تأثیر روانی جنگ بر سربازان آلمانی

شمار سربازان آلمانی‌ای که با شوک روانی از مأموریت خود در مناطق بحرانی بازمی‌گردند، افزایش یافته است. وزارت دفاع آلمان به‌درخواست خانم الکه هوف، نماینده‌ی پارلمانی حزب لیبرال (FDP) اعلام کرد که آسیب‌ها و فشارهای روانی پس از بازگشت از افغانستان در سال‌های گذشته در میان سربازان آلمانی افزایش یافته است. به گزارش روزنامه‌ی زوددویچه تسایتونگ شمار چنین افرادی از ۵۵ مورد در سال ۲۰۰۶ به ۱۳۰ مورد در سال ۲۰۰۷ و سپس ۲۲۶ مورد در سال گذشته رسیده است. این رقم ۷۷ صدم درصد کل سربازان ارتش آلمان را در این منطقه دربرمی‌گیرد که تعداد آنها به ۶۲ هزار نفر می‌رسد.

دو حزب سوسیال دموکرات (SPD) و سوسیال مسیحی (CDU) درخواست مشترکی برای کمک بیشتر به چنین افرادی صادر کرده‌اند. آنها طرحی را به مجلس می‌برند که قرارست هفته‌ی آینده برای" پاسخگویی به نیاز درمانی" چنین سربازانی به تصویب برسد.

سخن گفتن از این پدیده مدتی تبدیل به تابو شده بود، اما اکنون خواسته‌های آشکاری از سیاستمردان آلمانی پیش روست تا مرکزی پژوهشی برای پوشش پیامدهای روانی جنگ و تحقیق درباره‌ی آسیب‌های روحی این سربازان پدید آورند.

به خانه خوش آمدید!

بعضی از سربازانی که به مناطق جنگی در افغانستان یا عراق فرستاده شده‌اند، با شوک‌های روحی به کشور خود باز‌گشته‌اند. آنها تجربه‌های وحشتناکی از جان باختن دوستان خود، مردم غیرنظامی و صحنه‌های درگیری یا عملیات انتحاری و انفجار خمپاره‌ها داشته‌اند و گاهی خود از صحنه‌ی فاجعه جان سالم به‌در برده‌اند. "آسیب‌های فشار روانی پس از شوک روحی" (PTBS) عنوانی‌ست که روان‌شناسان به این نوع اختلال‌های ناشی از تجربه‌ی جنگ داده‌اند. در میان سربازان آسیب‌دیده که پس از بازگشت از عملیات در زندگی روزمره و عادی آلمان به‌مشکل برمی‌خورند، اختلال‌های رفتاری‌ای چون افسردگی، پرخاشگری، گوشه‌گیری و اعتیاد به چشم ‌می‌خورد. حتا گاهی خرد شدن یک شیشه یا بوی گوشت کباب شده آنها را به یاد عملیات انتحاری در مناطق جنگی می‌اندازد.

"به خانه خوش آمدید!" نخستین فیلم آلمانی‌ست که روایت یکی از همین سربازان را به نمایش می‌گذارد. این سرباز پس از بازگشت از افغانستان در زندگی عادی خود دچار بحران روحی می‌شود و همسر باردار وی که به یک آینده‌ی مشترک با وی امید دارد، او را ترک می‌کند. او گرفتار عذاب وجدان است؛ زیرا گمان می‌کند، پس از حمله‌ای انتحاری دوست مجروح خود را که در حال مرگ بوده، به حال خود واگذاشته است. او سرانجام پس از مقاومتی طولانی، گذراندن دوره‌ای درمانی نزد یک روانکاو ارتش را می‌پذیرد و پس از آن به زندگی عادی بازمی‌گردد.

پخش این فیلم در دوشنبه شب (۲ فوریه- ۱۴ بهمن) افکار عمومی آلمان را با مشکلی آشنا کرد که پیش‌تر آنچنان به‌‌آن پرداخته نمی‌شد.

در صحنه‌هایی از فیلم "به خانه خوش آمدید!" شخصیت اصلی که بن نام دارد‌، گرفتار تضادهای ناشی از تجربه‌ی دو وضعیت رفاه در آلمان و فقر و بی‌‌نوایی مطلق در افغانستان می‌شود و نتیجه‌ی این وضعیت روانی پرخاش به مادر و دخترکی است که بر سر خرید شکلات اختلاف دارند؛ زیرا «آنها نمی‌‌دانند که از چه رفاهی برخوردارند.»

تا چندی پیش وزارت دفاع آلمان با اصطلاح رایج کم بودن نسبت سربازانی که شوک روحی را تجربه کرده‌اند، چندان در موضوع عمیق نمی‌شد. البته این مشکل در میان سربازان آمریکایی یا کشورهای اسکاندیناوی بسیار بیشتر و نزدیک به چهار تا پنج درصد گزارش شده است. گمان می‌رود آمارها در مورد سربازان آلمانی دقت تام نداشته باشند؛ زیرا بعضی از آنها سعی می‌کنند بدون نام از مشاوره کمک بگیرند، به‌تنهایی با چنین بحران‌هایی سر کنند یا مشکل خود را بروز ندهند و راه حلی برای آن بیابند تا در میان همرزمان خود با عنوان "نازک نارنجی و نازپرورده" شناخته نشوند.

وزیر دفاع آلمان، فرانتس یوزف یونگ در دیداری از شهر لایپزیک به خبرنگاران گفته است که افزایش تعداد چنین سربازانی را جدی می‌گیرد و چنین سربازانی باید در پی درمان مناسب برای خود باشند.