تقسيم بازار نفت و گاز اروپا و آسيا ميان ايران و روسيه؟
۱۳۸۴ فروردین ۲۴, چهارشنبه
روسيه، امسال ميهمان اصلى نمايشگاه بين المللى هانوفر محسوب مى شد و با شركت حدود ۱۶۰ شركت، بزرگترين غرفه هاى نمايشگاه را به خود اختصاص داده بود. در جريان برپائى اين نمايشگاه، كه به وسيله ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه و گرهارد شرودر صدراعظم آلمان گشايش يافت، ميان كنسرن گازپروم روسيه و يك كنسرن آلمانى قراردادى منعقد شد كه بنا به اظهار پوتين، تاييد كننده جذب روسيه در اقتصاد اروپا، به ويژه در رشته حياتى تامين انرژى است. ولاديمير پوتين، در اين مورد به خبرنگاران گفت: ” اين توافق ها سطح اعتماد و همكارى را در اروپا بالا مى برد و فضائى مناسب براى انجام وظايفى مى گشايد كه ما در برابر آن قرار گرفته ايم”.
در نخستين روزهاى گشايش نمايشگاه بين المللى، قراردادهاى متعددى، براى همكارى در رشته هاى صنعتى و اقتصادى گوناگون، ميان شركت هاى آلمانى و روسى بسته شد. اما از ديد رئيس جمهور روسيه، همكارى آلمان و كشور وى به ويژه در رشته انرژى، از اهميتى فوق العاده برخوردار است. به موجب قرارداد تازه، كه روز دوشنبه ميان مسئولان گازپروم و كنسرن ب آ اس اف آلمان به امضا رسيد، گازپروم امتياز بهره بردارى از حوزه هاى گاز روسيه را به كنسرن آلمانى مى دهد و متقابلا با ۴۹ درصد سهم، در شبكه خطوط لوله و توزيع گاز آلمان مشاركت خواهد يافت. عقد اين قرارداد، به معناى آغاز ايجاد خط لوله گاز اروپاى شمالى است كه ۴۹ درصد امتياز آن را ب آ اس اف آلمان در اختيار دارد. اين كنسرن، علاوه بر اين مى تواند قسمت هاى مختلف عمليات ساختمانى خط لوله را، براى مشاركت دادن شركت هاى ديگر، به مزايده بگذارد.
علاوه بر مشاركت در خط لوله اروپاى شمالى، دو كنسرن آلمانى و روسى به توافق رسيدند كه در طرح هاى جهان سوم و درياى شمال نيز، با يكديگر همكارى كنند. رئيس جمهور روسيه در اين مورد به خبرنگاران گفت: ” اين همكارى ها، وضعيت انرژى را در اروپا و سراسر جهان تثبيت خواهد كرد”.
همكارى گازپروم و شل
گازپروم روسيه، حتى پيش از برپائى نمايشگاه هانوفر، در زمينه گسترش همكارى با كنسرن هاى اروپائى به شدت فعال شده بود. روز پنجشنبه هفته گذشته، آلكسى ميلر رئيس اين كنسرن، در دفتر كار خود، با مدير اجرائى كنسرن رويال داچ شل در زمينه مشاركت دو كنسرن در پروژه هاى نفت و گاز روسيه به مذاكره نشست. محور اين مذاكرات، مشاركت گازپروم در طرح ”زاخارين دو” و متقابلا مشاركت رويال داچ شل در بهره بردارى از منابع ساپليارنى روس بود. پس از اين نشست، روساى دو كنسرن اعلام كردند كه اين مذاكرات زمينه همكارى هاى درازمدت ميان آن ها را فراهم ساخته است. رويال داچ شل يك كنسرن انگليسى و هلندى است كه در بهره بردارى از منابع گاز و نفت آمريكا، كانادا، برزيل، مالزى، ايرلند، روسيه و نيجريه مشاركت دارد. اين كنسرن روزانه حدود ۲۶۰ هزار بشكه نفت استخراج مى كند و سود خالص آن در سال گذشته ميلادى به ۸ ميليارد و ۷۱۳ ميليون يورو رسيد.
شركت ”شل زاخارين لوهدينگ” يكى از شركت هاى وابسته به رويال داچ شل، ۵۵ درصد سهام شركت زاخارين انرژى را در اختيار دارد كه يكى از اجرا كنندگان اصلى پروژه زاخارين دو است. در چارچوب اين پروژه ۶۰۰ ميليون تن نفت و ۷۰۰ ميليارد متر مكعب گاز منابع روسيه در سال هاى آينده مورد بهره بردارى قرار مى گيرد و به بازارهاى جهان روانه مى شود. با توجه به تحولاتى كه در نمايشگاه هانوفر رخ داد، روسيه مى تواند مهمترين تامين كننده نياز انرژى اروپا در آينده باشد.
اين در حالى است كه در صورت بهره بردارى از خط لوله گاز ايران – هندوستان، چين و هند از سال ۲۰۰۹ ميلادى هر سال ۷ ميليون و ۵۰۰ هزار متر مكعب گاز از ايران دريافت خواهند كرد. در حالى كه مذاكرات ميان رهبران ايران، هند و پاكستان بر سر اين طرح روندى مثبت را پشت سر نهاده است، آمريكا مى كوشد به منظور تنبيه جمهورى اسلامى مانع اجراى آن شود. كوندوليزا رايس وزير خارجه ايالات متحده آمريكا، در جريان سفر اخير خود به هند، از مقامات اين كشور خواست كه منبع ديگرى براى تامين انرژى مورد نياز خود بيابند. وى در عين حال اعلام كرد كه اين كار براى هندى ها ساده نخواهد بود.