تبلور نگاه نابرابر حاكميت نسبت به زنان در صدا و سيما و متون درسى

پرسش ها: مهيندخت مصباح

دويچه وله: خانم مهاجر شما موقعيت فعلى تشكلهاى غيردولتى زنان ايران را، چگونه مى بينيد؟

فريبا داوودى مهاجر: به نظر من زنان ايران به سمت وحدت و همدلى و گفتمان مشترك، يعنى گفتمان برابرى خواهى حركت مى كنند و در اين مسير آموخته اند كه حركت به تنهايى ميسر نخواهد بود. حركت زنان تنها در صورتى موفق خواهد شد، كه در وحدت و يا در حركتى هماهنگ و توام با تمام سازمانها و NGO ها و زنان فعال در اين حوزه باشد.

دويچه وله: آيا به نظر شما بايد هميشه منتظر موقعيتهاى تحريك كننده اى مانند پخش سريالهاى زن ستيز از تلويزيون باشيم تا نسبت به نمود مسايل زنان در رسانه هاى گروهى حساس شويم؟

فريبا داوودى مهاجر: به نظر من زنان مى بايست مسايل مربوط به خودشان را، چه در صدا و سيما و چه در كل جامعه، ديده بانى و رديابى كرده و با حساسيت نسبت به مسايل مختلف اجتماعى برخورد بكنند. چنانچه موفق به اين عمل بشوند، بهرحال حساسيتهايشان منجر به حركتهايى هم خواهد شد. حالا گاهى اوقات به شكل قلمى، گاهى به شكل اعتراض آميز و نشستها، گاهى به شكل هم انديشى و حتا گاهى اوقات به شكل تجمع. زنان ما از لحاظ تاريخى از قدرت برابر، ثروت برابر، منزلت برابر و اطلاعات برابرى برخوردار نيستند و مى بايست براى به دست آوردن اين چهار فاكتور تلاش بكنند.

صدا و سيما در واقع نشانه اى ست از تفكر حاكمى كه در جامعه وجود دارد و برنامه هاى صدا و سيما و بخصوص اين برنامه هايى كه اواخر پخش شده است، پرده از اين نگاه حاكم برمى دارد. نگاهى كه از بالا به پايين است، نگاهى كه نه جنس دومى ، بلكه جنس چندمى ست، نگاهى ست كه مرد را رييس خانواده مى بيند و رابطه ى بين زنان و مردان را در جامعه، رابطه اى بين فرمانبرداران و كسانى كه فرمان مى دهند.

اين نابرابرى هم در حوزه ى قدرت وجود دارد و هم در حوزه ى بهره بردارى زنان از ثروت، و هم در منزلت اجتماعى. ما مى بايد به شكل زيربنايى ترى به مسئله نگاه كنيم و بدنبال حل اساسى تر مسايل زنان در جامعه باشيم. بايد بگويم كه نگاه حاكميت به زنان نگاهى نابرابر است و تبلور آن البته در صدا و سيما، در آموزش و پرورش، در متون درسى متجلى مى شود.

دويچه وله: آيا قرارى ميان تشكلهاى مختلف مدافع حقوق زنان گذاشته نشده ، تا خارج از مناسبت هاى اعتراضى به هماهنگى هايى براى تبيين هر چه بهتر خواسته ها يا برنامه هاى خود بپردازند؟ مثلا بطور منظم براى پيگيرى مطالبات خودشان با همديگر ملاقات و يا تبادل نظر داشته باشند؟

فريبا داوودى مهاجر: به نظر مى رسد در يكسال گذشته NGO ها و سازمانهاى زنان متوجه شده اند، كه بخاطر اينكه هركدام به تنهايى از امكانات، عوامل و ابزار كافى براى رسيدن به مطالباتشان بهره مند نيستند، مى بايست كه اين پتانسيلهاى پراكنده را در كنار هم قرار بدهند. در جلسات گوناگون و در هم انديشيهاى مختلف به تبادل نظر بپردازند. يكى از اين كارها را ما در زلزله بم ديده ايم، كه مثلا چهل NGO بهمراه خانم شيرين عبادى در واقع گروهى را تشكيل دادند، گروه برنام ريزى و نظارت براى حضور دربم، كه در نهايت منجر به اين شد كه اين NGO توانست مركز فرهنگى بزرگى را براى زنان در بم بسازد و مبلغى نزديك به ۱۶۰ ميليون تومان پول در حساب خانم عبادى واريز شد. اين در واقع نشان دهنده ى كارى جمعى ست و در حوزه ى آگاهى بخشى عمومى هم من فكر مى كنم كه اين گامها سريعتر و بهتر و با همدلى بيشترى به پيش مى رود.

دويچه وله: خانم داودى مهاجر، حزب زنان ايران كه شما موسس آن هستيد در چه مرحله اى از كار خود قرار دارد؟

فريبا داوودى مهاجر: حزب زنان ايران گامهاى اول خود را طى مى كند. براى اينكه يك حزب به لحاظ تشكيلات و سازماندهى با يك NGO و يا يك خيريه و يا يك گروه بسيار متفاوت است. احتياج به تشكيلات، پول ، كمك و سوبسيدهاى دولتى دارد. اگر كه دولت بعنوان مدعى دولت اصلاحات بخواهد در واقع به شعارها و صحبتهاى خودش وفادار بماند، بايد به احزابى از اين دست كمك بكند. مردان جامعه ما حاضر نيستند به احزاب زنان كمك بكنند. از آنجا كه از احزاب مردانه وكالت بيرون مى آيد، وزارت بيرون مى آيد، رياست جمهورى بيرون مى آيد وچون چنين پستهايى در واقع نصيب احزاب زنانه نمى شود، آنها حاضر به كمك ولابى و دادن امكانات به احزاب زنان يا به گروههايى كه زنان تشكيل مى دهند، نيستند. بنابراين من فكر مى كنم كه تنها و تنها ما بايد تمام زنان ايران را اعضاى بالقوه ى اين قبيل احزاب و حتا NGO ها و سازمانهاى غيردولتى بدانيم.

دويچه وله : مرام حزب شما چيست؟

فريبا داوودى مهاجر: مرام حزب ما گفتمان برابرى خواهى است. ما معتقديم كه زنان ما جوياى برابرى در اصول قدرت، ثروت، اطلاعات و منزلت اجتماعى با مردان هستند. ضمنا ما حزب خود را محدود به مسلمان ها نكرده ايم و همه را با هر دين و نگاهى به عضويت خود مى پذيريم.

دويچه وله: آيا در آينده شاهد همكاريهاى بيشترى بين حزب شما و ساير تشكل ها مثل مركز فرهنگى زنان خواهيم بود؟

فريبا داوودى مهاجر: من اصولا اعتقاد دارم كه جنبش زنان در ايران شكل نميگيرد مگر آن كه تمامى سازمان ها و احزاب و نهاد ها، افراد، سايت ها يا مجلات مربوط به زنان با يكديگر شروع به فعاليت كنند. چون جنبش زنان يك خرده جنبش است و خرده جنبش ها نياز به همكارى دسته جمعى دارند و هيچكس نميتواند ادعا كند كه به تنهايى اين حركت را قادر است به جلو ببرد.

من معتقدم كه هيچ حزب و گروهى نبايد خودش را متولى كل حركت هاى زنان بداند. به محض اين كه اين فكر را بكند، اولين زاويه باز در انحراف را به وجود آورده است. ما همه نقطه هاى كوچكى هستيم كه در كنار هم قادريم مطرح باشيم.