تركيه و مشاجره در مورد مفهوم كلمه اقليت

ابراهيم كب اوقلو ۵ دقيقه هم نتوانست به سخنان خود ادامه دهد. اين پرفسور، تازه ميخواست چيزى درباره جايگاه و موقعيت اقليت مسلمان در قرارداد لوزان بگويد كه، دستهائى شانه هاى او را از پشت گرفته و كاغذهاى او را مچاله كردند:" جايگاه اقليت مسلمان در قرار داد لوزان ........"

مردى از پشت سر پرفسور، فرياد ميكشد "من از اعضاى سنديكا هستم. اين گزارش دروغ محض است!" و كاغذها را در هوا پخش ميكند. كنفرانس مطبوعاتى پرفسور كب اوقلو بلافاصله در هم ميريزد زيرا، اعضاى سنديكا از پشتيبانى پر قدرت نمايندگان اتاق بازرگانى برخوردار ميگردند.

اين صحنه كاملآ نمايانگر آن است كه، چپها و راستها در انزجار خود، از در اصطلاح گزارش وضعيت اقليتها، هم فكر و متحدند. بزرگترين روزنامه كشور تركيه حريت، اخيرآ آنرا " متنى مايه شرم و تهوع آور" ناميد. براى مردم ديگر كشورها، اين جنجال و غوغا به دشوارى قابل فهم است زيرا، در واقع پرفسور مزبور در گزارش خود تنها يك واقعيت ساده و بديهى را به بيان در ميآورد. او ميگويد:" كشور تركيه از نظر تركيب قومى خود، يك جمهورى همسان نيست. جمهورى تركيه داراى مليتى متشكل از اقوام مختلف است. اصل قضيه در اين كشور نبايد ترك بودن باشد، بلكه برخوردار بودن از تابعيت تركيه."

اما اين گونه واقعيتها، در يك جمهورى همانند تركيه، كه با افكار دگم يك كشور يكسان و مليت همسان تاسيس شده است، روبرو ميگردند. "سيستم چند مليتى عمل كننده نيست." اين پند را جمهورى جوان تركيه از تلاشى سرزمين عظيم و چندين مليتى عثمانى گرفته است و به همين دليل، اقليتهاى بيشمار آن به عنوان دشمنان كشور معرفى شدند و يا اينكه به اجبار با ديگران همسان ساخته شدند. به كردها نام "تركهاى كوهستان" داده شد، يونانيهاى مسيحى، بصورت برنامه ريزى شده، از كشور تركيه رانده شدند و براى خارجيها ، مالياتهاى اجبارى مقرر گرديد.

با وجود تمامى اصلاحات اتحاديه اروپا، هنوز هم از اين شيوه و رويه، مقدار زيادى باقيست. تا همين اواخر، خارجيها نميتوانستند حتى در خواست اتصال يك كابل تلفن را بكنند و هنوز هم به اتومبيل آنها گونه مشخصى از پلاك نمره متصل ميگردد. در گذرنامه هر "ترك واقعى" قيد شده است:"مسلمان"، در غير اين صورت، او در زمينه دست يافتن به يك شغل ادارى از هيچ شانسى برخوردار نيست.

كلمه "اقليت" براى بسيارى از تركها، كمى بوى آلودگى و" خيانت" را ميدهد. به همين دليل، سياستمدار كرد خانم ليلا زانا اصلآ نميخواهد كه، در شمار اقليتها قرار گيرد. پرفسور ابراهيم كب اوقلو خواستار اين است كه، قانون اساسى كشور تغيير يابد، تا سرانجام جاى بيشترى براى اقليتها در تركيه بوجود آيد. اما او پس از واقعه مزبور در كنفرانس مطبوعاتى خود سرخورده است. او ميگويد:" اين بسيار بد است كه در كشورى كه گفته ميشود، در مقابل شكنجه هيچگونه اغماضى وجود ندارد" ، ظاهرا در برابر عقايد ديگر نيز، اغماضى در كار نيست."

پرفسور كب اوقلو، رئيس يك شوراى مستقل در دولت تركيه است. اما همچنين دولت تركيه نيز مايل نيست واقعيات ساده او را بشنود. اخيرا او در برابر درهاى بسته قرار گرفت زيرا، قفلها بسادگى تعويض شده بودند. رئيس جمهور كشور احمد نجدت سزر، اينك توضيح داد كه، تركيه هرگز مفهوم لغت اقليتها را عوض نخواهد كرد. و همچنين وزير امور خارجه تركيه عبدالله گل، كه معمولآ بسيار طرفدار اصلاحات است، از اين مسئله فاصله ميگيرد. به گفته او:" ما از هيچكس نخواستيم كه چنين گزارشى بنويسد. ما سفارش آنرا نداديم."

با وجود سهولتهائى كه در زندگى كردها، مسيحيان و علويها بوجود آمده است، كشور تركيه، هنوز هم فرسنگها، بدور از يك شيوه باز و مستقل براى اقليتهاى قومى خود ميباشد.