تاريخچه آتشبازى از آغاز تا كنون

تقريبآ ۱۰۰۰ سال پيش بود كه، چينيها باروت را كشف كردند. در سالهاى ۹۶۰ تا ۱۲۹۷ ميلادى، نخستين موشكهاى آتشبازى، كه در آن دوره هنوز "تيرهاى آتشين" ناميده ميشدند، در كشور چين، به پرواز درآمدند. در اواخر قرن سيزدهم، دريانوردهاى هلندى، باروت را به اروپا آوردند. تقريبآ همزمان با آن، يك راهب انگليسى بنام Roger Bacon دست به آزمايشاتى با تركيبات اصلى باروت زد.

بعدها بسيارى از سربازان، در حين دوره آموزشى خود براى جنگ، همچنين هنر آتشبازى را ميآموختند، كه حتى بخشى از آزمون پايانى دوره تعليمى آنها را، تشكيل ميداد. در سال ۱۳۷۹ باروت براى نخستين بار در اروپا بدون هر پيشزمينه جنگى، مورد استفاده قرار گرفت. به مناسبت عيد پاك، برخى از مومنان مسيحى، يك كبوتر ويژه را ساختند، كه با جرقه هاى فروزان و رنگى بر روى يك ريسمان معلق بين زمين و آسمان حركت ميكرد. روشنائى و رنگهاى ويژه موشكهاى آتشبازى، بر اثر سوختن مواد شيميائى درون آنهاست. براى مثال نمكهاى عناصر استرانسيوم:سرخ، سديم:زرد، باريم: سبز، مس:آبى، منيزيم، آلومينيم و تيتانيم: سفيد يا نقره اى و سرانجام نمكهاى عناصر آهن و كربن:طلائى رنگ ميباشند.

موادى كه با دماى بسيار زياد ميسوزند، روشنائى و شدت شعله را افزايش ميبخشند. علاوه بر اين، براى جلوه بيشتر رنگها، در موشكهاى آتشبازى، از تركيبات كلر استفاده ميشود. وسايل آتشبازى را ميتوان به دو دسته تقسيم كرد. دسته اى كه با كمك سوخت باروت به هوا پرواز ميكنند و وسايلى همچون فشفشه و ترقه، با انواع گوناگون خود، بيشتر در سطح زمين بكار گرفته ميشوند.

ترقه ها، كه با صداى مهيب و ترس آور خود، بيشتر توجه جوانترها را جلب ميكنند، انواع و اقسام مختلف دارند اما، اساس و پايه همه آنها يكيست. آنها در واقع از يك محفظه نسبتا مستحكم تشكيل شده اند، كه معمولآ از چندين لايه كاغذ و مقواى به هم چسبانده شده و يا به ندرت از پلاستيك ساخته و با مقدار اندكى ماده منفجره براى مثال باروت، پر ميشود. براى آغاز عمل احتراق، يك رشته فتيله بكار گرفته ميشود يا همانند جعبه كبريت، بخش فوقانى آن، با عمل اصطكاك آتش زده ميشود. برخلاف تصور همگانى، ترقه، همانند يك بمب منفجر نميشود بلكه، محفظه نامبرده از هم ميپاشد، زيرا فشار درونى آن بر اثر احتراق پودر سوزان به سرعت افزايش مييابد. صداى كر كننده ترقه، بر اثر خروج گازهاى محترقى توليد ميشود، كه با سرعت ماوراى صوت خود‌ از محفظه ترقه، به خارج راه مييابند.

هنر آتشبازى در دوره باروك و روكوكو به اوج خود رسيد تا حديكه، هنرمندان اين رشته، تصاوير زيبا و فروزانى را با مواد آتشزاى خود در دل آسمان نقش ميكردند. تصاويرى كه چشم و روح تماشاگران را نوازش ميدادند. بزرگترين آتشبازى در اين دوره، به فرمان لودويگ پانزدهم در پارك كاخ ورساى به بزرگداشت عروس او مارى آنتوانت انجام گرفت. اما در قرن هجدم ميلادى، اعيان و اشراف نيز ديگر پولى براى جشنهاى آتشبازى نداشتند.

در سال ۱۸۳۸ Georg Breckholz نخستين كارخانه توليد مواد آتشبازى را تاسيس كرد. در اوايل قرن بيستم ميلادى تعداد بيشمارى شركتهاى توليد و تهيه وسايل آتشبازى وجود داشتند، اما، با شروع جنگ جهانى اول، صنايع توليد مواد آتشبازى، تنها به توليد مهمات جنگى مشغول شدند. امروزه در آلمان تقريبآ ۴۰ شركت كوچك وجود دارند، كه بكار توليد وسايل آتشبازى مبادرت ميورزند.

نگين كروئى