جهان در هفته اى كه گذشت: اجلاس ناتو و اثرات آن بر سرنوشت افغانستان و عراق

استانبول، در روزهائى كه بخشى از قدرت سياسى در عراق به دولت موقت اين كشور انتقال مى يافت، ميزبان نشست رهبران ناتو و اتحاديه اروپا بود. نشستى كه ناظران غربى از آن به عنوان زمينه ساز نزديكى دوباره آمريكا و اتحاديه اروپا ياد كردند.

سخنان حامد كرزاى رئيس جمهور موقت افغانستان در اين نشست، از اهميتى ويژه برخوردار بود. افغانستان، اكنون به آزمايشگاهى واقعى براى تحقق يا شكست سياست دموكراتيزه كردن خاورميانه بزرگ تبديل شده است. اين كشور، قرار است در ماه سپتامبر امسال شاهد برگزارى نخستين انتخابات آزاد تاريخ خود باشد. حامد كرزاى، با اشاره به اهميت اين آزمايش، در سخنان خود مصرانه از ناتو خواست كه براى تامين امنيت انتخابات بر نيروهاى خود در افغانستان بيافزايد. فاصله زمانى تا برگزارى انتخابات هر روز كوتاه تر مى شود و در حالى كه نيروهاى القاعده و طالبان دامنه عمليات تخريبى و تروريستى خود را گسترش داده اند، كارشناسان معتقدند تقويت جدى نيروهاى ناتو، در كوتاه مدت، بسيار دشوار خواهد بود.

با اين همه، رئيس جمهور موقت افغانستان دست خالى به خانه باز نگشت. در نشست ناتو، اين قول تكرار شد كه پنج تيم تازه بازسازى منطقه اى، به زودى در خارج از كابل استقرار يابند و كار خود را آغاز كنند. همزمان با اين تحول، وزارت دفاع آلمان هم اعلام كرد كه تصميم دارد سربازان خود را، علاوه بر قندوز در فيض آباد افغانستان نيز مستقر كند. علاوه بر اين، رهبران ۲۶ كشور عضو پيمان ناتو تصميم گرفتند نيروهاى پاسدار صلح مستقر در افغانستان را با اعزام ۱۰۰۰ سرباز ديگر تقويت كنند. در حال حاضر تعداد نيروهاى پاسدار صلح ۶۵۰۰ نفر است.

انتقال قدرت بدون كاهش نفوذ آمريكا

علاوه بر افغانستان، مساله عراق نيز بخش قابل توجهى از مذاكرات اجلاس استانبول را به خود اختصاص داد. نشست، درست همزمان بود با روزهائى كه بخشى از قدرت سياسى عراق به دولت موقت اين كشور انتقال مى يافت و پاول برمر نماينده آمريكا اين كشور را ترك مى كرد. اما استقرار دولت موقت، كه قرار است تا پايان سال ۲۰۰۵ عراق را در مسير برگزارى انتخابات مجلس موسسان هدايت كند، به معناى كاهش نفوذ آمريكا نيست. آمريكا، تصميم دارد ۱۴۰ هزار سرباز خود را تا استقرار امنيت كامل در عراق نگه دارد. علاوه بر اين، “جان نگروپونته” سفير ايالات متحده آمريكا در عراق، در واقع مسائل اين كشور را به جاى پاول برمر تحت نظر خواهد داشت. او، بزرگترين نمايندگى خارجى ايالات متحده آمريكا را در تمام جهان اداره مى كند.

در حاشيه نشست ناتو، اعلام شد كه فرانسه، آلمان، روسيه و چين به عنوان مخالفان جنگ عراق، اكنون آمادگى خود را براى پشتيبانى نظامى، انسانى، اقتصادى و فنى عراق اعلام كرده اند تا اين كشور راه بازسازى را بپيمايد.

تغيير مسير ديوار امنيتى

و اما آينده اسرائيل و فلسطين كه به نظر اكثر كارشناسان امور سياسى مركز ثقل بحران مناسبات شرق و غرب محسوب مى شود، همچنان تيره به نظر مى رسد و حتى نشست ناتو در استانبول هم، به اين واقعيت بى توجه ماند. آخر هفته گذشته، سربازان اسرائيلى هفت فلسطينى را در محله قديمى شهر نابلس به قتل رساندند. به گزارش نويه سورشر تسايتونگ، اكنون اوضاع در نابلس به خطرناك ترين مرحله خود رسيده است و هر روز بر ميزان خشم مردم اين شهر عليه نيروهاى اسرائيلى افزوده مى شود. اين در حالى است كه براى نخستين بار اسرائيل، مصر و دولت خودگردان فلسطينى بر سر جلوگيرى از گسترش نفوذ بنيادگرايان در نوار غزه به اتفاق نظر رسيده اند. چيزى كه مى تواند راه صلح را هموار كند.

همزمان با اين بحران، حكم ديوان عالى اسرائيل در زمينه تغيير مسير ديوار امنيتى اقدامى بود كه اين هفته دردهاى كهنه فلسطينى ها را اندكى التيام بخشيد. اين حكم، در پاسخ به شكايت ساكنان چند روستاى فلسطينى صادر شد كه اعلام كرده بودند اگر ديوار در مسير پيش بينى شده كشيده شود، خسارات جبران ناپذيرى به آنان وارد خواهد شد.