جمهورى چك و جمهورى اسلواكى

جمهوری چك:

اين كشور كه زادگاه نويسندگان و موسيقيدانان بزرگی چون كافكا و دورژاك بوده است، از سده ۱۷ ميلادی تا پايان جنگ جهانی اول، زير سلطه امپراطوری اطريش و مجارستان قرار داشته است. جالب است بدانيم كه چكها بيشتر زير فشار و نظارت اطريشی ها بوده اند در حالی كه بخش اسلواكها زير فرمان مجاران قرار داشتند. با پايان جنگ اول جهانی در سال ۱۹۱۸، امپراطوری اطريش و مجار نيز سقوط كرد و سرزمينهای اشغالی آن به كشورهای مستقلی تبديل شدند. ولايتهای بوهميا، موراويا و اسلواكيا نيز با نام چكسلواكی اعلام استقلال كردند. اين كشور در زمان نازی ها نيز به چند ايالت و ولايت، تجزيه شد و به اشغال آلمانی ها درآمد اما پس از جنگ جهانی دوم، باز تا سال ۱۹۶۸ به عنوان كشور چكسلواكی در اردوگاه سوسياليستی به حيات تاريخی خود ادامه داد.

پس از سركوب قيام ملی در پراگ توسط قوای پيمان ورشو، اين كشور به دو جمهوری كاملا خودمختار تبديل شد ولی در عرصه سياست خارجی با نام جمهوری سوسياليستی چكسلواكی و حكومت و حاكميتی واحد، عمل ميكرد. پس از فروپاشی اردوگاه سوسياليستی در سال ۱۹۸۹، سياستمداران ميانه روی دو جمهوری چك و اسلواكى، تلاش بسياری برای حفظ وحدت اين كشور از خود نشان دادند اما سرانجام در سال ۱۹۹۳ كشور چكسلواكی رسما منحل اعلام گرديد و جمهوری چك با حكومتی جمهورى مدار وارد عرصه سياست بين المللی شد. جمهوری مدار به اين معنی است كه رئيس جمهور اين كشور از اختيارات ويژه ای در قوای مجريه و مقننه برخوردار است.

جمهوری چك ۷۸ هزار كيلومتر مربع مساحت و حدود ۱۰ و نيم ميليون نفر جمعيت دارد كه از اين تعداد تنها يك دهم آنها در پايتخت كشور، پراگ زندگی ميكنند. اگرچه اين كشور كوهستانی است و از جنگلها و طبيعت بكری برخوردار است، ولی از ديرباز بيشتر منطقه ای صنعتی به شمار ميآمده بطوری كه اكثريت مردم آن به مشاغل صنعتی اشتغال دارند و از طبيعت خود به عنوان ماده خام فراورده های صنعتى، استفاده ميكنند. جمهوری چك به گواه آگاهان سياسى، نخستين كشوری بود كه توانست با كمترين مشكلات، سيستم اقتصادی خود را به سمت و سوی رقابت آزاد سرمايه داری پيش ببرد.

امروزه ۷۵ درصد از درآمد سرانه كشور، توسط بخش خصوصی تامين ميشود در صورتی كه اين رقم در سال ۱۹۸۹ تنها ۵ درصد بود. بيش از نيمی از شاغلان كشور به كارهای صنعتی مشغولند در حالی كه كمتر از ۱۰ درصد اين تعداد، به كارها و خدمات كشاورزی و دامداری ميپردازند. يكی از نكات برجسته در پيشبرد صنعت كشور، راه آهن است. در اين كشور نسبتا كوچك، حدود ۱۰ هزار كيلومتر راه آهن وجود دارد كه نيمی از آن به قطارهای برقی مجهز است. از نظر مواد خام، اين كشور در درجه اول دارای آهك و سنگهای معدنی است كه در صنعت ساختمان سازی استفاده پرباری برای كشور داشته است. جمهوری چك از آغاز استقلال خود در سال ۱۹۹۳ پيوسته در تلاش برای عضويت در ناتو و اتحاديه اروپا بوده است. اين كشور زودتر از كشورهای همتراز خود يعنی در سال ۱۹۹۹ به عضويت ناتو درآمد و همراه با نه كشور ديگر در ماه مه گذشته به اتحاديه اروپا پيوست.

