جايزه ادبى اصفهان؛ سه روز با داستان و داستان‌نويسان
۱۳۸۳ دی ۴, جمعه
�ه‌ى مهرگان پکا) از اعتبار بيشترى برخوردارند جايزه‌هايى غيردولتى‌اند. در اين ميان شايد بتوان جايزه‌ى ادبى اصفهان را جايزه‌اى نيمه‌دولتى قلمداد کرد.
توجه به داستان در اين شهر چند دهه سابقه دارد و به دوران انتشار «جنگ اصفهان» و محفلى بازمي‌گردد که به همين نام شهره است. اصفهان شخصيتهاى ادبى پرآوازه و نامدارى (از جمله بهرام صادقى، هوشنگ گلشيرى، محمد حقوقى، ابوالحسن نجفى، احمد ميرعلايى و ...)، به ادبيات معاصر ما عرضه کرده و همواره سهمى برجسته در داستان‌نويسى معاصر داشته است. يکى از نويسندگان مطرح اين شهر على خدايى است که مجموعه داستانش «تمام زمستان مرا گرم کن» سال گذشته کتاب برگزيده‌ى بنياد گلشيرى بود و دبيرى جايزه‌ى ادبى اصفهان را عهده‌دار است.
به‌جز جايزه‌ى کتاب سال که جايزه‌اى دولتى است اغلب جايزه‌هاى ديگر، به ويژه آنان که (چون جايزه‌ى هوشنگ گلشيرى، جايزه‌ى ادبى يلدا، جايزه‌ى مهرگان پکا) از اعتبار بيشترى برخوردارند جايزه‌هايى غيردولتي‌اند. در اين ميان شايد بتوان جايزه‌ى ادبى اصفهان را جايزه‌اى نيمه‌دولتى قلمداد کرد. بودجه‌ى اين جايزه و برنامه‌هاى جنبى آن را اداره‌ى کل فرهنگ و ارشاد اسلامى اصفهان تامين مي‌کند و برخى بر اين اعتقادند که اين اداره در روند کار، انتخاب داورها و ارائه‌ى داستانها اعمال نظر مي‌کند و حتا در مواردى به سانسور داستانهاى ارائه شده دست زده است. چنين است که در حاشيه‌ى اين برنامه‌ها عده‌اى به ويژه برخى از نويسندگان جوان به روند کار اعتراض داشتند.
على خدايى دبير اين جايزه در گفتگويى با راديو صداى آلمان در اين‌باره توضيح مى دهد که: «اداره کا فرهنگ و ارشاد اسلامى اصفهان اين برنامه را برگزار مي‌کند. طبيعتا مي‌تواند به ما بگويد که آيا داور خاصى مورد نظرش هست يا نه. ولى در اين دو سال گذشته درحقيقت ما، به نوعى، ما داورها را پيشنهاد کرديم و من تقريبا مي‌توانم بگويم که در هيچ موردى ما نظر منفي‌اى نداشتيم. داورهاى امسال ما را هم که نگاه بکنيد از چهره‌هاى برجسته فرهنگ و ادب کشور ما هستند. سال گذشته را هم که نگاه بکنيد داورها از ميان طيف برجسته ادب و هنر ما بوده‌اند. اتفاقا طيف داوران ما طيف گسترده‌اى هستند و ما تلاش مي‌کنيم تفاوتمان را با جايزه‌هاى ديگر ادبى در اين مورد در اينگونه انتخاب داورها مشخص کنيم. تصور ميکنم که اين تصور و انديشه که اداره ارشاد در مورد داورهاى ما و جايزه‌ى ما نظر خاصى داشته، نه اينطور نبوده و تمام داورهاى ما از چهرهاى درجه اول ادبى کشور هستند.»
