جهان در هفته اى كه گذشت: بازگشت به دوران مسابقات تسليحات اتمى؟

روز دوشنبه اين هفته، امضاى يك توافقنامه ميان سه كشور اروپائى و جمهورى اسلامى، سبب آرامش نسبى در ميان محافلى شد كه نگران تشديد مسابقات تسليحاتى هستند. اين نگرانى، اما دو روز بعد، با اظهارات ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه، ابعادى بسيار گسترده تر يافت. در شرايطى كه كاخ سفيد واشنگتن از فرداى يازده سپتامبر همواره بر توليد سيستم دفاع ضد موشكى معروف خود پاى فشرده است، اظهارات پوتين درباره دسترسى كشورش به نوعى سلاح هسته اى كم نظير، خاطره تلخ مسابقات تسليحاتى دوران جنگ سرد را تداعى مى كند. در اين دوران، جهان همواره با خطر يك انفجار اتمى تازه روبرو بود و همين امر سبب مى شد كه بيشتر كشورها، بخش عمده درآمدهاى ملى خود را صرف انباشتن زرادخانه هاى خود كنند.

ولاديمير پوتين، در نشست فرماندهان ارتش روس، به توليد نوعى سلاح اتمى اشاره كرد كه هيچيك از قدرت هاى اتمى بزرگ جهان مشابه آن را در اختيار ندارند. انتظار مى رفت كه اعلام اين مطلب، واكنش كاخ سفيد واشنگتن را بر انگيزد. اما به گزارش رسانه هاى همگانى، آمريكا، با اين خبر بسيار خونسرد و بى تفاوت برخورد كرد. روزنامه فرانكفورتر آلگماينه درباره علت خونسردى آمريكا نوشت: ”سياست امنيتى آمريكا، نام روسيه را رسما از ليست كشورهائى كه امنيت ايالات متحده را تهديد مى كنند حذف كرده است. آمريكائى ها، اكنون تنها نگران نتايج توليد اين سلاح در وضعيت آسيا و به ويژه ايران هستند كه مى تواند وارد كننده بالقوه اين سلاح ها باشد”.

تداوم بحران در عراق

و اما در عراق، حمله نيروهاى آمريكا به شهر فلوجه، كه با هدف سركوب شورشيان تحت فرماندهى ابومصعب الزرقاوى صورت گرفت، پس از دو هفته، نه تنها زمينه كاهش بحران را فراهم نساخته، بلكه سبب تشديد آن در بيشتر نقاط كشور شده است. جنگنده هاى هوائى آمريكا، اين هفته نيز، همچنان به بمباران شهر فلوجه ادامه دادند. متقابلا در شهر شمالى بيجى حمله انتحارى به يك كاروان نظامى آمريكائى سبب قتل ۱۴ عراقى و مجروحيت ۲۵ عراقى و آمريكائى ديگر شد. همزمان با اين رخداد ۳۱ نفر از نيروهاى نظامى عراق در نزديكى مرز اردن ربوده شدند كه از سرنوشت آن ها هنوز اطلاعى در دست نيست. در موصل نيز، شورشيان ساختمان فرماندارى را هدف خمپاره قرار دادند و سبب قتل محافظ فرماندار و زخمى شدن چهار نفر ديگر شدند. از سوى ديگر، سوء قصدها، در سه شهر ديگر عراق، سبب قتل دست كم هفت غيرنظامى عراقى شد. دولت موقت عراق اميدوار است كه با سركوب شورشيان در فلوجه اوضاع براى برگزارى انتخابات در ماه ژانويه آرام شود. اما گسترش درگيرى ها در مناطق مختلف، اين احتمال را ضعيف مى كند. به گزارش مقامات آمريكائى و عراقى، تا روز جمعه اين هفته، در عمليات نظامى فلوجه حدود ۱۲۰۰ شورشى، ۵۱ سرباز آمريكائى و ۸ سرباز عراقى جان خود را از دست دادند.

سرنوشت نامعلوم فلسطين

و در فلسطين، در حالى كه مسئولان حكومت خودگردان مصمم به برگزارى انتخابات در روز نهم ژانويه سال آينده هستند، گروه هاى شبه نظامى مختلف، با تحريم اين انتخابات زمينه ساز تنش هاى تازه شده اند. اين هفته محمود عباس رئيس سازمان آزادى بخش فلسطين اعلام كرد با هركس كه ناقض قوانين فلسطين باشد، سرسختانه برخورد خواهد شد. وى همچنين از اسرائيل خواست كه به پيشروى نظامى در اراضى فلسطينى خاتمه دهد. مقامات حكومت خودگردان فلسطين، پيش از اين، سعى كرده بودند از طريق مذاكره گروه هاى شبه نظامى را به چشم پوشى از خشونت وادارند. اما اين مذاكرات نتيجه اى به بار نياورد.

تجربه بيش از ۵۰ سال مبارزه مسلحانه نشان داده است كه فلسطينى ها از اين طريق نمى توانند به حق طبيعى و تاريخى خود برسند. اكنون، با وعده هاى رئيس جمهور آمريكا، افكار عمومى جهان به برگزارى انتخابات دموكراتيك در فلسطين اميد بسته است تا شايد از اين طريق زمينه بازگشت بر سر ميز مذاكره براى اجراى طرح بين المللى راه صلح فراهم آيد.

موفقيت يا عدم موفقيت در انتخابات ماه ژانويه عراق و فلسطين، آينده اين دو منطقه بحران زده را اندكى روشن تر خواهد كرد.