تهديد مجدد ايران توسط آمريكا در عين اميدوارى براى يافتن راه‌حلى ديپلماتيك
۱۳۸۳ بهمن ۱۲, دوشنبه
دو هفته از تهديد جمهورى اسلامى ايران توسط جورج دبليو بوش رييس جمهور آمريكا مى‌گذرد. بوش اعلام كرده بود كه آمريكا براى حل برنامه مناقشه‌برانگيز جمهورى اسلامى، حمله نظامى به ايران را منتفى نمى‌داند. در واكنش به سخنان رييس‌جمهور آمريكا چه در ايران چه در سطح بين‌المللى، موضعگيريهاى مختلفى شده است. آيا تهديد آمريكا را واقعا بايد جدى گرفت؟ محمدعلى ابطحى معاوان سابق پارلمانى و مشاور كنونى محمد خاتمى رييس جمهورى اسلامى ايران، در گفتگويى با بخش فارسى صداى آلمان، اين تهديد را بيشتر نوعى جنگ روانى ميان دوطرف درگير ارزيابى كرده، نظر خود را در اين خصوص چنين بيان كرده بود: ”آمريکا هنوز در رابطه با مسئله ی عراق دشواريهای فراوانی دارد. بافت جغرافيايى ايران، نوع حکومت و نوع رفتار مردم ايران کاملا متفاوت است. من فکر می کنم، که اگر چنين تصوری نيز در ذهن آمريکايی ها باشد بيشتر ناشی از عدم شناخت آنها نسبت به منطقه، به ايران و به کشورهای منطقه است“.
اما پرسش اين است كه اصلا چرا دولت آمريكا با تهديد به حمله نظامى، جمهورى اسلامى را تحت فشار قرار مى‌دهد؟ دكتر ابراهيم يزدى، دبيركل نهضت آزادى و وزير خارجه دولت موقت مهندس مهدى بازرگان، در گفتگويى با بخش فارسى صداى آلمان، نظرگاه خود را در اين مورد توضيح داده است: ”برنامه‌های کلان آمريکا در خاورميانه‌ی بزرگ بدون همکاری و همياری کشورهای خاورميانه امکانپذير نيست. عراق در خاورميانه هماهنگی نداشت، و به اين سرنوشت دچار شد. ايران آمادگی برای همکاری و يا همراهی با آمريکا در خاورميانه ندارد، بنابراين آمريکا با يک پارادوکس و با يک بحران روبروست. آمريکا چگونه می تواند بدون همآهنگی و همراهی ايران برنامه‌های کلان خود را در خاورميانه‌ی بزرگ به اجرا درآورد. چون هيچ برنامه ای در خاورميانه بدون حضور کشوری مثل ايران امکانپذير نيست. اين موارد اهداف کلانی‌ست که آمريکايی‌ها از جمله در رابطه با ايران در منطقه پيگيری می‌کنند. اما اين امر لزوما به معنای حمله‌ی نظامی به ايران نيست“.
در چنين شرايطى، رهبر مذهبى ايران آيت‌اله على خامنه‌اى، شنبه گذشته بشدت دولت آمريكا را مورد حمله قرار داد. رهبر مذهبى ايران «پيمودن راه فناورى هسته‌اى» را جزئى از «مصالح ملى» ايران ارزيابى كرده و اعلام نمود كه جمهورى اسلامى از اين برنامه كوتاه نخواهد آمد. وى حتا اروپا را هم مورد انتقاد قرار داده، افزود: ”اگر مسئولان ايران احساس كنند كه جديتى در مذاكره‌كنندگان اروپايى وجود ندارد روند موجود تغيير خواهد كرد“.
اما آيا علاوه بر برنامه مناقشه‌برانگيز اتمى، عامل داخلى ديگرى در خود ايران نيز مى‌تواند دستمايه‌اى براى تهديدهايى از نوع تهديد رييس جمهور آمريكا به اقدام نظامى عليه ايران محسوب شود؟ محمدعلى ابطحى به يكى از اين موارد اشاره مى‌كند: ”اصلی ترين وظيفه ی ما در داخل کشور اين است که بهانه به دست هيچکس ندهيم و آنچه که می تواند بهانه ها را تشديد کند، بخصوص در رابطه با مسايل انسانی و حقوق بشر، بايد بتوانيم خود به حل آنها بپردازيم. مسايل حقوق بشری ارزشهايی جهانی و پذيرفته شده ای هستند که اگر حتا در داخل کشور خودمان نيز اين مسايل رعايت نمی شوند، اما بايد نسبت به آنها حساس بمانيم. من معتقدم که نبايد بهانه ای بدست کسانی داد که چنين رفتاری دارند“.
امروز دوشنبه نيز، «جان بالتون» معاون وزير كنترل تسليحات و امنيت بين المللى ايالات متحده، برنامه هاى اتمى ايران را تهديدى براى متحدين آمريكا خواند. اين در حالى‌ست كه خانم كوندوليزا رايس وزير امور خارجه جديد آمريكا گفته است: ”اگر دولت ايران به سلاح اتمى دست يابد به عاملى بدل ميشود كه مى تواند ثبات خاورميانه را به خطر بياندازد. ايالات متحده هنوز هم معتقد است راه حل نظامى يكى از راهها براى حل برنامه اتمى ايران به حساب مى آيد، تا بدين ترتيب ايران بداند بايد به پيمان «منع توليد سلاح هاى اتمى» پايبند بماند“.
كوندوليزا رايس در مصاحبه ديروز خود با تلويزيون ABC گفت، رييس جمهور آمريكا هرگز راه حل نظامى را در رابطه با برنامه اتمى ايران از نظر دور نخواهد داشت. وى در عين حال ابراز اميدوارى كرد كه اين مسئله بتواند از طريق ديپلماتيك حل وفصل شود. رايس افزود:”ما كاملا معتقديم امكان رفع اين مشكل از راههاى سياسى وجود دارد، اما مهم، داشتن هدفى مشترك است تا بتوانيم اين پيام را متفقا به ايران بدهيم كه مصمم هستيم تمامى تحركات اين كشور را در زمينه اتمى مورد بررسى قرار دهيم“. وزير خارجه جديد آمريكا اضافه كرد، حتى فعاليت هاى صلح آميز اتمى ايران مى تواند روزى به توليد سلاح اتمى بيانجامد. وى در ادامه افزود:”اگر ايران به سلاح اتمى مجهز شود، مى تواند امنيت و ثبات خاورميانه را به خطر انداخته و هر خطر ديگرى را نيز ايجاد كند“.
بهنام باوندپور