"جزیره‌ی خوشبختی" در دوبی، مهد فرهنگ و هنر جهانی
۱۳۸۷ بهمن ۱۵, سه‌شنبه
دوبی، چهره‌ی جدیدی به خود می‌گیرد. این شهر صحرایی موسوم به "جهان‌شهر" قرار است به بزرگترین مرکز فرهنگی جهان تبدیل شود. برای تحقق بخشیدن به این طرح، مقامات دوبی جزیره‌ای به مساحت ۲۷ کیلومتر مربع در اختیار مشهورترین آرشیتکت‌های جهان قرار می‌دهند تا به زیباترین ابتکارات خلاقه‌ی خود، به شکل موزه و گالری جان ببخشند. دست‌اندرکاران این طرح، از هم‌اکنون نامی هم برای این مجموعه‌ی بی‌همتا در نظر گرفته‌اند: "جزیره‌ی خوشبختی".
ستارگان عرصه‌ی معماری
در این جزیره قرار است مثلا آرشیتکت بنام کانادایی، فرانک گری، موزه‌ی همتای موزه‌ی گوگن‌هایم لس‌آنجلس را به نام "گوگن‌هایم ابوظبی" بسازد. گری از پیشگامان عرصه‌ی معماری فولدینگ است که به مفاهیم پیچیده شدن و درهم فرو رفتن در معماری عینیت می‌بخشد. از جمله شاخص‌های کار این آرشیتکت جهانی، شکل دادن به مکعب‌های در هم تنیده و دفرمه است.
یکی دیگر از ستارگان هنر معماری که به همکاری دعوت شده است، آرشیتکت عراقی−بریتانیایی پرآوازه زاها حدید، است. این معمار زن ساختارشکن در آثار خود، ضمن رعایت اصول زیبایی‌شناسی، شرایط محل و مقتضیات شهر را هم در نظر می‌گیرد. طراحی کارخانه "بی.ام.و‌ی" او در شهر لایپزیک آلمان، یکی از شاهکارهای معماری است. زاها قرار است در "جزیره‌ی خوشبختی"، بنای ساختمان تئاتری به گنجایش ۶۵۰۰ تماشاگر را طرح بریزد.
ژان نوول فرانسوی، یکی دیگر از معروف‌‌ترین معماران جهان، نیز در این جزیره حضور خود را به ثبت می‌رساند. او قرار است موزه‌ای به سبک موزه‌ی لوور بنا کند. ساختمان "گالری لافایت" شهر برلین، از جمله بناهای بی‌نظیری است که نوول در سال‌های اخیر طرح‌ریزی کرده است.
میراث عربی، ارزش‌های جهانی
دست‌اندرکاران این پروژه‌ی عظیم قصد دارند در "جزیره‌ی خوشبختی" آثاری ارائه دهند که هم «میرات کهن و سنتی جهان عرب، ارزش‌های کشورهای اسلامی و عربی را در بر گیرند و هم جلوه‌های واقعی فرهنگ جهانی را به نمایش درآورند».
زکی انور مصیب، معاون وزارت فرهنگ ابوظبی، هدف از برپایی "جزیره‌ی خوشبختی" را در "کمک به نسل جوان و مردم این منطقه برای دستیابی به امکانات آموزشی بهینه" می‌بیند. او معتقد است که این انسان‌ها «باید توانایی‌های خود را پرورش دهند تا بتوانند مدارج ترقی را طی کنند.» از آن‌گذشته، ارزش‌گذاری بر هنر و درک آن نیز یکی از اهداف این طرح بی‌نظیر است.
همکاری آلمانی‌ها
دراین راه نه چندان هموار، آلمانی‌ها به عنوان مشاور، همکار و شریک، همتایان عرب خود را همراهی می‌کنند. یکی از مدیران فرهنگی وزارت فرهنگ ابوظبی، میشائیل شیندهلم آلمانی است که چندی پیش با همکاری "بنیاد فرهنگی آلیانتس" مراسمی در "خانه‌ی اپرای" شهر برلین برای معرفی این طرح بزرگ برگزار کرد.
میشائیل شیندهلم، بیشتر بر جنبه‌ی "برقراری ارتباط بین شهروندان کشورهای گوناگون" که یکی از پیامدهای اجرای چنین طرح‌‌هایی است، تأکید می‌کند. او می‌گوید، فرهنگ باید در آینده پل‌های ارتباطی بسازد و نقش مهمی در تفهیم و تفاهم بین انسان‌ها بازی کند.
اهمیت اجرای پروژه
زکی انور مصیب، علاوه بر این، از اهمیت حل کشمکش‌های اجتماعی و جغرافیایی از طریق فرهنگ سخن می‌گوید.
هر دوی شهرهای دوبی و ابوظبی در منطقه‌ای بحرانی و از نظر سیاسی بی‌ثبات قرار دارند. از آن گذشته، آن‌ها از "بی‌هویتی"ای آزاردهنده نیز رنج می‌برند. زیرا در حال حاضر دوبی و ابوظبی به مرکز تجمع دنیاهای گوناگون در کنار هم تبدیل شده‌اند که وطن موقت انسان‌هایی دست کم از ۲۰۰ ملیت متفاوت است. مشاوران اقتصادی، کارگران ساختمانی هندی و پاکستانی، پناهندگان اقتصادی، گردشگران پولدار، متمولان تازه به‌دوران رسیده و ساکنان اصلی صحرا که ناگهان به جامعه‌ای پررفاه پرتاب شده‌اند، از جمله‌ی این ساکنان‌اند.
میشائیل شیندهلم آنان را "بازیگرانی جهانی" می‌نامد که پیشینه‌ی فرهنگی خود را به کول می‌کشند. او می‌گوید: «هر کسی حداقل صاحب دو هویت است. هویت ملی و چیزی مثل هویت جهانی، چون شما دائم در ارتباط با این دنیا هستید، با آدم‌هایش که در کنار شما زندگی می‌کنند، با مؤسسات گوناگون و با رسانه‌ها که خود با سراسر جهان در ارتباط‌اند.»
دست‌اندرکاران برای این که نشانه‌های فرهنگی این ملیت‌‌های گوناگون را در این مجموعه‌ی فرهنگی جهانی گرد‌آوری کنند، برنامه‌ها‌ی مشخصی در نظر گرفته‌اند، مثلا ۳۲ هزار مترمربع از موزه‌ی گوگن‌هایم ابوظبی که ۴۲ هزار متر مربع مساحت دارد، قرار است به هنر عربی−اسلامی اختصاص داده شود تا تنها به نمایش فرهنگ صادراتی غرب اکتفا نشود.
خوش‌بینی برای اجرا
همه‌ی دست‌اندرکاران پیاده کردن این طرح بزرگ، هنگام معرفی آن در "خانه‌ی اپرا"ی شهر برلین خوش‌بین بودند که با وجود بحران اقتصادی و پیامدهای دیرپای آن، می‌توانند آن را به مرحله‌‌ی اجرا بگذارند. اما هنوز تاریخ معینی برای شروع این طرح اعلام نشده است.