بنیانگذاری مرکز حمایت از آزادی مطبوعات در قطر

تنها در عراق بیش از ۲۰۰ روزنامه‌نگار و خبرنگار در طول یک سال گذشته به هنگام انجام وظیفه جان خود را از دست داده‌اند. پیامد این فجایع برای بازماندگان قربانیان غیرقابل جبران است. چه کسی به آنها دلداری می‌دهد، چه کسی زندگی آنها را تامین می‌کند؟

سازمانی که کمک‌رسانی و حمایت را بر پرچم خود نوشته، سازمان دفاع از حقوق بشر گزارشگران بدون مرز است. این سازمان به تازگی توجه خود را روی امیرقطر متمرکز کرده و نتیجه آن ایجاد مرکزی برای حمایت از آزادی مطبوعات در دوهه است.

روبرت منفرد، دبیرکل این سازمان که به تازگی از قطر برگشته، نحوه کار مرکز یاد شده را چنین توضیح می‌دهد: «این مرکز کسانی را زیرپوشش می‌گیرد که با خطرات بسیاری روبرو هستند. در صورت لزوم به آنها امکانات پزشکی ارایه می‌دهد و تلاش می‌کند گفت‌وگو میان غرب و دنیای اسلام را تقویت کند. به وکلا آموزش داده می‌شود که چگونه از حقوق خبرنگاران دفاع کنند. وکلا همچنین باید مجامع بین المللی را به حرکت درآورند تا امکانات حمایت از خبرنگاران، به‌ویژه در مناطق جنگی را ایجاد کنند.»

اطلاع‌رسانی و آموزش

سازمان گزارشگران بدون مرز روش ویژه‌ای برای حمایت از خبرنگاران کشورهای عربی دارد. تعقیب این خبرنگاران مرتبا به اطلاع افکار عمومی رسانده می‌شود. روزنامه‌نگاران بازداشت شده از حمایت حقوقی مثل داشتن وکیل برخوردار می‌شوند و پیامدهای خدشه دار شدن آزادی مطبوعات مداوما توضیح داده می‌شود.

کایس جواد، روزنامه‌نگار عراقی و از پایه گذاران این مرکز می‌گوید: «ما با معیارهای بین‌المللی کار می‌کنیم. ما با مقامات قطر به توافق رسیده‌ایم که قطعنامه ۱۷۳۸ شورای امنیت سازمان ملل درباره حفظ امنیت شغلی و جانی خبرنگاران که درسال ۲۰۰۶ به تصویب رسید، معیار قرار گیرد. همینطور هم ماده ۱۲ منشور سازمان ملل که آزادی عقیده و فعالیت خبرنگاری را تضمین می‌کند. هردو مصوبه برای بسیاری از ژورنالیست‌های عرب و حتی مقامات دولتی این کشورها ناشناخته هستند.»

به همین دلیل هم سازمان گزارشگران بدون مرز می‌خواهد این مصوبه‌ها را با طرح یک قطعنامه دیگر تکمیل کند که برمبنای آن حکومت‌ها موظف شوند، به خبرنگاران و کار آنها احترام بگذارند. یکی از خواسته‌های مرکز حمایت از مطبوعات دوهه این است که شعب خود را در کشورهای دیگر نیز ایجاد کند.

اهمیت نقش قطر در پیشبرد آزادی مطبوعات

روبرت منفرد، دبیرکل سازمان گزراشگران بدون مرز معقتد است که این تازه اول کار است: «ما می‌خواستیم این مرکز را در وحله اول در یک کشور عربی برپا کنیم، زیرا این منطقه دستخوش مشکلات بسیار است. از این گذشته قطر جزو سه کشور عربی است که آزادی مطبوعات را بیشتر از بقیه رعایت می‌کند، حتی اگر هنوز مواردی برای تصحیح در ‌ان وجود داشته باشد. قطر هم چنین امکانات پناه دادن به کسانی را دارد که در کشورهایی مشابه زندگی می‌کنند. و بالاخره قطر از معدود کشورهایی است که مناسبات خوبی هم با غرب، و هم با افراطگرایان اسلامی دارد.»

شاید اتفاقی نیست که فرستنده شبکه‌ی تلویزیونی الجزیره در قطر مستقر شده و نه در کشور عربی دیگری. امیر قطر اعلام کرده که این خواسته کشورش است که در منطقه معیارهای جدیدی برای آزادی مطبوعات ایجاد کند.

لینا هوفمان / رادیو دویچه وله