اسلواكى:

اين كشور كه خواهر يا برادر كوچكتر جمهوری چك به شمار ميآيد، تا زمان انحلال چكسلواكی در سال ۱۹۹۳، با آن جمهوری يك واحد سياسی و فرهنگی را تشكيل ميداد. اسلواكی ۴۹ هزار كيلومتر مربع مساحت و پنج و نيم ميليون نفر جمعيت دارد كه ۵۰۰ هزار تن ايشان در پايتخت كشور، براتيسلاوا زندگی ميكنند. مردم اسلواكی از ديرباز به عنوان خواهران و برادران كوچكتر منطقه چك، خود را زير فشار حس ميكرده اند و به عقيده عامه اين سرزمين، بر خلاف چكها احتياط كار و مماشات پذير نيستند. در اسلواكی معروف است كه: “يك اهل چك را خوب ميشود خريد و يك اهل اسلواكی را خوب ميتوان فروخت”.

به علت فشارهايی كه هميشه بر مردم اين سرزمين در رابطه با چكها ميآمده، از ديرباز راه و رسم پهلوانی و عّياری در اذهان پيشينيان اسلواك، نقش بسته است. يانوشيك پيكره عياری است كه مانند رابينهود يا سمك عيار، اموال صاحبان زر و زور را ميگرفته و ميان مستمندان تقسيم ميكرده است. بارى. اسلواكی نيز زادگاه شخصيتهای بنامی بوده است. به جز آلكساندر دوبچك كه قيام ملی سال ۱۹۶۸ در چكسلواكی را رهبری ميكرد، اندی وارهال نقاش و هنرمند بنام موسيقی پاپ نيز ريشه در اين سرزمين دارد. اين كشور از طبيعت
بكری برخوردار است، به طوری كه يكی از منابع اصلی درآمد كشور توريسم است. نزديك به ۶۰ درصد از درآمد كل كشور، توسط خدمات به دست ميآيد كه در اين ميان توريسم نقش اصلی را ايفا ميكند. اسلواكی سرزمينی كاملا كوهستانی است و ۴۰ درصد از آن را جنگلها فرا گرفته اند. براتيسلاوا پايتخت كشور كه تنها ۵۰ كيلومتر با وين پايتخت اطريش فاصله دارد، يكی از منطقه های ديدنی جالبی است كه سالانه صدها هزار جهانگرد را به سوی خود ميكشد.

اسلواكها از تيره های نژاد اسلاوی هستند كه در سده ششم ميلادى، زير فرمان و فشار سلسله “آوارها” روزگار ميگذراندند. در آغاز سده نهم ميلادی حكومت مستقلی از اسلواكها در اين ناحيه وجود داشته است كه ديری نپاييده و اين قوم را تا چندين قرن به زير فرمان و فشار حكومتهای همسايه كشانده است. در سال ۱۴۶۵ ميلادی پادشاه وقت مجار، دانشگاهی در پايتخت امروزين اسلواكی برپا كرد كه هنوز برجا است. اين سرزمين تا سال ۱۹۱۸ جزو امپراطوری اطريش و مجارستان بوده، اما حاكميت مستقيم بر آن در دست مجارها بوده است. مجارها در اواخر دوران حاكميت خود بر اين سرزمين، با اعمال قهر و فشار اسلواكها را مجبور به پيروی از زبان و فرهنگ خود ميساختند به طوری كه در آستانه جنگ اول جهانی ۶۰۰ هزار اسلواك ميهن خود را به سوی امريكا ترك گفتند.

پس از انحلال امپراطوری اطريش و مجارستان در سال ۱۹۱۸، اسلواكها به خواست خود با چكها جمهوری چكسلواكی را تشكيل دادند. اما به دليل فشارهايی كه از قدرت مركزی در پراگ به آنها وارد ميشد، برای مدت كوتاهی در زمان اشغال نازی ها راضی به تشكيل يك جمهوری مستقل اسلواكی گرديدند. پس از جنگ جهانی دوم تا سال ۱۹۹۳ باز چكسلواكی تشكيل شد و از آن تاريخ به بعد نيز جمهوری مستقل اسلواكی پا به ميدان سياست جهانی نهاد. به گواه آگاهان سياسى، روابط اين كشور با جمهوری چك پس از انحلال چكسلواكى، پيوسته تنگتر و گرمتر شده است. امروزه اين دو جمهوری در امر واردات و صادرات مقام نخست را در رابطه با يكديگر دارا هستند. جمهوری اسلواكی نيز در سال جاری به عضويت ناتو و اتحاديه اروپا درآمد. شايد بتوان نزديكی فرهنگی و حتی زبانی دو كشور نامبرده در اين برنامه را با اطريش و آلمان مقايسه كرد. با اين حال هر دو ملت، تنها با حفظ استقلال سياسی و فرهنگی خود، حاضر و مايل به تشكيل اتحاديه با ديگری هستند.