ثبت اجباری مشخصات وب‌سایت‌ها و وبلاگها
۱۳۸۵ دی ۱۰, یکشنبه
مطابق آیین نامه‌ای که هیات وزیران تصویب و وزارت ارشاد ابلاغ کرده، وب سایتها و وبلاگهای فارسی زبان از فردا، دوشنبه ۱۱ دی، دو ماه فرصت دارند تا پایگاه اینترنتی خود را ثبت کنند. آیین نامه‌ی هیات وزیران که از اواخر مرداد به بحث گذاشته شده بود، پنجم آذرماه تصویب شد. معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي که مجری این طرح است در اطلاعیه‌ای از دارندگان پایگاه‌ها خواسته که با مراجعه به دو آدرس اینترنتی مشخصات خود را ثبت کنند.
مطابق آیین‌نامه ساماندهی فعالیت پایگاه‌های اطلاع‌رسانی (سایتهای) اینترنتی ایرانی، پایگاه‌هایی که تا دو ماه دیگر به ثبت نرسند غیرقانونی شمرده می‌شوند و مسدود شدن آنها بررسی خواهد شد. وزارت ارشاد که پیشنهاد دهنده طرح ساماندهی است وعده داده، از سایت‌هایی که با معیارهای این آیین‌نامه به «فعالیت‌های سالم و مفید اینترنتی» بپردازند حمایت کند.
در آیین نامه‌ی یادشده مواردی که مصداق فعالیت غیرمجاز محسوب می‌شود در ۱۶ بند مشخص شده. مطابق بند پنجم آیین‌نامه «هر گونه اقدام علیه قانون اساسی و یا تفرقه افکنی و خدشه در وحدت و وفاق ملی و استقلال و تمامیت ارضی و یا القاء بد بینی و نا امیدی در مردم نسبت به مشروعیت و کار آمدی نظام» پیگرد قانونی به دنبال خواهد داشت. همچنین «تحریف انقلاب اسلامی ملت ایران و توهین به ارزش‌های آن» و «انتشار اطلاعات خصوصی و شخصی افراد بدون اخذ اجاره کتبی از آنان» از مواردی است که می‌تواند برای مسئولان پایگاه، مجازات‌هایی به دنبال داشته باشد و به بسته شدن سایت یا وبلاگ آنها منجر شود.
فیلترینگ یا مسدود کردن سایتهای اینترنتی بدون این آیین نامه نیز وسیعا اعمال شده است. به همین دلیل یکی از مشغله‌های بسیاری از کاربران اینترنت و وبلاگهای فارسی‌زبان یافتن و تبادل اطلاعات در مورد مقابله با فیترینگ است. با توجه به این واقعیت در آیین‌نامه «آموزش و ارائه هر نوع روش مقابله با مسدود سازی پایگاه‌های اطلاع رسانی غیرمجاز (فیلترینگ)» نیز از مصداق‌های فعالیت‌های ممنوع شمرده شده است.
ایجاد محدودیت تنها از راه فیلتر کردن سایتها نیست. بر اساس بخشنامه‌ای که روز ۲۰ مهرماه به وسیله‌ی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات راديويی وزارت ارتباطات به شرکتهای اینرتنتی ابلاغ شد قرار است ارائه‌ی خطوط اینترنت با سرعت بیش از ۱۲۸ کیلوبایت در ثانیه ممنوع شود. یک ماه بعد در این بخشنامه که با اعتراض وسیعی روبرو شد تغییرات اندکی صورت گرفت تا این محدودیت شامل مراکز آموزشی، رسانه‌ها و مراکز علمی نشود.
با همه‌ی محدودیتها استفاده از اینترنت در ایران رشد و گسترشی چشمگیر داشته است. به نوشته‌ی هفته‌نامه بزرگراه فناوری، و مطابق جدیدترین آماری که از سوی شرکت فناوری اطلاعات (دیتای سابق) منتشر شده، تعداد کاربران اینترنت در داخل کشور تا پایان فروردین ماه سال جاری به ۱۱ میلیون ۲۶۰ هزار نفر رسیده است. ایرانیان طی شش سال گذشته به ویزه در وبلاگ‌نویسی به یکی از فعالترین کاربران اینترنت بدل شده‌اند و اکنون بیش از ۷۰ هزار وبلاگ فارسی وجود دارد.
استفاده از امکانات اینترنت به عنوان یک وسیله‌ی موثر ارتباطی هر روز گسترده‌تر می‌شود. در کنار صدها سایت خبری که به گروه‌ها، جریان‌ها و افراد تعلق دارد روحانیان نیز در استفاده از این رسانه تلاشی چشمگیر دارند. اتاق‌های حوزه‌های علمیه دیگر بدون کامپیوتر قابل تصور نیست و بسیاری از مراجع تقلید با راه‌اندازی سایتهای اینترنتی به فعالیت‌های خود گسترش و سرعتی متناسب با جهان امروز داده‌اند. سایتهای علمای برجسته‌ی مذهبی اغلب چند زبانه هستند و سایت آیت‌الله فاضل لنکرانی به ۲۹ زبان منتشر می‌شود. مراکز و موسسه‌های مذهبی شهر قم چندین پایگاه اینترنتی چند زبانه دارند و در شیوع اینترنت در این شهر همین‌بس که بدانیم، نخستین کافی‌نت شهر قم را پایگاه حوزه راه‌اندازی کرده است.
در سالهای گذشته و به ویژه با بسته شدن بسیاری از روزنامه‌ها اینترنت به عنوان وسیله‌ی خبررسانی و دریافت خبر از اهمیتی روزافزون برخوردار شد. با توجه به این امر انتظار می‌رفت که حساسیت مسئولان بیشتر متوجه‌ی سایتهای خبری باشد اما آیین‌نامه‌ای که اخیرا ابلاغ شده و محدودیتهایی که قرار است اعمال شود تقریبا هر کاربر اینترنت را در بر خواهد گرفت. در این میان به ویژه تعمیم این قانون به هر نوع سایت شخصی، از جمله وبلاگها که اغلب حاوی نوشته‌های شخصی افراد و غیر سیاسی هستند تعجب متخصصان و وبلاگ‌نویسان را برانگیخته است. ظاهرا ایران پس از چین دومین کشوری است که دارندگان پایگاه‌های اینترنتی را مجبور به ثبت مشخصات خود می‌کند.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران