جامعه همكارى هاى هند و آلمان

يكى از اقليتهاى ملى كه افكار عمومى آلمان در نگاه نخست كمتر متوجه آن است، هندى ها هستند. در حالى كه هنديان انگليس نشين از سازمانهاى گسترده اى در زمينه هاى گوناگون اجتماعى برخوردارند، به نظر ميآيد كه در آلمان چنين نباشد. هرچه هست جامعه همكارى هاى هند و آلمان خلاف اين ديد را ثابت ميكند. اين سازمان در سال ۱۹۵۳ ميلادى در Stuttgart كار خود را آغاز كرد. در دو ماه گذشته سازمان همكارى هاى هند و آلمان در شهرهاى مختلف اين كشور جشنهاى مفصلى به مناسبت پنجاهمين سالگرد تاسيس خود برپا ساخت. پروفسور آدالبرت زايفريتس Adalbert Seifritz كه ساليان سال سرپرستى اين سازمان را به عهده داشت، سخت كوشيد پيوند دو جانبه اى به منظور تبادل فرهنگى و دريافت معضلات و مشكلات دو كشور هند و آلمان ايجاد كند. يكى از برنامه هاى اصلى اين سازمان، كار با جوانان و نوجوانان دو كشور و ايجاد ارتباط ميان آنها بوده است. پروفسور زايفريتس خود سالها به عنوان وزير اقتصاد در ايالت بادن وورتمبرگ Baden Würtemberg انجام وظيفه ميكرد و دست بازى براى يافتن پشتيبانهاى مالى و انجام پروژه هاى گسترده در چهارچوب اين سازمان داشت.

جامعه همكارى هاى هند و آلمان داراى ۲۹ شعبه در شهرهاى گوناگون اين كشور است و ۴۰۰۰ عضو فعال دارد. انتقال دانش و هنر در ميان دو كشور يكى از نكات اصلى است كه اين سازمان بدان پرداخته است. براى نمونه هنگامى كه دو سال پيش مقامات آلمانى نياز مبرمى به كارشناسان كامپيوترى حس كردند، جامعه همكارى هاى هند و آلمان توانست به آسانى از كارشناسان هندى براى كار در آلمان دعوت به عمل آورد. بيشتر كارشناسانى كه در رفع نياز ياد شده به آلمان آمدند و كارت سبز ويژه دريافت كردند، هندى بودند.

دست اندركاران اين سازمان همواره بر اين باور بوده اند كه معرفى و اشاعه هنر هندى در آلمان و برعكس يكى از راه هاى پربار ايجاد تفاهم ميان دو كشور است. به اين خاطر از سال ۱۹۸۶ جايزه اى براى گراميداشت شخصيت هايى تعيين شد كه در معرفى فرهنگ هند به مردم آلمان نقش برجسته اى داشته اند. اين جايزه تا همين امسال جايزه اى ادبى بود ولى از اين پس به فرهيختگان شاخه هاى ديگر هنر نيز تعلق خواهد گرفت. برنده امسال اين جايزه كه به نام شاعر سرشناس هندى تاگور ثبت شده است، لودويگ پش نويسنده و هنرمند آلمانى است كه بيشتر عمر خود را صرف دريافت و انتقال موسيقى و فرهنگ هند كرده است.

فريدمان شلندر Friedemann Schlender از سرپرستان بخش آسيايى صداى آلمان، هفته گذشته در مراسم اعطاى جايزه تاگور به لودويگ پش سخن گفت. او لودويگ پش را يك موسيقيدان، موسيقى شناس، نويسنده، مددكار اجتماعى و همچنين طراح صفحه هاى اينترنتى هندى_آلمانى ترسيم كرد. پش در درجه نخست يك موسيقى دان است. اين هنرمند ۴۸ ساله پس از پايان دو دوره تحصيلى دانشگاهى در رشته موسيقى، به هند رفت و پنج سال در مدرس Madras موسيقى جنوب آن كشور موسوم به Carnatic را آموخت و به عنوان فارغ التحصيل ممتاز از دانشگاه آن شهر به آلمان بازگشت. خود او در باره زندگيش ميگويد:

