1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

جهان در سالى كه گذشت. خاورميانه و درگيرى هاى طولانى ميان فلسطينيان و اسرائيل.

۱۳۸۳ دی ۳, پنجشنبه

مرگ عرفات، طرح عقب نشينى اسرائيل از نوار غزه، قتل رهبران حماس و كشيدن ديوار حائل ، از جمله حوادث مهم ِ اين منطقه ى دائما بحرانى جهان در سال گذشته ميلادى بود.

https://p.dw.com/p/A7Wj
آيا روزى خشونت و ترور جاى خود را به صلح و آرامش خواهد داد؟
آيا روزى خشونت و ترور جاى خود را به صلح و آرامش خواهد داد؟عکس: AP

هنوز چند روزى از انتخاب مجدد جورج دبليو بوش به مقام رياست جمهورى آمريكا نگذشته بود كه ياسر عرفات، رئيس جمهور تشكيلات خودگردان فلسطين را به بيمارستانى نظامى در نزديكى پاريس منتقل كردند و چند روز بعد كريستيان استريپو پزشك معالج او فقط در چند كلمه، خبر فوت عرفات را به اطلاع همگان رساند: ”ياسر عرفات، رئيس دولت ِ فلسطين در يازدهم نوامبر، در ساعت سه و سى دقيقه در گذشت. متشكرم.”

عرفات قبل از سفرش به فرانسه مدت ها بود كه ديگر طرف مذاكره ى دولت هاى اسرائيل و آمريكا نبود. او در مقر ِ نيمه ويرانش در رام اله در حبس خانگى به سر مى برد.

با مرگ عرفات، پرونده ى زندگى مردى بسته شد كه سرنوشت اش با سرنوشت مردم فلسطين و مبارزات آنها پيوندى نا گسستنى داشت. ياسر عرفات يا آن گونه كه فلسطينيان او را خطاب مى كردند، ابوعمار، برنده ى جايزه ى صلح نوبل در سال ۱۹۹۴ بود و به طايفه ى حسينى تعلق داشت. او كه در سال ۱۹۴۸ ميلادى در قاهره دانشجوى رشته مهندسى بود، بعد از تاسيس دولت اسرائيل و پايان جنگى كه به شكست فلسطينيان منجر شد، هماهنگ كننده دانشجويان عليه اسرائيل گشت.

عرفات جنبش الفتح را در كويت بنيان گذارد. الفتح به زبان عربى به معنى پيروزى ست، اما اگر حروفش برعكس خوانده شود، جمله ”حركت التحرير الفلسطين”، مى شود كه معنى اش ”جنبش آزاديبخش فلسطين” است.

در سال ۱۹۶۴ كشورهاى عربى كه وظيفه ى حفظ علائق فلسطينيان را در مناطق اشغالى به عهده داشتند، در شهر اسكندريه ”پى ال او” يعنى سازمان آزاديبخش فلسطين را بنيان نهادند و ياسر عرفات از سال ۱۹۶۹ به مقام رهبرى اين سازمان رسيد و تا پايان عمر خود اين رهبرى را حفظ كرد.

سال ها بعد، با تاكيد كشورهاى غربى و بعضى كشورهاى عربي، سرانجام عرفات موافقت ِ خود را با قطعنامه ى شماره ى ۲۴۲ شوراى امنيت سازمان ملل متحد، اعلام كرد كه در آن از جمله به رسميت شناخته شدن اسرائيل از طرف ”پى ال او”، خروج اسرائيل از مناطق اشغال شده ى فلسطينى و پايان عمليات تروريستى، از طرف فلسطينيان پذيرفته شده بود.

عرفات كه به بيمارى پاركينسون مبتلا بود، تا قبل از انتقال به فرانسه حاضر نشد قدرت سياسى را با كسى تقسيم كند، به ديگرى واگذارد و يا جانسينى براى خود انتخاب نمايد.

پس از مرگ عرفات ، احمد قريع، نخست وزير تشكيلات خودگردان، رهبرى را به عهده گرفت، محمود عباس، نخست وزير سابق، به رياست ”پى ال او” رسيد و روحى فَتَح، رئيس مجلس نيز، اداره ى دفتر رياست جمهورى را به عهده گرفت. قرار بر آن شد تا در ماه ژانويه ى سال آينده ميلادي، انتخابات سراسرى در مناطق فلسطينى نشين برگزار شود.

