تنش در روابط ترکیه و عراق در پی سفر داوداوغلو به کرکوک
۱۳۹۱ مرداد ۱۷, سه‌شنبه
دولت عراق در روابط خود با ترکیه "تجدیدنظر" خواهد کرد. هفته گذشته وزیر امور خارجه ترکیه از اقلیم کردستان عراق و خصوصاَ شهر مورد مناقشه کرکوک بدون هماهنگی با دولت عراق دیدار کرد، این ماجرا خشم عراق را برانگیخت.
دیدار احمد داووداوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، در روز ۲ اوت واکنش‌های مختلفی را از سوی دولت عراق به همراه داشت و روابط سرد بین دو کشور را با چالش جدیدی مواجه کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، علی ال‌دباغ، سخنگوی دولت عراق، در بیانیه‌ای نوشت: «کابینه تغییرات اخیر در روابط عراق و ترکیه را بررسی کرده و تصمیم دارد در اولین فرصت در نشست کابینه به تجدید نظر در روابط خود با ترکیه در واکنش به اتفاقات اخیر بپردازد.»
بر همین اساس کابینه عراق تصمیم دارد کمیته‌ای به سرپرستی معاون نخست وزیر عراق، حسین ال‌شهرستانی، تشکیل دهد تا به بررسی شرایط دیدار وزیر امور خارجه ترکیه از کرکوک بپردازد و توصیه‌هایی را به کابینه ارایه دهد.
وزیر امور خارجه عراق درباره سفر داووداغلو به کرکوک در بیانیه‌ای گفت: «این به نفع ترکیه یا هیچ گروه دیگری نیست که حق حاکمیت ملی را دست کم گیرد یا قوانین روابط بین‌الملل را نقض کند.»
با این همه نخست وزیر ترکیه، رجب طیب اردوغان از دیدار وزیر خود از کرکوک دفاع کرد و آن را امری طبیعی خواند که: «یک وزیر که پاسپورت قرمز دارد با مقامات محلی دیدار کند و به کرکوک که تنها ۴۰ کیلومتر از اربیل فاصله دارد، برود تا بستگان خود را ملاقات کند.»
وزیر امور خارجه ترکیه هفته گذشته نشستی با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، داشت. هدف از این نشست که در شهر اربیل برگزار شد، بررسی وضعیت سوریه بود. پس از آن نیز در یکی از معدود اقدامات مشترک ترکیه و کردستان عراق، بیانیه‌ای مشترک صادر و نسبت به سوءاستفاده‌ی گروه‌های خشونت‌طلب از شرایط سوریه هشدار داده شد. داووداغلو پس از اربیل به کرکوک سفر کرد. از ۱۹۳۷ تا کنون هیچ دیداری از سوی ترکیه در این شهر انجام نشده بود.
کرکوک بخشی از یک منطقه مورد مناقشه در شمال عراق است که باعث کشمکش بین دولت کردستان در اربیل و دولت مرکزی عراق در بغداد است.
ایران، موضوع مورد مناقشه میان ترکیه و عراق
نخست وزیر ترکیه، رجب طیب اردوغان، در برنامه‌ای تلویزیونی که روز یک‌شنبه (۵ اوت) در این کشور پخش شد، از سمت‌گیری عراق انتقاد کرد. وی همچنین از حمایت ایران از دولت نوری المالکی در برابر ایده‌ی یک ائتلاف بزرگ متشکل از کرد، ترکمن و سایر گروه‌های شیعه در عراق انتقاد کرد.
وی گفت: «مالکی نباید به راحتی گذشته رفتار کند.» وی گفت که مالکی با حمایت ایران در قدرت است.
اردوغان همچنین گفت: «ممکن نیست که ما موضع ایران را بپذیریم. ما این موضوع را در بالاترین سطوح مذاکرات به اطلاع آن‌ها رسانده‌ایم. به آن‌ها گفتیم "نگاه کنید، این موضوع منبع ناآرامی در منطقه است".»
در ماه ژوئن، سیاستمداران عراق در پی آن برآمدند که مالکی را به علت آن‌چه شکست وی در اجرای قانون اساسی برای برقراری توازن مابین مذاهب و اقوام مختلف در عراق است از قدرت کنار گذارند. این تلاش با برخوردار نشدن از رای کافی، توفیقی نداشت. نقش ایران در این میان پررنگ بوده است.
این تلاش همچنین از سوی مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، حمایت می‌شد. بارزانی با دولت مرکزی بر سر خاک و تقسیم درآمد نفتی منطقه، در جدال است.
اردوغان خطاب به دولت عراق و در دفاع از سفر وزیر خود به کرکوک گفت: «آیا وقتی سیاستمداران ایرانی به عراق می‌آیند به شما آدرس مقاصد خود را می‌دهند؟ آن‌ها چنین کاری نمی‌کنند.»
پس از سفر داووداغلو به کرکوک وزارت امور خارجه عراق او را متهم به نقض قوانین کرد و گفت که وی نه درخواست مجوز داده بود و نه از چنین مجوزی برای ورود به کرکوک برخوردار بود. در پاسخ، وزیر امور خارجه ترکیه فوراَ سفیر عراق را احضار کرد تا موضع خود را در قبال اظهارات دولت عراق اعلام کند.
روز گذشته (دوشنبه، ۶ اوت) دولت کردستان در بیانیه‌ای سفر داووداغلو را با مجوز اعلام کرد و هدف آن را نمایش روابط خوب دولت ترکیه با همه اطراف در عراق ارزیابی کرد.