تقویم رسمی جمهوری اسلامی از رکوردداران تعطیلی در جهان
۱۳۸۶ فروردین ۶, دوشنبه
تقویم در ایران تاریخی کهن دارد. پیشینه‌ی تقویمهای رسمی امروز به گاهشماری بازمی‌گردد که تنظیم آن را به زرتشت نسبت می‌دهند. آن تقویم کهن که «تقویم شهریاری ایرانی» نام دارد تلاشی برای تطبیق گاهشماری قراردادی با رویدادهای طبیعی و مبنای اغلب تقویمهای معتبر ایرانی است. آنچه امروز به نام تقویم هجری خورشیدی در ایران مرسوم است با تغییر مبداء تقویم جلالی تنظیم شده.
در سالهای اخیر و با توجه به افزایش گرایش به سنت‌ها و آیین‌های پیش از اسلام تقویمهای دیگری نیز روانه‌ی بازار شده است. از اینها می‌توان به تقویمهای میترایی، آریایی، و زرتشتی اشاره کرد که در نظر برخی از کارشناسان، در ثبت روزها و مناسبت‌های مهم باستانی از دقت کافی برخوردار نیستند.
تقویم امروز ایران در اساس خود قرنهاست که تغییر چندانی نکرده، اما در هر دوره‌ای روزها و مناسبت‌هایی از آن کاسته یا به آن افزوده شده است. یکی از ویژگی‌های اصلی تقویم در دوران جمهوری اسلامی افزایش تعطیلی‌ها و چرخش از مناسبت‌های ملی به مذهبی است. تقویم رسمی جمهوری اسلامی از رکوردداران تعطیلی در جهان است.
در حالی که در کشورهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه، صرف‌نظر از آخر هفته‌ها، تنها ۹ و ۱۱ روز سال رسما تعطیل است، این رقم در ایران به ۲۶ روز می‌رسد. در سال ۸۶ به دلیل تقارن میلاد پیامبر با روز جمهوری اسلامی روزهای تعطیل ۲۵ روز شده‌اند و ۵ روز آن با جمعه مصادف شده. در سالهای گذشته، لااقل در شهرهای بزرگ چند روزی از سال به علت آلودگی بیش از حد هوا تعطیل اعلام شده و در مواردی، روز بین دو تعطیلی نیز به روزهای بیکاری افزوده شده است.
سال گذشته دولت در اقدامی غیرمنتظره عید فطر را به جای یک روز سه روز تعطیل اعلام کرد. این تعطیلی که با حساب روز جمعه ۴ روز شد به اعتقاد برخی از کارشناسان حدود ۸۰ میلیارد تومان به اقتصاد کشور لطمه زد. ضرر و زیان تعطیلی‌ها بیشتر متوجه بخش خصوصی است که می‌کوشد با طولانی‌کردن ساعات کار روزانه آن را جبران کند.
ظاهرا بازدهی کار در ایران به ویژه در بخش دولتی چنان نازل است که شمار زیاد روزهای تعطیل تاثیر مهمی در چرخه‌ی اقتصاد کشور ندارد. افزون بر این تکیه‌ی بودجه‌ی کشور به درآمدهای نفتی و کم نقش بودن درآمدهای مالیاتی تاثیر منفی روزهای تعطیل را کاهش می‌دهد. با این همه مدتهاست بحث کم کردن تعطیلی‌ها مطرح است و حتا به مجلس نیز کشیده شده.
مطابق تقویمهای جمهوری اسلامی از ۲۶ روز تعطیلی ۱۶ روز آن را مناسبت‌های مذهبی، ۶ روز را مناسبت‌های ملی و ۴ روز را مناسبت‌های حکومتی (۲۲ بهمن، ۱۲ فروردین، ۱۴ و ۱۵ خرداد) تشکیل می‌دهند. به جز تعطیلات نوروز تنها مناسبت ملی ۲۹ اسفند ماه روز ملی شدن نفت است.
در سالهای گذشته هر بار بحث کاهش تعطیلات پیش آمده، حذف ۲۹ اسفند، ۱۳ فروردین و دو روز از مناسبت‌های حکومتی بیشتر مطرح بوده. در حالی که بسیاری از علما با حذف تعطیلات مذهبی مخالف‌اند عده‌ای نیز خواستار کم‌رنگ‌تر شدن مناسبت‌های ملی هستند.
اوایل اسفند ماه سال پیش آیت‌الله خزعلی، عضو سابق فقهای شورای نگهبان و دبیرکل بنیاد بین‌المللی غدیر با انتقاد از آنان که نوروز را عید بزرگ ایرانیان می‌دانند از مجلس خواست تا با تصویب قانونی براي عيد غدير ۷ الی ۸ روز را تعطيل رسمی اعلام كند.
در تقویمهای جمهوری اسلامی دو روز مهم جهانی نه تنها تعطیل نیستند، که تغییر نام نیز داده‌اند. به این ترتیب روز اول ماه مه، ۱۱ اردیبهشت، روز کار و کارگر خوانده می‌شود و ۸ مارس روز جهانی زن نیز قرار است «روز گفتگوی زنان ایران با زنان جهان» نامیده شود. در این تقویم‌ها گرچه روزهایی به نام وقف، مالیات، صادرات و حمل و نقل نامیده شده، جای جشن‌های ملی مانند چهارشنبه سوری و مهرگان خالی است.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران