تاثير بحران كاريكاتور بر مناسبات اقتصادى خاورميانه و غرب

هرچند كه حجم صادرات دانمارك به كشورهاى عربى از ده ميليارد كرون فراتر نمی‌رود و اين برابر با يك ميليارد يورو است، اما به عقيده كارشناسان دانماركى، تحريم كشورهاى عربى براى اقتصاد اين كشور بسيار زيانبار خواهد بود. ”يورگن نيلسن” رئيس پيشين بنياد فرهنگى دانمارك در دمشق می‌گويد: ”ما همه چيز را باختيم. از جمله حاصل ده‌ها سال كار فرهنگى و سياسى و شهرت خوبمان را. سال‌ها طول خواهد كشيد تا ما بتوانيم اين زيان را جبران كنيم”.

شايد به همين دليل بود كه پس از به آتش كشيده شدن ساختمان سفارت دانمارك در بيروت، ”راسموسن” نخست وزير اين كشور كوشيد با سخنان دلجويانه، مسلمانان برآشفته در ايران و كشورهاى عربى را آرام كند. وى گفت: ”دانمارك دشمن اسلام نيست. ما به همه مذاهب احترام می‌گذاريم. در عين حال كه دولت نمی‌تواند براى مطبوعات تعيين تكليف كند، ما از اين امر كه روزنامه ”يولاندز پوستن” به خاطر جريحه‌دار ساختن احساسات مسلمانان از آنان پوزش خواسته است، استقبال می‌كنيم”.

به گفته نخست وزير دانمارك، حمله به ساختمان سفارتخانه‌هاى دانمارك در روزهاى گذشته، نشان می‌دهد كه مشكل از حد اعتراض به چاپ كاريكاتورهاى پيامبر اسلام فراتر رفته و به يك بحران بين‌المللى تبديل شده است. دانماركى‌ها، مدت زيادى با بى صبرى انتظار اعلام همبستگى كشورهاى اروپائى و متحد آمريكائى خود را كشيدند. نخست وزير دانمارك سرانجام روز چهارشنبه اعلام كرد كه جورج بوش وى را مطمئن ساخته است كه ايالات متحده آمريكا از كشور وى حمايت خواهد كرد. راسموسن، در عين حال گفت: ”از انبوه مسلمانان برآشفته، تنها تعداد معدودى با چشم‌هاى خودشان كاريكاتورها را ديده‌اند. ما قسم می‌خوريم كه برخلاف شايعات در دانمارك هرگز قرآن به آتش كشيده نشده است. شايعات بدخواهانه به بحران دامن می‌زنند”. وى افزود: ”چنين پيام‌هائى از سوى تحريك كنندگان با سرعت به وسيله تلفن يا اينترنت پخش می‌شوند”.

محافل سياسى كشورهاى عضو اتحاديه اروپا اين هفته مشغول بحث بر سر اين موضوع بودند كه چگونه بايد در برابر قطع مناسبات اقتصادى ايران با دانمارك واكنش نشان دهند. كارشناسان و نمايندگان نهادهاى اقتصادى آلمان، هشدار دادند كه اين واكنش احتمالى نبايد به تحريم اقتصادى ايران بيانجامد، زيرا ايران مهم‌ترين شريك تجارى آلمان است و تحريم‌ها به شركت‌هاى آلمانى نيز زيان خواهند رساند. تنها زيمنس آلمان در حال حاضر سرگرم ساختن ۲۴ نيروگاه برق براى ايران است. به نظر ”آندره شوارتس” از مسئولان اتحاديه تجارت خارجى آلمان، اهميت اقتصادى ايران است كه سبب شده تاكنون در آلمان از تحريم اقتصادى اين كشور سخنى به ميان نيايد. وى می‌گويد: ”مساله احتمالا به نوع توليداتى مربوط می‌شود كه آلمان عرضه می‌كند. اين توليدات، كه به ويژه جنبه سرمايه‌گذارى و پايه‌ای دارند، به اندازه كالاهاى مصرفى در برابر تحريم آسيب پذير نيستند”.

در مجموع، خاورميانه نقشى همواره بزرگ‌تر در اقتصاد آلمان و اروپا ايفا می‌كند. كشورهاى ثروتمند نفت‌خيز، بيشترين كالاها و خدمات مورد نياز خود را از اروپا دريافت می‌كنند. تنها در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۰۵ ميلادى، كشورهاى اروپائى ۶۴ ميليارد يورو كالا به خاورميانه فروختند. حجم پرداخت‌هاى اروپا به خاورميانه نيز به همين سطح می‌رسيد. اين كشورها، بيش از همه مواد خام از خاورميانه خريدند. تحريم كالاهاى دانماركى در كشورهاى عربى، در مرحله نخست كالاهاى مصرفى را در بر گرفت. به عنوان نمونه، فروشگاه‌ها از قطر تا عربستان سعودى، ماست مارك آرلا را كه در دانمارك توليد می‌شود، از قفسه‌هاى خود بيرون كشيدند. تحريم چنين كالاهائى آسان است. اما كشورهاى عربى در موقعيتى نيستند كه بتوانند از خريد تكنولوژى و ماشين‌هاى صنعتى جهان غرب چشم بپوشند.