جنجال بوئینگ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا

از زمانی که فاش شد پنتاگون سفارش ساخت ۱۷۹ تانکر هوائی را به جای بوئینگ آمریکا به کنسرسیومی با مشارکت ایرباس اروپا داده است، روشن بود که کارزار تبلیغاتی گسترده‌ای علیه این اقدام جریان خواهد یافت. ارزش این سفارش را، منابع مختلف ۳۵ تا ۴۰ میلیارد دلار برآورد کردند.

ایالات متحده آمریکا، هم‌اکنون با یکی از بزرگترین بحران‌های اقتصادی دهه‌های اخیر خود روبرو است و حتی بسیاری از کارشناسان اقتصادی آغاز یک چرخه رکود را هشدار می‌دهند. در چنین شرایطی، طبیعی است که سپردن کاری چنین عظیم به رقیب بوئینگ در داخل آمریکا تحمل نشود.

رقابت میان بوئینگ و ایرباس، سابقه‌ای طولانی دارد. این دو کنسرن، به عنوان تنها سازندگان هواپیماهای غول پیکر مسافربری و باربری، دائما کوشیده‌اند که سفارش‌دهندگان را از چنگ یکدیگر بربایند. فعالیت ایرباس برای فرانسه، آلمان و چند کشور اروپائی دیگر جنبه حیاتی دارد و همین نقش را بوئینگ در اقتصاد آمریکا ایفا می‌کند.

موضوع سفارش ساخت ۱۷۹ هواپیمای سوخت‌گیری نوع کی سی ۴۵ آ برای نخستین بار دو هفته پیش فاش شد. از همان زمان، پنتاگون از سوی محافل اقتصادی و رسانه‌های گروهی آمریکا به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. اما این هفته، جنجال به مبارزات انتخاباتی نیز سرایت کرد.

مسئولان بلندپایه بوئینگ، جان مک کین نامزد حزب جمهوری‌خواه را متهم کردند که سال‌ها در تلاش‌های پنتاگون برای عقد قرارداد با ایرباس شرکت داشته است. آن‌ها علاوه بر این ادعا کردند که مشاوران مک کین در مبارزات انتخاباتی،تا سال ۲۰۰۷ جزو واسطه‌های منافع ایرباس بوده‌اند. مک کین، این اتهامات را رد کرد و گفت تلاش او، ایجاد یک رقابت سالم تحت پیش‌شرط‌های مساوی میان دو کنسرن بوده است.

همزمان با طرح این اتهامات، کنسرن بوئینگ شکایتی رسمی تسلیم دیوان محاسبات ایالات متحده آمریکا کرد و خواستار جلوگیری از عقد قرارداد پنتاگون با ایرباس شد. دیوان محاسبات آمریکا صد روز برای بررسی این شکایت وقت دارد. "مارک مک گراو" مسئول تولید هواپیماهای سوخت‌گیری کنسرن بوئینگ در این مورد گفت:

"ما، با ناراحتی این قدم را برداشتیم. بوئینگ اغلب به چنین تصمیماتی اعتراض نمی‌کند. اما این بار با ما عادلانه برخورد نشد و روند مناقصه ناسالم بود".

به ادعای مک گراو روند مناقصه به اندازه کافی شفافیت نداشته و نیروی هوائی آمریکا، ضمن تغییر خواست‌های خود به نفع ایرباس، در یک اقدام ناگهانی،خواستار تانکرهای بزرگتر شده است. وی در یک کنفرانس تلفنی به خبرنگاران گفت:

" ما مثل گذشته بر این عقیده ایم که هواپیماهای قدرتمندتری را با ریسک کمتر و قیمت مناسب‌تر پیشنهاد داده ایم".

اعتراض بوئینگ، از پشتیبانی بسیاری از سیاستمداران آمریکائی برخوردار شد. یکی از مهمترین این پشتیبانان نانسی پلوسی سخنگوی فراکسیون حزب دموکرات در مجلس نمایندگان است. او تصمیم دارد گروهی را مامور بررسی اثرات واگذاری سفارش ساخت هواپیماهای سوخت گیری بر امنیت ملی آمریکا کند.

در صورت عقد قرارداد با ایرباس، بوئینگ آمریکا انحصار ساخت هواپیماهای سوخت‌گیری و به موازات آن دهها فرصت شغلی را از دست خواهد داد. در نقطه مقابل، کنسرسیومی که با مشارکت ایرباس اروپا و یک کنسرن آمریکائی تشکیل شده است، خواهد توانست امنیت شغلی را برای ۴۸ هزار همکار خود تضمین کند.

براساس تصمیم ایرباس، قطعات تانکر هوائی جدید، در اروپا ساخته خواهد شد، اما مونتاژ نهائی آن در ایالت آلابامای آمریکا صورت خواهد گرفت. این مرکز ۲۰۰۰ فرصت شغلی تازه برای آمریکائی‌ها ایجاد خواهد کرد.