جمهوری اسلامی و تبادل اسیران در مرز اسرائیل و لبنان
۱۳۸۷ تیر ۲۶, چهارشنبه
در پی مذاکرات طولانی و دشواری که میان مقام‌های اسرائیلی با مسئولان حزب‌الله لبنان انجام شد سرانجام دو طرف موافقت کردند زنده یا مرده‌ی دو سرباز اسرائیلی که دو سال پیش ربوده شده‌اند با پنج زندانی و جسد بیش از ۲۰۰ لبنانی و فلسطینی مبادله شود. پارلمان اسرائیل دهم تیرماه با ۲۲ رای موافق در برابر ۳ رای مخالف بر این موافقت‌نامه صحه گذاشت. منابع آگاه در لبنان از نقش یک میانجی آلمانی در نهایی شدن این توافق خبرداده‌اند که بنا بر گزارش‌ها فعالیت‌هایش محرمانه انجام شده و جزییات زیادی در مورد آن انتشار نیافته است. قرار بود تبادل زندانیان و جسدها پیش از ۱۲ جولای، دومین سالروز جنگ ۳۳ روزه میان نیروهای حزب‌الله و ارتش اسرائیل، صورت گیرد اما وجود پاره‌ای ابهام‌ها این کار را به امروز، شانزدهم جولای موکول کرد.
درگیری‌های ۳۳ روزه به دنبال ربودن دو سرباز اسرائیلی توسط نیروهای حزب‌الله آغاز شد. عملیات نظامی اسرائیل علیه نیروهای حزب الله در خاک لبنان که تل‌آویو دلیل آن را آزاد کردن این دو سرباز عنوان کرد به نتیجه‌ی مورد نظر نرسید و شیعیان لبنان از این جنگ به عنوان یک پیروزی بزرگ و تاریخی یاد می‌کنند. روز گذشته، ۲۵ تیر، شایعات مربوط به کشته شدن دو سرباز اسرائیلی در جریان عملیات ربودن آنها، که پیشتر نیز منتشر شده بود بار دیگر قوت گرفت و منابع نزدیک به حزب‌الله لااقل مرگ یکی از سربازان را تایید کردند. ظهر امروز از لبنان خبر می‌رسد که جسد این دو سرباز از طریق مقامات صلیب سرخ جهانی به نیروهای اسرائیلی تحویل داده شده است.
سرنوشت چهار ایرانی
در توافق‌نامه‌ی تبادل اسیران که میان نماینده‌ای از دبیرکل سازمان ملل و مقام‌های اسرائیل و حزب‌الله به امضاء رسید بندهایی نیز وجود دارد که طرفین را متعهد می‌کند در مورد سرنوشت چهار ایرانی و یک اسرائیلی گزارش‌هایی را ارائه کنند. ایرانیان شامل کاردار سفارت، یک وابسته‌ی نظامی، خبرنگار و عکاس خبرگزاری ایرنا و راننده‌ی خودروی حامل آنها می‌شوند که هشتم جولای سال ۱۹۸۲ در شمال بیروت دستگیر شده‌اند. به گفته‌ی علی اکبر محتشمی‌پور، سفیر آن زمان ایران در سوریه، این افراد توسط شبه‌نظامیان مسیحی لبنان مشهور به فلانژیست‌ها ربوده شده و پس از آن در اختیار ارتش اسرائیل قرار گرفته‌اند. محتشمی‌پور مسئولیت این اقدام را، نخست متوجه‌ی دولت لبنان و سپس بر عهده‌ی اسرائیل می‌داند که آن زمان این کشور ار اشغال کرده بود. فرد اسرائیلی، «رون اراد» خلبانی است که گفته می‌شود ۱۹۸۶ در پی سقوط هواپیمایش دستگیر شده. تل‌آویو سپاه پاسداران را متهم می‌کند در این ماجرا دست داشته و گمانه‌زنی‌هایی حکایت از آن دارد که انتقال چهار ایرانی به اسرائیل می‌تواند به منظور مبادله‌ی آنها با خلبان اسرائیلی انجام شده.
روز گذشته روزنامه‌ی السفیر چاپ بیروت از قول منابع آگاه خبر می‌دهد، حزب‌الله گزارش اسرائیل در مورد چهار ایرانی را دریافت کرده است. به نوشته‌ی خبرگزاری مهر این گزارش حاوی شرحی از دستگیری ایرانیان و انتقال آنها به بیروت است که بر مبنای بازجویی‌های مقام‌های اسرائیلی از سران امنیتی و سیاسی فالانژیست‌ها تنظیم شده. یک روز پیشتر نیز منابع اسرائیلی از دریافت گزارش مربوط به سرنوشت آراد خبر داده‌اند. ظاهرا حزب الله در گزارش خود مدعی است خلبان اسرائیلی از ده سال پیش دیگر زنده نیست و از سرنوشت او و چگونگی مرگش اطلاع دقیقی در دست ندارد. تل‌آویو نیز خود را در ماجرای چهار ایرانی بی‌تقصیر می‌داند و مدعی است آنها سالها پیش گشته شده‌اند.
اخبار ضد و نقیض
در مورد سرنوشت چهار وابسته‌ی سفارت ایران در بیروت همواره اخبار ضد و نقیضی منتشر شده است. برخی از این اخبار از کشته شدن آنها پس از بازداشت یا در سال‌های بعدی حکایت می‌کند. در همین حال بیشترین تاکید بر زنده بودن آنها از طرف مقام‌های ایرانی و نیروهای حزب‌الله ابراز می‌شود. مجتبی فردوسی‌پور کاردار سفارت جمهوری اسلامی در بیروت سوم تیرماه با ابراز اطمینان از زنده بودن هر چهار دیپلمات ایرانی از حضور آنها در زندان‌های اسرائیل خبر داده است. دهم تیرماه نیز سایت تابناک از قول رائد موسوی فرزند یکی از دیپلمات‌ها می‌نویسد «سيد حسن نصرالله، دبير كل حزب‌الله لبنان به خانواده ديپلمات‌‌هاي ايراني اطمينان داده كه دست‌كم سه تن از چهار ديپلمات همچنان زنده‌اند.»
وابستگان این چهار نفر که در ۲۶ سال گذشته بارها برای پیگیری سرنوشت آنها به لبنان سفر کرده‌اند از اقدام‌های انجام شده‌ی مسئولان در این ارتباط چندان راضی نیستند. روز گذشته محمد متوسلیان، ضمن ابراز نارضایتی از روند پیگیری سرنوشت برادرش، که وابسته نظامی اسبق ایران در لبنان بوده، به خبرگزاری مهر می‌گوید «به نظر من اقدامات دستگاه دیپلماسی کشور در این خصوص، به نحو احسن نبوده است.»
در حالی که گزارش‌های مربوط به خلبان اسرائیلی و چهار ایرانی ابهام در مورد سرنوشت آنها را برطرف نکرده، از ظهر امروز تبادل زندانیان و جسدها در مرز لبنان و اسرائیل آغاز شد. گفته می‌شود حزب‌الله این اقدام را «عملیات رضوان» نام نهاده است. «حاج رضوان» نام تشکیلاتی عماد مغنيه، فرمانده شاخه نظامي حزب الله لبنان است که طراح ربودن دو سرباز اسرائیلی بوده. مغنیه بهمن ماه گذشته در عملیاتی که اجرای آن را به سازمان جاسوسی اسرائیل، موساد، نسبت می‌دهند در دشمق به قتل رسید.
بهزاد کشمیری‌پور