تن به تن قدرتمند است و بدون شك يكى از كاملترين فوتباليتسهاى دوران اخير محسوب مى‌شود.

او كه به Zizou شهرت يافته، در سال ۲۰۰۰ به همراه تيم ملى فرانسه به عنوان قهرمانى اروپا دست پيدا كرد و جام ملتهاى اروپا را براى فرانسه به ارمغان آورد، جامى كه فرانسويها در سال ۱۹۸۴ نيز با ستاره‌اى چون ميشل پلاتينى موفق به كسب آن شده بودند.

زيدان كه در سال ۲۰۰۰ نيز به عنوان بهترين فوتباليست دنيا انتخاب شده بود، در سال ۲۰۰۱ يوونتوس را ترك گفت و راهى اسپانيا شد تا به تيم پرستاره رئال مادريد ملحق شود. ناگفته نماند كه مارديد براى به خدمت درآوردن زيدان مبلغ ۷۶ ميليون يورو به يوونتوس پرداخت.

البته اين سرمايه گذارى هنگفت مادريديها در نهايت سودمند بود، چون رئال با يارى زيدان نه تنها قهرمان ليگ اسپانيا، قهرمان باشگاه‌هاى اروپا و قهرمان باشگاه‌هاى دنيا شد، بلكه از طريق فروش محصولات مختلفى كه به اسم زيدان ارائه كرده و مى‌كند، درآمد قابل توجهى دارد.

زيدان عليرغم معتبر بودن قراردادش با رئال مادريد تا سال ۲۰۰۷، تصميم گرفت كه يك سال زودتر به فعاليت حرفه ايش خاتمه دهد و جام جهانى ۲۰۰۶ آلمان هم آخرين صحنه بين المللى براى درخشش ستاره اى به نام زيدان خواهد بود.