اكنون با مرگ عرفات امكانات جديدى براى انجام مذاكرات صلح بوجود آمده و به رغم مخالفت هاى سازمان هاى افراط گراى حماس و جهاد اسلامي، نظرگاه هاى جديدى براى استقرار صلح حاصل شده است. شارون پس از مرگ عرفات، مجبور شد قول هايى را كه در گذشته در زمينه تحقق صلح داده بود، اجرا كند. او، هم به هوادارانش كه به او راى داه بودند و هم به ايالات متحده ى آمريكا، قول ِ برقرارى صلح و آرامش را در منطقه داده بود و حال بايد قدم هايى هر چند ناچيز در اين زمينه بر مى داشت. شارون بخصوص در مورد عقب نشينى يك جانبه از نوار غزه، مجبور به اجراى دست كم بعضى از قول هايش بود.

دولت اسراييل صبح يكشنبه نوزدهم دسامبر اعلام كرد كه ۱۷۰ زندانى فلسطينى را آزاد خواهد كرد. آريل شارون اين تصميم را نشانه ى حسن نيت ِ اسرائيل در آستانه ى برگزارى انتخابات رياست جمهورى خواند.

شارون اما براى اجراى طرح عقب نشينى از نوار غزه و اصلاحات ديگر ِ مورد نظرش، احتياج به احزاب ائتلافى جديدى داشت، و به همين جهت طرح ائتلاف بزرگ ميان حزب ليكود و حزب كارگر اسرا ئيل را مطرح ساخت، كه پنجمين ائتلاف ميان اين دو حزب در تاريخ اسرائيل به حساب مى آيد. قرار است شيمون پرز، رئيس ۸۱ ساله ى حزب كارگر اسرائيل، معاون نخست وزير شود و بعضى اعضاى اين حزب نيز به مقام وزارت برسند.

بر طبق ِ دستور كار دولت ائتلافى جديد بايد در سال آينده، طرح برنامه ريزى شده ى عقب نشينى از نوار غزه و تخليه چهار آبادى يهودى نشين در شمال كرانه غربى رود اردن به اجرا در آيد

اما در پى سوءقصدهاى خونين ِ انتحارى و كشته شدن بيگناهان بسيار و قبول بيشتر مسئوليت ها از طرف سازمان هاى حماس و جهاد اسلامي، كابينه ى اسرائيل به رهبرى آريل شارون، فرمان قتل هدفمند بسيارى از رهبران اين سازمان ها را صادر كرد و متعاقب آن دو تن از رهبران حماس به نام هاى شيخ احمد ياسين و عبدالعزيز رانتيسى به قتل رسيدند. شيخ احمد ياسين، رهبر حماس و بسيارى از همراهانش، در روزهاى پايانى ماه مارس، هدف حمله ى موشكى نيروهاى اسرائيل قرار گرفتند و كشته شدند.

عبدالعزيز رانتيسى سخنگوى حماس بعد از قتل شيخ ياسين در مورد حكومت اسرائيل، خطاب به مردم فلسطين با خشم و نفرت گفت: ”زمان آن فرارسيده كه متوجه شويد، اسرائيل دشمن خلق ماست. ما هيچ دشمنى مخوف تر از اسرائيل نداريم. يهوديان از همان ابتدا پيغمبركش بوده اند. آنها امروز نيز چنين مى كنند. آنها امروز مردى را به قتل رساندند كه راه پيامبران را مى رفت.”

چند هفته اى از اين سخنرانى نگذشته بود، كه در روزهاى ميانى ماه آوريل، رانتيسى نيز كه جانشين احمد ياسين شده بود، در نوار غزه مورد حمله ى هدفمند جنگنده هاى هوايى اسرائيل قرار گرفت و كشته شد.

يكى ديگر از طرح هايى كه در سال جارى ميلادى سر و صداى بسيارى در خاورميانه و جهان به پا كرد، طرح كشيدن ديوار حائلى در مناطق فلسطينى بود كه شارون به اجرا در آورد و سبب شد تا شرايط زندگى فلسطينيان باز هم وخيم تر شود. كار بالا گرفت و به دادگاه بين المللى لاهه كشيد. در تابستان سال جارى ميلادى راى دادگاه به اين ترتيب اعلام شد:

”دادگاه بين المللى لاهه نمى تواند ديدگاه اسرائيل را براى كشيدن ديوار حائل تاييد كند. بايد خاطر نشان كرد كه دولت اسرائيل از نظر حقوقى ۳۷ سال است كه اين مناطق را به اشغال خود در آورده و اشغالگر به حساب مى آيد.”