بزرگداشت دويستمين سالمرگ فريدريش شيلر
۱۳۸۳ اسفند ۱۷, دوشنبه
”زندگى جدى است، هنر سرزندگى است.“ با اين جمله‌ى شيلر، روز شنبه ماراتون ۲۴ ساعته بازخوانى آثار اين شاعر و انديشمند در برلين آغاز شد. امسال، دويستمين سالمرگ شيلر، شاعر و انديشمند نامدار آلمانى است و سال ۲۰۰۵ را سال شيلر ناميده‌اند. به همين مناسبت، شنبه گذشته از ساعت ۱۲ ظهر تا روز بعد، يكشنبه ساعت ۱۲ ظهر، بيست و چهار ساعت پياپى آثار شيلر در برلين خوانده شد. اين مراسم در ساختمان نوساز آكادمى هنر برگزار شد كه در ماه مه امسال رسما گشايش خواهد يافت.
در اين همايش حدود ۱۰۰ نفر از سياستمداران، اديبان و هنرمندان از جمله اتو شيلى، وزير كشور آلمان به بازخوانى آثار شيلر پرداختند. حدود ۸۰۰ نفر در مراسم بزرگداشت شيلر شركت كردند. اين ماراتون ۲۴ ساعته بازخوانى آثار شيلر با موزيك همراهى مى‌شد. سالگرد شيلر با شعار ”شيلر براى همه“ و ”آزادى“ همراه است. آدولف موشگ، نويسنده سوئيسى كه در اين برنامه شركت داشت گفت، ” ما مىخواهيم شيلر را از تمام جوانب نشان دهيم، حتى از جنبه بى‌قيد و تكلف و طنزآميز او.“
از آنجا كه مراسم شيلرخوانى ۲۴ ساعت پياپى ادامه داشت، در گوشه و كنار تختخوابهايى براى استراحت شركت‌كنندگان در نظر گرفته شده بود. اتو شيلى، وزير كشور آلمان نيز در اين مراسم ۱۵ دقيقه به خواندن يكى از آثار شيلر به نام ”درباره فرهيختگى“ پرداخت. شيلى از اين اثر به عنوان يكى از آثار افراطى و تندروى شيلر نام برد. اين اثر در رابطه با خواسته‌هاى آزاد انسان، خشونت و غريزه است. در اين همايش آثار ديگر شيلر همچون ترانه ناقوس، دوشيزه اورلئان، دستكش، ويلهلم تل و حتى آثارى كه از معروفيت كمترى برخوردار بودند، همچون اثر ”پليس“ نيز بازخوانى شد.
ماراتون ۲۴ ساعته شيلرخوانى گشايشى براى بزرگداشت دويستمين سالمرگ اين انديشمند جهانى است. در ماههاى آينده به همين مناسبت، قرار است كه نمايشگاهها و مراسم مختلفى در ديگر شهرهاى آلمان نيز برگزار شود. از جمله در موزه شيلر در شهر وايمار نمايشگاهى تحت عنوان ”قهرمانان شيلر“ ترتيب داده مىشود.
شيلر، انديشمند و شاعر آلمانى در بين نسل جوان از جايگاه ويژه‌اى برخوردار است. چرا كه او در آثارش از آزادى غرايز و خواسته‌هاى بشرى سخن مىراند و جمله معروف او ”هيچ انسانى مجبور به مجبور بودن نيست.“ به مذاق نسل جوان خوش مى‌آيد.
فريدريش شيلر در دهم نوامبر سال ۱۷۵۹ در شهر كوچك مارباخ آلمان بدنيا آمد. اوابتدا در رشته حقوق مدرسه نظام تحصيل كرد. سپس به تحصيل پزشكى پرداخت و به عنوان پزشك ارتش مشغول به كار شد. فعاليت جدى ادبيش را از سن ۱۸ سالگى با نگارش ”راهزنان“ يا ”غارتگران“ آغاز كرد. او همچنين در زمينه فلسفه و تاريخ صاحب نام است. آثار ادبى و نمايشنامه‌هاى او همچون آثار شكسپير و برشت شهرتى جهانى دارند.
مشهورترين آثار شيلر غارتگران، غواص، ترانه ناقوس، آزادى و دولت فرزانگى و دوشيزه اورلئان هستند. اكثر آثار شيلر به فارسى ترجمه شده اند. از جمله دوشيزه اورلئان توسط بزرگ علوى و آزادى و دولت فرزانگى توسط محمود عباسيان.
بد نيست اشاره كنيم، در كتابخانه شهر وايمار كه در واقع شهر بزرگان ادب و انديشمندان آلمانى از جمله شيلر و گوته است، چندى پيش آتش‌سوزى‌اى رخ داد و بسيارى از كتابها و آثار اين بزرگان نابود شد.
فريدريش شيلر در نهم ماه مه ۱۸۰۵ ميلادى، در سن ۴۶ سالگى در شهر وايمار آلمان درگذشت. عمر كوتاه ۴۶ ساله‌اش كافى بود تا از او شاعر و انديشمندى نامدار بسازد. سال ۲۰۰۵ دويستمين سالمرگ اين انديشمند را سال شيلر ناميده‌اند و شايد همين امر بهانه‌‌اى براى مرور آثار اين انديشمند جهانى باشد.