ترکیه در راه تبدیل شدن به قدرت اقتصادی بزرگ

ترکیه به مرکزی برای انتقال گاز و نفت به اتحادیه‌ی اروپا تبدیل شده است و سعی می‌کند تا از این امتیار بزرگ بیشترین استفاده را بکند. این کشور در روابط خارجی خود بیشتر به منافع اقتصادی خود می‌نگرد تا منافع سیاسی و قدرت‌طلبانه. ترکیه به ایران، عراق و سوریه به عنوان بازارهای عظیم اقتصادی می‌نگرد که می‌توان از آنها به نفع منافع اقتصادی ترکیه سود جست. این در حالی‌ست که باز شدن مرزهای ترکیه با ارمنستان نیز راه این کشور را با آسیای میانه کوتاه‌تر می‌کند . حتا روسیه نیز برای ترکیه به عاملی بسیار مهم در امر تامین انرژی تبدیل گشته است.

تفاهم با روسیه

ترکیه و روسیه قراردادی دوجانبه بسته‌اند. ترکیه از پروژه‌ی خط لوله‌ی گاز "ساوث استریم" حمایت می‌کند و روسیه نیز در عوض پروژه‌ی خط لوله‌ی نفتی "نابوکو" (سامسون- جیحان) را تضمین می‌کند. روسیه مدت‌ها پروژه‌ی خط لوله‌ی سامسون – جیحان را نمی‌پذیرفت و بر خط لوله‌ای تاکید داشت که از خاک بلغارستان بگذرد.

اما پس از آن که روسای دولت‌های روسیه، ایتالیا و ترکیه در سن‌پترزبورگ از پروژه‌ی خط لوله‌ی گاز "ساوث استریم" پشتیبانی کردند، روسیه نیز چراغ سبز خود را نسبت به خط لوله‌ی نابوکو نشان داد. گرچه جزئیات خط لوله‌ی "ساوث استریم" هنوز قطعی نشده، اما تا این حد مشخص است که این خط لوله از ترکیه می‌گذرد. چند روز قبل از این ملاقات دانمارک موافقت خود را با آن اعلام کرده بود و حاضر شده بود این خط لوله از دانمارک نیز بگذرد.

بر مبنای نقشه‌های کشیده شده اولین بخش ارسال گاز روسیه به اروپا در پایان سال ۲۰۱۱ خواهد بود که طی آن سالانه ۵/ ۲۷ میلیارد مترمکعب گاز از روسیه به غرب ارسال می‌شود. دومین بخش ارسال گاز نیز قرار است در سال ۲۰۱۲ ساخته شود. تخمین زده می‌شود که پروژه‌ی خط لوله‌ی گاز "ساوث استریم" ۴/ ۷ میلیارد یورو هزینه بردارد. رئیس کنسرن ایتالیایی اِنی در تلویزیون روسیه اعلام کرد که در پایان سال ۲۰۱۰ میلادی می توان پروژه‌ی خط لوله‌ی گاز "ساوث استریم" را آغاز کرد.

ترک‌ها تفاهم دو جانبه با روسیه را بده بستانی مفید می‌دانند که طی آن روسیه نیز در پروژه‌ی خط لوله نفتی نابوکو (سامسون- جیحان) همکاری خواهد کرد و در کشیدن این خط از سواحل دریای سیاه ترکیه به سواحل دریای مدیترانه شریک می‌شود و بر طبق تفاهم‌نامه شرکت‌های نفت روسیه "ترانس نفت" و "روس نفت" تضمین می‌کنند که نفت لازم را برای صادرات در اختیار ترکیه قرار دهند. کنسرن ایتالیایی اِنی و کنسرن ترک "چالیک هولدینگ" نیز در این پروژه شریک‌اند.

تاثیر منفی مسائل سیاسی بر تحقق پروژه‌ها

پس از نزدیکی دو کشور ارمنستان و ترکیه، روابط آذربایجان با ترکیه به سردی گرایید. مقامات این کشور ترکیه را تهدید کرده‌اند که به همین علت این امکان وجود دارد که جمهوری آذربایجان از این پس بیشتر معاملات گاز خود را با روسیه یا ایران تنظیم کند. الهام علی‌اِف، رئیس جمهوری آذربایجان اعلام کرده است که ارسال گاز به روسیه و ایران را از سال آینده آغاز خواهد کرد.

AJ/BM