“من در جنوب آلمان در شهرك بروخزال به دنيا آمدم. موسيقى در خانه ما هميشه حضور داشت. مادرم كه به طور تفننى سازهايى مى نواخت، خيلى وقتها براى ما پيانو و گيتار ميزد، برايمان شعر ميخواند و ما دسته جمعى ترانه هايى ميخوانديم. پدر بزرگم علايق فلسفى داشت و در باب عرفان چيزهايى مينوشت و مادر بزرگم پيانيست حرفه اى بود، گرچه در تاكستان محل زندگيش جايى براى انجام حرفه اش نيافت. وقتى كسى اينطور راحت با موسيقى تماس داشته باشد و در نوآزمايى، هم در خانه هم در هنرسرا، آزاد باشد، طبيعى است كه برخورد سازنده اى با فرهنگهاى گوناگون خواهد داشت.”

اين دانشمند از نواختن سازهاى هندى نيز غافل نماند و نزد استادان بنامى چون راماچاندرا، شهناى هندى را به خوبى آموخت. مايه خرسندى است كه پش قطعاتى را براى پخش در اختيار ما گذاشت كه خود به همراهى نوازندگان ديگر هندى با فلوت نواخته است.

آنچه به گفته شلندر استاد پش را از ديگر هنرمندان و دانشمندان موسيقى هندى متمايز ميسازد، مرزبندى مشخص هنر و كار او است. پش هرگز خود را كارشناس جامع موسيقى هند نميداند و كارش را محدود به موسيقى جنوب اين كشور و پيوند آن با زندگى مردم اين مرز و بوم ساخته و در اين محدوده آثار برجسته اى از خود به جا گذاشته است. انتشارات دانشگاه اكسفورد در انگليس چند كتاب از پش پيرامون موسيقى جنوب هند به چاپ رسانده است. كار لودويگ پش برجستگى بزرگ و جالب ديگرى هم دارد. او موسيقى چند هزارساله جنوب هند يعنى كارناتيك و تشريح آن را با بهره گيرى از تكنيكهاى مدرن به اينترنت آورده و صفحه ويژه اى براى آشنايى و حتى آموزش اين شاخه از هنر تهيه كرده است. كسانى كه شيوه حاكم رابطه رو در رو در موسيقى و زندگانى هندى را ميشناسند، خوب ميدانند لودويگ پش در تهيه ابزارهاى مدرن براى آشنايى با اين پديده چه زحمات با ارزشى كشيده است. خود او در اين رابطه ميگويد: “استقبال بسيارى از علاقه مندان از سمينارها و كورسهاى من بود كه باعث اين كار شد. Johan Wellendorf رئيس بخش مكاتبه اى دانشگاه Lüneburg در يكى از سمينارهاى آشنايى با موسيقى هند كه من با همكارى تابلانواز هندى سوندرسن ترتيب داده بودم، از من پرسيد كه آيا ميتوانم يك كورس مكاتبه اى از طريق اينترنت تنظيم كنم؟ دانشگاه نامبرده در اين كار پيشتاز و ورزيده است. بخش هند-شناسى دانشگاه Würzburg نيز در اين كار سهيم شد و باعث شد كه من براى همراهى با علاقه مندانى كه در گوشه و كنار جهان زندگى ميكنند، اين راه را انتخاب كنم. جالب است بدانيد بسيارى از شركت كنندگان اين كورسهاى اينترنتى خود هنديان هستند، كسانى كه دور از ميهن خود پى دنبال كردن هنرشان ميگردند. بدين ترتيب كار ما وصله اى نيست كه از خارج به بوميان اين سرزمين تحميل شده باشد، بلكه ايشان را در گوشه و كنار جهان گرد هم ميآورد. بر خلاف آنچه شايد تصور شود، شركت كنندگان هندى در گذراندن اين دوره ها از طريق اينترنت هيچ محذورى ندارند. ميدانيم كه بسيارى از هنديان در تكميل صنعت كامپيوتر و اينترنت شركت فعال داشته اند.”