جهانگیری: اقتصاد مقاومتی به معنای انزوا و ریاضت نیست
۱۳۹۵ اردیبهشت ۱۵, چهارشنبه
رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای شعار سال ۹۵ را "اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل" تعیین کرد. او بهمن ماه ۹۲ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را برای اجرا ابلاغ کرده بود.
برخی کارشناسان معتقدند تکرار شعار اقتصاد مقاومتی در سال‌های اخیر و اجرایی نشدن آن به اعتراف مسئولان، از جمله ناشی از درک‌های متفاوت از این مقوله و رویکردهای و انگیزه‌های سیاسی گوناگون است.
اسحاق جهانگیری،معاون اول رئیس‌جمهور و مسئول ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، عصر سه‌شنبه (۱۴ اردیبهشت / ۳ مه) در نشست فعالان اقتصادی و مدیران اجرایی استان لرستان نسبت به برداشت‌های نادرست از این مسئله هشدار داد.
بیشتر بخوانید: نقدی: سفر روحانی به اروپا خنجری بر پیکر اقتصاد مقاومتی بود
تعامل یا مقابله با بیگانگان؟
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، جهانگیری در این نشست گفت: «نباید اقتصاد مقاومتی را موضوعی پیچیده تلقی و تصور کنیم که قرار است، اتفاق خاصی رخ دهد و برای مردم ریاضت و سختی بوجود آید.»
اقتدارگرایان اقتصاد مقاومتی را به مقاومت در برابر هر گونه تعامل و همکاری با کشورهای غربی تعبیر می‌کنند. اظهارات خامنه‌ای درباره خطر "نفوذ دشمن" این رویکرد را تقویت می‌کند.
رهبر جمهوری اسلامی به ویژه از زمان آغاز مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ در دولت حسن روحانی، هشدار درباره نفوذ بیگانگان را به یکی از محورهای اصلی سخنرانی‌های خود تبدیل کرده است.
جهانگیری در دیدار با فعالان اقتصادی لرستان گفت: «اقتصاد مقاومتی در حقیقت یک واژه علمی است که حتی کشورهای صنعتی نیز آن را دنبال می‌کنند و بدین معناست که اقتصاد را به گونه‌ای مقاوم‌سازی کنیم که بتواند در برابر تکانه‌های بیرونی تاب آورده و دچار آسیب نشود.»
بیشتر بخوانید: سرمایه خارجی، سرچشمه درگیری در ایران
تفاوت مقاومت با مقاوم‌سازی
در ابلاغیه‌ی خامنه‌ای که در بهمن ماه ۱۳۹۲ منتشر شد، هدف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی "بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی" و دستیابی به هدف‌های برنامه‌های توسعه "با رویکردی جهادی، انعطاف‌پذیر، فرصت‌ساز، مولد، درون‌زا، پیشرو و برون‌گرا" تعریف شده است.
معاون اول رئیس‌جمهوری در توضیح برخی از مفاهیم این سیاست‌ها گفت: «درون‌زا یعنی اینکه از تمام ظرفیت‌های داخلی استفاده شود و رویکرد برون‌گرایی نیز به معنای این است که با اقتصاد جهانی در تعامل باشیم و اقتصاد کشور را در انزوا قرار ندهیم.»
ظاهرا تکیه بر مقاومت اقتصادی به جای مقاوم‌سازی اقتصاد با استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی، بیشتر مورد نظر کسانی است که از پیامدهای تعامل با غرب نگرانند و سود خود را در انزوای کشور می‌بینند.
شماری از صاحب‌نظران معتقدند نهادهای حاکمیتی مانند سپاه پاسداران که بر بخش بزرگی از اقتصاد ایران تسلط دارند، شرکت‌های خارجی را رقیب خود می‌دانند و به همین دلیل در مسیر دولت برای جذب همکاری آنها سنگ‌اندازی می‌کنند.
بیشتر بخوانید: سود و زیان سپاه از تحریم‌ها علیه ایران
لطمه قاچاق به تولید داخلی
اسحاق جهانگیری دانش‌بنیان بودن را رویکرد محوری اقتصاد مقاومتی توصیف کرد و گفت: «کسانی که مدعی هستند اقتصاد مقاومتی یعنی انزوای اقتصادی از این واقعیت غافل هستند که وقتی اقتصاد دانش‌بنیان و در تعامل با اقتصاد جهانی باشد، دیگر امکان ندارد که این اقتصاد منزوی و حبس شده باشد.»
"شفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی و ... ." یکی از رئوس اصلی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.
به گفته‌ی جهانگیری مبارزه جدی و عملی با قاچاق کالا از اصلی‌ترین اولویت‌های دولت در سال ۹۵ است، زیرا "نمی‌توان از تولید داخلی با وجود حجم گسترده قاچاق حمایت کرد."
او از دستگاه های نظامی و امنیتی خواست تا موضوع مبارزه با قاچاق کالا را در دستور کار خود قرار دهند تا از تبدیل شدن آن به "قاچاق سیستمی" جلوگیری کنند.
بیشتر بخوانید: "بیشتر کالاهای قاچاق از مرزهای رسمی وارد می‌شود"
«برادران قاچاقچی خودمان»
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، حبیب‌الله حقیقی، رییس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، حدود یک سال پیش گفته بود که سالانه معادل ۶۰ هزار میلیارد تومان کالای قاچاق وارد بازار ایران می‌شود.
این رقم دوبرابر بودجه عمرانی سال گذشته است. ستاد مبارزه با قاچاق سال ۱۳۸۱ تاسیس شد و وزیر کشور دولت یازدهم می‌گوید اگر کارآیی داشت، ضرورت وجودی آن پس از ۴ یا ۵ سال از میان می‌رفت.
عبدالرضا رحمانی فضلی چند ماه پس از تشکیل کابینه حسن روحانی گفته بود که اگر نهادها و ارگان‌هایی چون گمرک، نیروی انتظامی، بانک مركزی، و سپاه پاسداران "اراده مبارزه با قاچاق كالا و ارز" را داشته باشند، این معضل به راحتی قابل حل خواهد بود.
به گفته‌ی او بخش بزرگی از کالای قاچاق از طریق مرزهایی وارد کشور می‌شود که همه متولی دارند. مطابق برخی گزارش‌ها نهادهایی مانند سپاه پاسداران با استفاده از اسکله‌های خارج از کنترل گمرک، نقشی محوری در قاچاق کالا به کشور دارند.
محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت دهم، تیرماه ۱۳۹۰ ضمن انتقاد از ورود گسترده کالا به کشور از چنین اسکله‌هایی، از "اتصال شبکه‌های قاچاق به صاحبان قدرت و نفوذ" سخن گفته و سپاهیان را "برادران قاچاقچی خودمان" خوانده بود.
HH