على خدايى در مورد کتابهايى که به مرجله ى داورى راه نيافتند تذکر مي‌دهد که «کنار گذاشته شدن برخى از آنها نه به دليل سانسور بلکه به علت اهدافى است که اين جايزه براى خود تعريف کرده و مهمترين آن قابليت جذب مخاطب عام است» خدايى همچنين اشاره کرد که از ميان ۶۴ کتاب ارسال شده بخشى مربوط به سالهاى پيش از سال ۱۳۸۲ و تعدادى مربوط به کودکان يا ادبيات بومى بوده‌اند و نمي‌توانسته‌اند در بخش داستان کوتاه و رمان مورد داورى قرار گيرند.
برنامه‌هاى جايزه‌ى ادبى اصفهان روز سه شنبه اول ديماه افتتاح شد و با همايشى درباره کتاب کودک و نوجوان ادامه يافت که در آن هوشنگ مرادى کرمانى و احسان کاظمى سخنرانى داشتند. بعد از ظهر همين روز پس از ميزگرد تخصصى ادبيات و سينما و زيبايي‌شناسى آن، داستان‌خوانى پايان بخش برنامه‌ها بود.
روز چهارشننبه همايش نگاهى به ادبيات داستانى معاصر، ميزگردى درباره‌ى ادبيات جنگ، داستان‌خوانى و نمايش فيلمى در مورد زلزله‌ى بم که با همکارى هوشنگ مرادى کرمانى تهيه شده بود، از جمله برنامه‌هاى ارائه شده بودند. در دو روز آخر همچنين کارگاههايى براى داستان‌خوانى نويسندگان جوان برگزار شد که مسئوليت آن را يونس تراکمه برعهده داشت. در اين کارگاهها که با حضور چند نويسنده‌ى باتجربه برگزار مي‌شد داستانهاى نويسندگان جوان مورد بحث و بررسى حاضران قرار مي‌گرفت.
روز پنجشنبه در مراسم اختتام جايزه‌ى ادبى اصفهان که در کتابخانه مرکزى شهردارى اين شهر برگزار شد داوران بخش داستان کوتاه (محمد ايوبى، عباس پژمان و على خدايى) از ميان مجموعه‌هاى راه‌يافته به مرحله‌ى نهايى (باغ ملى كوروش نوشته‌ى اسدى، سر پيچى از پيچ‌هاى هزار چشم نوشته محمد بكايى. آن مرد در باران آمد نوشته اميررضا بيگدلى، دلواپس كهرم نوشته حسن فرهنگ‌فر، عطر فرانسوى نوشته حسين مرتضائيان آبكنار) «سر پيچى از پيچ‌هاى هزارچم» نوشته محمد بكايى و داوران بخش رمان (کيومرث پوراحمد، صفدر تقي‌زاده، رضا جولايى، عبدالله کوثرى، آزاد ماتيان) از ميان شش نامزد اين بخش «سنج و سنوبر» نوشته‌ى مهناز کريمى را به عنوان برگزيدگان دومين دوره‌ى اين جايزه معرفى کردند.
برگزارکنندگان جايزه‌ى ادبى اصفهان همچنين از ميان تک‌داستانهاى رسيده به دبيرخانه‌ى اين جايزه که تعدادشان به ششصد داستان مي‌رسيد ۲۵ داستان را براى انتشار در يک مجموعه انتخاب و از پنج نويسنده‌ى جوان نيز تقدير کردند. (داورى مرحله‌ى نهايى اين بخش را فرخنده آقايى، ناهيد طباطبايى و احمد غلامى برعهده داشتند) در اين برنامه همچنين از نشر قصه که بابک تختى مديريت آن را برعهده دارد به عنوان نشر نمونه تقدير شد. على خدايى اين انتخاب را سپاس از ناشرانى عنوان کرد که نشر داستان را وجه همت خود قرار داده‌اند و در اين راه کوششهاى ارزنده‌اى مي‌کنند.
بهزاد کشميرى‌پور گزارشگر صداى آلمان در تهران