تشديد بحران نشر کتاب در ایران

�مله خبرگزاری میراث فرهنگی، کارت دائم نشر برخی از کتاب‌ها توسط اداره کتاب باطل شده است.

طبق روال گذشته، وزارت ارشاد با صدور دو نوع مجوز، اجازه نشرِ کتاب را صادر‌ می‌کرد. مجوزهای موقت ، تنها برای یک بار چاپ کتاب صادر‌ می‌شد و مجوزهای دائم که به ناشر اجازه‌ می‌داد هر زمان و به هر تعداد کتاب مورد نظر را منتشر کند.

به گفته برخی از ناشران، وزارت ارشاد اخیرا اقدام به ابطال کارت دائم برخی از کتاب‌ها کرده و یا مجوز برخی از کتاب‌ها را به حال تعليق در آورده و از ناشران خواسته است تا صدور مجوز بعدی از چاپ و انتشار آنها خودداری کنند. حتی در برخی موارد خبر از خمیر شدن کتاب‌ها‌ می‌رسد.

این درحالی است که از چندی پیش، یازده نفر از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، با تشکیل کمیته تحقیق و تفحص از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ریاست "جواد آرین‌منش" نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، عملکرد هشت ساله این وزارتخانه را در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی بررسی‌ می‌کنند.

این کمیته پس از بررسی کتاب‌هایی که در دوران وزارت احمد مسجدجامعی منتشر شده است، حدود ۷۸ درصد از این کتاب‌ها را مسئله دار معرفی کرد.

در جریان بررسی کمیته فرهنگ و رسانه یکی از زیر شاخه‌های کمیته تحقیق و تفحص از میان ۶۵۹ عنوان کتاب بررسی شده که همگی در فاصله زمانی تابستان ۱۳۷۸ تا تابستان ۱۳۸۱منتشر شده‌اند، ۵۰۴ عنوان کتاب از نظر اخلاقی ، دینی و انقلابی مسئله‌دار شناخته شد و تنها ۱۵۵عنوان کتاب مورد تاييد قرار گرفتند.

با توجه به شرایط موجود به نظر‌ می‌رسد پروسه نشر کتاب بسیار طولانی خواهد شد. این اتفاق هم به خالق و مولف اثر آسیب‌ می‌رساند هم به ناشر. چرا که با احتساب هزینه انبارداری و هزینه‌های جانبی دیگر سرمایه ناشر راکد‌ می‌ماند و مشکلات اقتصادی زیادی به وجود خواهد آمد.

اداره کتاب نه تنها چاپ کتاب‌ها را منوط به مجوز جدید‌ می‌داند بلکه همین قانون را حتی برای طرح روی جلد کتاب‌ها نیز در نظر گرفته است. البته به نظر‌ می‌رسد سخت گیری‌های جدید وزارت ارشاد بیشتر متوجه آثار حوزه ادبیات باشد. ظاهرا این سخت گیری‌ها درحوزه فلسفه و علم چندان به چشم‌ نمی‌خورد.

این گونه که خبر‌ می‌رسد مسئولان ارشاد، با تشکیل شورایی در کنار بررسی کتاب‌ها، سوابق مولفان و مترجمان اثر را هم بررسی خواهند کرد. همچنين ظاهرا وزارت ارشاد قصد دارد در انتخابات آينده اتحاديه ناشران که نهادی کاملا صنفی است، صلاحیت ناشران را نه از لحاظ حرفه‌ای بلکه از نظر اخلاقی مورد بررسی قرار دهد.

این شرایط و موانع جدیدی که بر سر راه نشر کتاب قرار گرفته، باعث نگرانی مولفان، مترجمان، ناشران و سایر دست‌اندرکاران حوزه کتاب شده است.

مريم افشنگ، گزارشگر صداى آلمان در رم