تشدید تلاش‌های دیپلماتیک در بحران سوریه
۱۳۹۱ تیر ۲۸, چهارشنبه
خبرگزاری‌ها از جنگی تمام عیار در دمشق خبر می‌دهند. درگیری‌های پراکنده در سراسر کشور، از سه روز پیش به دمشق رسید و روز سه‌شنبه (۱۷ ژوئیه) با شدت ادامه داشت.
به گفته‌ی منابع مخالفان رژیم سوریه، ارتش در پیگرد و درهم کوبیدن شورشیان برای نخستین بار در مناطق مسکونی پایتخت سوریه از هلیکوپترهای نظامی استفاده کرده است. به گفته‌ی سخنگوی کمیته‌های محلی نظارت بر حقوق بشر، سربازان با مسلسل از هلیکوپتر به سوی شرکت‌کنندگان در اعتراضات خیابانی شلیک می‌کنند.
نیروهای مخالف در اینترنت فیلمی منتشر کردند که یک هلیکوپتر را در حال تیراندازی به ساکنان محله "شهرک قابون" نشان می‌داد. آنها گفته‌اند که افراد "ارتش آزاد" موفق شدند یک هلیکوپتر نظامی را سرنگون کنند.
بنا به گزارش منابع مخالف، درگیری‌ها به مرکز شهر دمشق نزدیک می‌شود و تقریبا در تمامی محلات شهر ادامه دارد. شدیدترین درگیری‌ها در محلات قدم و حجرالاسود جریان داشت. از محلات "کفر سوسه" و "میدان" نیز درگیری‌هایی گزارش شده است. نیروهای نظامی و امنیتی برای شکار مخالفان به چند مسجد بزرگ حمله کرده‌اند که مردم در آنها پناه گرفته بودند.
در گزارش‌ها همچنین آمده است که پایتخت سوریه حالت تعطیل به خود گرفته، مغازه‌ها بسته شده و مردم به خانه‌های خود رفته‌اند. به گفته خبرنگاران، شهر در رعب و وحشت فرو رفته است. بر فراز مرکز شهر دودی سیاه آسمان را پوشانده است و از همه طرف صدای انفجار به گوش می‌رسد.
خبرگزاری رسمی سوریه گفته است که نیروهای دولتی "همچنان به تعقیب عناصر تروریست" ادامه می‌دهند. این خبرگزاری درگیری‌های بیشمار را در دمشق تائید کرده، اما ادعای مخالفان را مبنی بر تسلط آنها بر برخی از مناطق پایتخت، رد کرده است.
دمشق و حلب، دو شهر بزرگ سوریه تا کنون تا حد زیادی از درگیری‌های وسیع در امان مانده بودند. علت آن است که در این دو شهر عمدتا لایه‌هایی از جامعه زندگی می‌کنند که از سلطه رژیم اسد بهره برده‌اند و به همین خاطر بیش از سایر شهرها از او پشتیبانی می‌کنند.
تلاش‌های دیپلماتیک
شورای امنیت سازمان ملل روز چهارشنبه (۱۸ ژوئیه) درباره قطعنامه تازه‌ای در مورد بحران سوریه رأی‌گیری می‌کند. برخی از اعضای اروپایی شورای امنیت بر تصویب قطعنامه‌ای که از سوی بریتانیا تهیه شده، اصرار می‌ورزند.
ویلیام هیگ، وزیر خارجه‌ی بریتانیا، روز سه‌شنبه در جریان دیدار از اردن گفت که تصویب چنین قطعنامه‌ای شرایط را برای اجرای طرح صلح کوفی عنان هموار خواهد کرد. او تصریح کرد: «وضعیت در سوریه چنان وخیم است که در آینده از هیچ گزینه‌ای نمی‌توان چشم پوشید.»
تلاش‌های جامعۀ بین‌المللی برای به انزوا کشیدن رژیم اسد و فراهم کردن زمینه برای اجرای طرح صلح کوفی عنان ادامه دارد. در تلاشی موازی، کوفی عنان با مقامات روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد، درحالیکه بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل به چین عزیمت کرده است. دو عضو دایمی شورای امنیت همچنان از رژیم سوریه حمایت می‌کنند و از ایراد فشارهای بیشتر بر آن جلوگیری می‌کنند.
از گفت‌وگوی عنان با مقامات روسی، که پشت درهای بسته صورت گرفت، گزارش دقیقی منتشر نشده است. از سویی گفته می‌شود که این دیدار نتیجه ملموسی نداشته و در رفتار حکومت روسیه در حمایت از رژیم اسد تغییری نداده است، اما از طرف دیگر روسیه گفته است که برای توافق با جامعه بین‌المللی بر سر بحران سوریه آمادگی دارد.
پیش‌نویس قطعنامه‌ی پیشنهادی با در نظر گرفتن اصل هفتم منشور سازمان ملل، تنظیم شده است. چنانچه رژیم سوریه از اجرای مفاد طرح صلح کوفی عنان خودداری ورزد، با اقدامات تنبیهی روبرو خواهد شد. شواهد دال بر آن است که روسیه این قطعنامه را وتو خواهد کرد.
موضع ناروشن روسیه
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، پس از دیدار با آقای عنان گفت که روسیه با تمام نیرو از طرح نماینده‌ی ویژه‌ی سازمان ملل درباره بحران سوریه حمایت می‌کند. او افزود: «دلیلی وجود ندارد که ما نتوانیم در شورای امنیت به توافق برسیم.» منظور دقیق سیاست خارجی روسیه از این موضع روشن نیست.
در عوض روسیه خواهان صدور قطعنامه‌ی دیگری است که بر ادامه‌ی مأموریت ناظران بین‌المللی تأکید می‌ورزد. شورای امنیت باید تا روز جمعه آینده (۲۰ ژوئیه) درباره خاتمه یا تمدید مأموریت ۳۰۰ نفر از ناظران بین‌المللی در سوریه تصمیم بگیرد.
روسیه در عین حمایت لفظی از اجرای برنامه صلح کوفی عنان و حتی موافقت با انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در سوریه، با هرگونه مداخله خارجی در این کشور مخالفت کرده است.
تلاش برای جلب همکاری چین
بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل در جمهوری خلق چین از ضرورت اقدام سریع برای حل بحران سوریه سخن گفت. او گفت که اعضای شورای امنیت باید به صورت یکپارچه دست به عمل بزنند.
گفت‌وگوی دبیر کل سازمان ملل با هو جین تائو، رئیس جمهور چین، روز چهارشنبه شروع می‌شود. در آستانه‌ی این دیدار اما، محافل سیاسی چین هرگونه مداخله خارجی در سوریه را رد کرده و خواستار حل مسالمت‌آمیز بحران سوریه شده‌اند.
خطر بروز فاجعه‌ی انسانی در سوریه
مردم سوریه از بیم حملات نیروهای دولتی فوج فوج به کشورهای همسایه، عراق، ترکیه، لبنان و اردن فرار می‌کنند. بسیاری از مردم خانه‌های خود را ترک کرده و سراسیمه به سوی مناطق مرزی راه افتاده‌اند. منابع امداد بین‌المللی نسبت به بروز فاجعه‌ای انسانی هشدار داده‌اند.
سیل فرار شهروندان سوریه که از آغاز اعتراضات در ۱۷ ماه پیش شروع شده بود، در ماه‌های گذشته شدت گرفته است. دفتر "شورای عالی پناهندگان" وابسته به سازمان ملل متحد، در ژنو اعلام کرد که بیش از ۱۱۲ هزار شهروند سوری به کشورهای همسایه پناه برده‌اند که بیشتر آنها زن و کودک هستند. به نظر این نهاد بین‌المللی شمار فراریان بسیاری بالاتر است، زیرا عده بیشماری از راه‌های غیرقانونی از مرز عبور می‌کنند و به دوایر رسمی مراجعه نمی‌کنند.
در همین حال خبرگزاری دولتی ترکیه خبر داد که تنها طی یک روز ۵۲۵ نفر از سوریه وارد این کشور شدند. برخی از این افراد سربازان فراری ارتش سوریه بودند.