جنگ قدرت در سازمان ملل متحد
۱۳۸۴ آذر ۲, چهارشنبه
در ماه سپتامبر بود كه امريكا به طرحهايى حمله كرد كه به منظور انجام اصلاحات در سازمان ملل متحد عرضه شده‌اند. اين حمله چيزى نبود كه از دست امريكاييها در رفته باشد و تنها براى يك بار صورت گيرد، بلكه اين حمله به طور آشكار آغاز تك‌روى امريكا بود عليه باقى جامعه جهانى. در اين حمله جان بولتون، نماينده امريكا در سازمان ملل، نقش اصلى را بازى مى‌كند، كه مى‌خواهد به هر قيمت خواستهاى امريكا را پيش ببرد. جان بولتون كه بدون دخالت مجلس سناى امريكا و به خواست رييس جمهور جورج بوش انتخاب شده، دست به هر كارى مى‌زند تا به شخصيتى كه از او مى‌شناسند، وفادار بماند. كسانى كه از درون با موضوع درگيرند، مى‌گويند كه هدف بولتون اين است كه كارى كند تا اصلاحات سازمان ملل متحد در همخوانى كامل با منافع امريكا صورت گيرد.
حتى كوفى عنان هم ديگر با عصبانيت در اين باره واكنش نشان مى‌دهد و مى‌گويد: ”من گفته‌هاى نماينده امريكا را تفسير نمى‌كنم.“ مشكلى كه براى كوفى عنان وجود دارد اين است كه در اين ميان بيش از همه گروه كشورهاى باصطلاح جهان سوم به او به چشم عروسك خيمه شب‌بازى در دست امريكا نگاه مى‌كنند، بخصوص كه جان بولتون كشمكش ديگرى را نيز بر سر اصلاحات سازمان ملل بوجود آورده است، آن هم با اين پيشنهاد كه بر قدرت دبيركل سازمان ملل افزوده و از نفوذ مجمع عمومى اين سازمان كاسته شود. اكثريت اعضاى مجمع عمومى سازمان ملل تهديد كرده‌اند كه اگر كوفى عنان طرح پيشنهادى بولتون را بپذيرد، بودجه سازمان ملل براى سال ۲۰۰۶ را مسدود خواهند كرد.
كوفى عنان پس از نشستى اضطرارى كوشش كرد تا اعضاى مجمع عمومى را آرام كند. عنان گفت: ”تصميم‌گيرى در باره پول و برنامه‌ها با شماست. و بدون موافقت شما و تصويب بودجه هيچ كارى پيش نمى‌رود. آرامش خود را حفظ كنيد. شما روى صندلى راننده نشسته‌ايد و شما هستيد كه راه را تعيين مى‌كنيد.“
عنان معتقد نيست كه از ميزان اعتماد به او كاسته شده باشد. نظر او اين است كه انتقادهايى به شيوه برخورد او با اصلاحات وجود دارد. عنان به اين تهديد بولتون توجه چندانى نشان نمى‌دهد كه اگر سازمان ملل به خواست دولت بوش توجه نكند، چرخشى در سياست امريكا صورت خواهد گرفت. به كنايه مى‌گويد كه ”سازمان ملل متحد هنوز سر پاست و طبقه‌هايش هم سر جايشان هستند.“
كنايه عنان به گفته جان بولتون در مورد سازمان ملل است پيش از آنكه آغاز به كار كند. بولتون گفته بود كه مى‌شود ده طبقه از سازمان ملل را حذف و نابود كرد، بى‌آنكه كسى اصلا متوجه شود.
در سازمان ملل وضعيت آرام نيست. كافى است تنها اشاره‌اى به گسترش شوراى امنيت كنند تا ديپلماتها عصبانى شوند. بولتون اعلام كرده است كه همه مدلهايى كه براى گسترش سازمان ملل عرضه شده‌اند، بيخود هستند. به طرحهاى اصلاحى ديگر هم، كه در مورد شوراى حقوق بشر و كميسيون صلح در نظر گرفته شده‌اند، بودجه‌اى اختصاص داده نشده و بدين ترتيب همه اين طرحها چون باد در هوا مى‌مانند.
كوفى عنان گفت: ”من متوجه شده‌ام كه ميان اعضاى سازمان ملل تنش‌هايى وجود دارد و اين اعضا گاه براى نشان دادن اين تنشها دبيركل را مستمسك قرار مى‌دهند.“
روز دوشنبه ۲۱ نوامبر كوفى عنان هشدار داد كه دعوايى كه بر سر پول جريان دارد مى‌تواند به بحرانى واقعى بيانجامد. به ويژه كه جان بولتون در اينجا هم پشت پرده مسأله تأمين مالى سازمان ملل متحد را زير سؤال برده است. خواست بولتون اين است كه به جاى آنكه اعضاى سازمان ملل به طور مرتب وجهى تعيين شده را بپردازند، هر عضوى هر چقدر خواست پرداخت كند.
راهكارى كه امريكا پيش گرفته است، راهكارى متلاشى كننده است و تأثير خود را به مرور بر سازمان ملل متحد مى‌گذارد. به گفته مارك براون، يكى از مشاوران كوفى عنان، دبيركل سازمان ملل متحد، اين روزها روزهايى است كه در آن روشن خواهد شد كه آيا سازمان ملل متحد تا ده سال ديگر هم از اهميت برخوردار خواهد بود يا نه.