تخت‌روانچی: مذاکرات حقوق بشری شامل قصاص و اعدام نمی‌شود
۱۳۹۵ آبان ۲۱, جمعه
دور دوم مذاکرات میان ایران و اتحادیه اروپا در سطح کارشناسی چهارشنبه، ۱۹ آبان ماه به سرپرستی مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه و هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بروکسل برگزار شد.
دور نخست این مذاکرات ۱۹ بهمن ماه سال گذشته در تهران برگزار شده بود. برای نخستین بار مسائل حقوق بشری نیز در این مذاکرات مطرح شده و به همین دلیل هیئت ایرانی را نمایندگانی از قوه قضائیه نیز همراهی می‌کنند.
تخت‌روانچی در گفت‌وگوی مفصلی که متن آن جمعه، ۲۱ آبان توسط خبرگزاری ایلنا منتشر شد به شرح جزئیاتی از گفتوگوهای حقوق بشری میان ایران و اتحادیه اروپا پرداخت.
او می‌گوید بحث اصلی جمهوری اسلامی این است که گفتوگوهای حقوق بشری باید "کاملا فنی" باشد و سیاسی نشود.
اعدام و قصاص، خطوط قرمز
تخت‌روانچی همچنین گفته است: «در بحث تخصصی نباید یک طرف در موضع تدافعی قرار بگیرد یک طرف در موضع تهاجمی. این یک تعامل باید باشد. دو طرف باید تلاش کنند به سوالات پاسخ داده شود. ما یک سوالاتی داریم و طبیعتا آن‌ها هم سوالاتی دارند.»
او افزود اگر بحث‌ها فنی باشد می‌توان از طریق تعامل نظرات را به هم نزدیک کرد اما در حوزه‌هایی مانند قصاص که "دستور صریح قرآنی" وجود دارد دیپلمات‌ها نمی‌توانند از طریق روش‌های مختلف نظراتشان را نزدیک کنند.
بیشتر بخوانید: محمد جواد لاریجانی: قصاص زیبا است
معاون وزارت خارجه بحث اعدام را یکی دیگر از خطوط قرمز جمهوری اسلامی دانست و تاکید کرد که از آنجایی که مجازات اعدام، در قوانین جزائی ایران وجود دارد "چیزی نیست که بتوانیم کنار بگذاریم".
سرپرست مذاکرات کارشناسی ایران و اتحادیه اروپا گفت: «برنامه این است که کار را پیش ببریم و فکر می‌کنیم روش درست هم همین است. اما اگر طرف مقابل ما بخواهد از روش دیگری استفاده کند و در گفتوگوها سیاسی‌کاری کند همزمان از اهرم فشار و گفتوگو استفاده کند راه به جایی نخواهیم برد.»
بیشتر بخوانید: تمدید تحریم‌های حقوق بشری اتحادیه اروپا علیه ۸۲ مقام ایرانی
انتقادهای حقوق بشری اروپا
نمایندگان پارلمان اروپا به‌تازگی (۲۵ اکتبر/ ۴ آبان) قطعنامه عادی‌سازی روابط اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی را با ۴۵۷ رای موافق، ۱۷۴ رای مخالف و ۶۷ رای ممتنع تصویب کردند.
بیشتر بخوانید:پارلمان اروپا عادی‌سازی مناسبات با ایران را تصویب کرد
در این قطعنامه به از سرگیری گفتوگوها با ایران از جمله درباره مسائلی چون احترام به آزادی بیان و حقوق شهروندی و پایان دادن به اجرای احکام اعدام نوجوانان و محکومان جرایم مرتبط با مواد مخدر تاکید شده است.
اتحادیه اروپا پیش از این بارها جمهوری اسلامی را به دلیل نقض حقوق بشر، عدم رعایت حقوق شهروندان و سرکوب فعالان حقوق بشری و روزنامه‌نگاران منتقد محکوم کرده است.
ناظران معتقدند این محکومیت‌ها و تحریم‌هایی که به دلیل نقض حقوق بشر علیه جمهوری اسلامی اعمال شده در عمل هر گونه مذاکره درباره این مسئله را سیاسی می‌کند.
ابتدای امسال رئیس جمهور حسن روحانی گفته بود که می‌توان با استفاده از تجربه مذاکرات هسته‌ای و دست یافتن به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای حل دیگر مشکلات نیز استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: مذاکرات جمهوری اسلامی و غرب بر سر حقوق بشر در ایران
تن دادن به برجام ۲؟
رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، در واکنش به سخنان روحانی و بدون نام بردن از او، از کسانی که می‌گویند "برجام ۲ و ۳ و غیره باید به وجود بیاید تا بتوانیم راحت زندگی کنیم" و سعی می‌کنند این فکر زا ار طریق نخبکان جامعه به افکار عمومی منتقل کنند به شدت انتقاد کرد.
او می‌گوید اگر ایران عقب‌نشینی کند کشورهای غربی می‌خواهند برجام‌های دیگری درباره مسائلی نظیر حقوق بشر و فعالیت‌های موشکی نیز شکل بگیرد.
صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه چند ماه پس از سخنان خامنه‌ای (۱۴ مرداد ماه) به شکل غیرمنتظره‌ای اعلام کرد که ایران آمادگی دارد در زمینه مسائل حقوق بشری با اتحادیه اروپا وارد گفتوگو شود.
برخی تحلیلگران این آمادگی را به معنای موافقت خامنه‌ای با "برجام ۲" ارزیابی کرده‌اند و ظاهرا تاکید تخت‌روانچی بر فنی بودن مذاکرات اخیر تلاش برای نفی این برداشت است.
به گفته‌ی تخت‌روانچی احتمالا تا دو الی سه هفته دیگر، نشستی تحت عنوان گفتوگوهای سطح بالای سیاسی حول مسائلی مانند مباحث منطقه‌ای، سیاسی، اقتصادی، محیط زیستی و حقوق بشری میان ایران و اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد.
او خاطر نشان کرد که چارچوب زمانی این مذاکرات مشخص نیست و گفتوگوها "دو، سه یا حتی چهار سال ممکن است طول بکشد اما نتیجه‌بخش خواهد بود".