بوسنى هرزه گوين همچنان در محاصره فقر و ركود

تحليلگران آلمانى، به مناسبت سفر صدراعظم اين كشور اعلام كردند كه اوضاع بوسنى هرزه گوين، نسبت به گذشته تغيير محسوسى نكرده است و فساد گسترش يافته همراه با فعاليت باندهاى خلافكار، راه رشد اقتصادى اين كشور كوچك را بسته است. گزارش ها نشان مى دهند كه سطح توليد بوسنى هرزه گوين، با ۴ ميليون و ۱۰۰ هزار جمعيت، امروز تنها برابر با ۴۰ درصد سطح توليد پيش از جنگ است.

در جريان سفر صدراعظم آلمان، هنگامى كه وى و كاروان همراهش براى گفت و گو با رهبران سياسى بوسنى هرزه گوين به مركز ادارى سارايوو نزديك مى شد، گروهى از مادران سبرنيكا انتظار مى كشيدند تا شكايات خود را با وى مطرح كنند. ده سال پيش، صرب ها در سبرنيكا حدود هشت هزار مرد را قتل عام كردند و اكنون همسران و مادران اين مردها، نمايندگان خود را به سارايوو فرستاده بودند تا در برابر صدراعظم آلمان به دادخواهى بپردازند. اين زنان، اوضاع سبرنيكا را نوميدكننده توصيف كردند و گفتند كه اين شهر همچنان به شهر مردگان شبيه است و ۴ هزار رانده شده اى كه پس از جنگ به آن بازگشته اند، در شرايطى فلاكت بار به سر مى برند.

در كنار ركود شديد اقتصادى، شكل پيچيده تقسيم قدرت در بوسنى هرزه گوين، پيشرفت اين كشور كوچك را با دشوارى بسيار روبرو مى كند. اين كشور، از دو جمهورى تشكيل شده كه ”فدراسيون بوسنى كرواسى” و ”جمهورى خودمختار صربستان” نام دارند و يك هيات سه نفره به نمايندگى از سوى بوسنى ها، صرب ها و كروآت ها در نهاد رياست جمهورى آن جاى گرفته اند. اما حرف آخر را هنگام اتخاذ تصميمات مهم Paddy Ashdown نماينده عاليرتبه جامعه جهانى مى زند. وى اخيرا نماينده كرواسى را به اتهام فساد از اين جمع اخراج كرد.

بوسنى هرزه گوين، براى بيرون آمدن از بن بست اقتصادى فعلى، نيازمند جذب در اتحاديه اروپا و دريافت كمك هاى اقتصادى اين اتحاديه است. اما اتحاديه اروپا، در پى ايجاد تريبونال جنايات جنگى در سارايوو، اعلام كرده است كه تنها با دستگيرى Karadzic و Mladic كه متهم به رهبرى قتل عام سبرنيكا هستند، حاضر به پشتيبانى از بوسنى هرزه گوين است. مسئولان تريبونال سارايوو مايلند كه دستگيرى اين دو ژنرال صرب، تا دهمين سالگرد قتل عام سبرنيكا، كه دو ماه ديگر فرا مى رسد، تحقق يابد.

رشد اندك و نامناسب

نگاهى به آمار اقتصادى بوسنى هرزه گوين و مقايسه آن با ساير كشورهاى اروپائى، فقر شديد اين كشور را به خوبى نشان مى دهد. به عنوان نمونه، براساس اطلاعات وزارت خارجه آلمان، توليد ناخالص ملى كشور در سال ۲۰۰۴ تنها سه دهم درصد نسبت به سال قبل از آن افزايش يافت و از هفت ميليارد دلار به هفت ميليارد و ۳۰۰ ميليون دلار رسيد. رشد اقتصادى، كه در سال ۲۰۰۳ برابر با دو و هفت دهم درصد بود، براى سال ۲۰۰۴ معادل چهار و نيم درصد برآورد شد كه حتى براى بازگشت به شرايط پيش از جنگ كافى نيست. اما بدتر از آن، ميزان تورم بود كه از ۹ دهم درصد در سال ۲۰۰۳ به يك و يك دهم درصد افزايش يافت. ميزان واردات بوسنى هرسگوين، در اين دو سال، از ۱۹۰ ميليون يورو به ۲۷۵ ميليون يورو افزايش يافت و حجم صادرات آن در همين مدت از حدود ۴۴۰ ميليون يورو به ۵۲۸ ميليون يورو رسيد.

در سال هاى جنگ، صدها هزار نفر از آوارگان بوسنى هرزه گوين به آلمان پناه آوردند. بخش قابل توجهى از آن ها، در پايان جنگ، با استفاده از كمك هاى آلمان به كشورشان بازگشتند. همين امر سبب شد كه مناسبات بوسنى هرزه گوين و آلمان گسترش يابد و برخى از آلمانى ها به سرمايه گذارى در مناطق مختلف بوسنى هرزه گوين رغبت نشان دهند. اما آمار اين سرمايه گذارى ها هنوز منتشر نشده است تا بتوان دريافت آلمان چه سهمى در توسعه اقتصادى بوسنى هرزه گوين ايفا مى كند.

با توجه به اين كه بخش عمده جمعيت ۴ ميليون و ۱۰۰ هزار نفرى بوسنى هرزه گوين را مسلمانان تشكيل مى دهند، از زمان جنگ بالكان، مسلمانان اين كشور مورد پشتيبانى كشورهاى اسلامى نظير عربستان سعودى، ايران و تركيه قرار گرفتند. اما پس از جنگ، در حالى كه ايجاد كارخانه، راه، مدرسه و بيمارستان مى توانست به حل مشكلات حاد مردم جنگ زده كمك كند، كشورهاى اسلامى، بيش از هر چيز روى گسترش شبكه مساجد سرمايه گذارى كردند.