بيلان كار ولاديمير پوتين در آستانه انتخابات رياست جمهورى روسيه

بايد اذعان كرد كه حتى بزرگترين منتقدين رئيس كرملين نيز نمى توانند منكر اين شوند كه روسيه امروز جايگاه بهترى نسبت به چهار سال پيش دارد، يعنى زمانى كه رئيس جمهورى بيمار، بوريس يلتسين قدرت را به ولاديمير پوتين واگذار كرد. اين رئيس دولت جديد نه تنها موفق شد مانعى در سير نزول اقتصادى اين بزرگترين كشور جهان ايجاد كند، بلكه روسيه امروز مى تواند چنان شاخصى از رشد اقتصادى به جهانيان نشان دهد كه بسيارى از كشورهاى غربى حتى خوابش را هم نمى بينند.

بايد گفت كه بخت با اين اصلاحگر اقتصاد همراه بوده است: بهاى نفت خام و گاز طبيعى طى سال هاى گذشته در سطحى بالا بوده، بطوريكه پول نقد به خزانه خالى كشور سرازير شده است. بدين گونه روسيه خيلى سريع توانست بخش بزرگى از بدهى هاى خود به كشورهاى غربى را پرداخت كند. در روسيه دستمزدها و حقوق بازنشستگى، برخلاف جمهورى همسايه اوكرايين، به موقع پرداخت شده اند. و بطور كلى سطح زندگى شهروندان عادى مردم روسيه رو به ارتقا گذاشته است.

ولى از سوى ديگر قابل درك نيست كه دولت مسكو از هيچ وسيله اى فروگزار نكرد تا مانع از يك انتخابات دمكراتيك گردد. پوتين بهر حال در اين انتخابات پيروز مى شد. بايد گفت، اگر پوتين مى خواهد كه سياست همپيوندى روسيه با ساختار اقتصادى غرب را دنبال كند، چيزى كه بايد انتظارش را داشت، بنابراين بايد روند گسترش دمكراسى در كشور را عملى سازد. بدون انتخابات آزاد، بدون آزادى مطبوعات، بدون تقسيم قوا و بدون رعايت حقوق اقليت ها دمكراسى قابل تصور نيست. ولى پوتين از قرار معلوم قصد دارد با كم توجهى به حقوق اساسى شهروندان، به يارى يك دولت قدرتمند به روند مدرنيزه كردن روسيه شتاب بيشترى ببخشد.

چگونگى گزينش وزيران در كابينه جديد دولت، حكايت از همين امر دارد: وزارتخانه هاى مجرى قدرت، يعنى وزارت دفاع و وزارت كشور را وزيرانى از عرصه سازمان اطلاعات و امنيت كشور اداره مى كنند. همزمان در رأس وزارتخانه هاى اقتصاد و دارايى نيروهاى اصلاح طلب قرار گرفته اند. نخست وزير جديد، ميخاييل فرادكوف و وزير امور خارجه اش، سرگئى لاوروف سال ها در كشورهاى غربى زندگى مى كرده اند. حال اين دو بايد تلاش كنند تا ماه عسل روسيه و غرب ادامه يابد، زيرا پوتين مى داند كه مدرنيزه كردن روسيه، بدون فن آورى غربى محكوم به شكست است. و بايد گفت كه تمامى وزيران دولت جديد، از سياست رئيس كرملين پيروى مى كنند و قدرتى از خود ندارند. اينان ديگر نمى توانند روى حمايت رئيس جمهورى سابق بوريس يلتسين حساب كنند.

دستگاه رياست جمهورى روسيه به مركز قدرت اصلى بدل شده و مجلس اين كشور به سطح يك اجتماع بله_گويان بدل شده. فرمانداران ديگر مناطق نيز جرأت مخالفت را از دست داده اند. و پوتين در اين فاصله قدرتى تقريبا برابر با تزار روسيه را يافته است.

از موفقيت هاى پوتين مى توان مشروعيت بخشى به مالكيت خصوصى بر اراضى و املاك نام برد. براى آنكه اقتصاد ملى روسيه بر مبانى باثباتى استوار گردد، اين كشور نيازمند يك اصلاحات اساسى در عرصه هاى بانكى و منطقه اى خواهد بود. از پيامدهاى اصلاحات منطقه اى اين خواهد بود كه بهاى برق، گاز و اجاره بها بشدت افزايش خواهند يافت. و اين يك واقعيت است كه هيچ سياستمدارى جرأت اجراى اين كارهاى عظيم را نخواهد داشت، مگر آنكه از پيش هر چه محكم تر بر سرير قدرت نشسته باشد. اين امر در مورد مبارزه با فساد نيز صدق مى كند. بايد گفت، مسدود كردن كانال هاى فساد، پيشرفت هر چه بزرگترى را براى روسيه به ارمغان خواهد آورد.