حذف کنکور سراسری
۱۳۸۶ خرداد ۶, یکشنبه
کلیات این طرح که بحث بر سر آن به دلیل اختلافهای دولت و مجلس مدام به تعویق افتاده بود، روز چهارشنبه، دوم خرداد و جزییات آن پیش از ظهر امروز تصویب شد.
حذف کابوس کنکور؟
از چند دهه پیش کنکور چون دیواری بلند مانع اصلی ورود به قلعه‌ی دانشگاه‌ها بود و گذشتن از این سد شبها و روزهای زیادی از داوطلبان را با کابوس و اضطراب همراه می‌کرد. در سال‌های پیش از انقلاب اصطلاح «پشت کنکوری» در میان جوانان چنان رایج بود که به فیلم‌های سینما و تصنیف‌های کوچه و بازار هم راه یافت. انبوه داوطلب در کنار ظرفیت محدود دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی راه را بر بسیاری از جوانانی که خواهان ادامه‌ی تحصیل بودند می‌بست. در ربع قرن گذشته با توسعه‌ی کمی موسسه‌های نیمه و غیردولتی آموزش عالی، فرصت تحصیل در بسیاری از رشته‌ها سهل‌تر به دست می‌آید اما همچنان در رشته‌های پر متقاضی مانند پزشکی، مهندسی و حقوق رقابت سخت است و برای همه جا نیست.
طرح حذف کنکور یا «ساماندهی پذیرش دانشجو» که از سال پیش در دستور کار کمیسیون آموزش مجلس قرار داشت به دلیل اختلاف نظرهای دولت و مجلس مدام به تعویق می‌افتاد. سرانجام روز چهارشنبه، دوم خرداد، کلیات این طرح با اصلاحاتی به تصویب رسید و بررسی جزییات آن به امروز موکول شد. مطابق این طرح کنکور سراسری تا سال ۱۳۹۰ حذف و شرط پذیرش دانشجو سوابق تحصیلی دوران دبیرستان او خواهد بود.
موافقان و مخالفان حذف کنکور
این طرح موافقان و مخالفان بسیاری دارد. یکی از مخالفت‌ها به امکان اعمال سلیقه‌های شخصی در نمرات و معدل پایانی دوران دبیرستان مربوط می‌شود. ابراهیم کارخانه‌ای، نماینده همدان و از موافقان طرح در این باره می‌گوید «بحث معدل دبیرستان نیست بلکه آزمون نهایی که در پایان هر مقطع به صورت کشوری برگزار می شود مد نظر قرار می‌گیرد.» مخالفان همچنین معتقدند، به این ترتیب فشار روانی روزهای کنکور به تمام دوران چهارساله دبیرستان منتقل می‌شود. اما به اعتقاد نماینده همدان «تقسیم و تناسب‌بندی این فشار به مدت زمان بیشتر آرامش بیشتری برای دانش آموز فراهم می‌آورد.»
در حالی که به نظر می‌رسد با اصل طرح مخالفت زیادی وجود نداشته باشد، وزارت علوم و روسای دانشگاه‌ها در مورد جزییات و نحوه‌ی اجرای آن نظرهای متفاوتی دارند. یکی از ایرادها به مخدوش شدن استقلال دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجو مربوط است. فرهاد دانشجو، رییس دانشگاه تربیت مدرس می‌گوید «باید در قالب استقلال دانشگاه‌ها و افزایش ظرفیت به دانشگاه‌ها اعتماد كنیم تا دانشگاه‌ها بر اساس شرایط و ضوابط خاصی نسبت به پذیرش دانشجو اقدام كنند.»
معاون وزارت علوم محمد حسینی، با توجه به اهمیت یافتن معدل دوران دبیرستان در پذیرش دانشجو، تاکید دارد «موفقیت طرح حذف كنكور به توانمندی آموزش و پرورش در اجرای طرح بستگی دارد.» وجود دبیرستانهای مختلف با سطح‌های متفاوت یکی دیگر از ابهامات اجرایی شدن این طرح است. قربانی رییس دانشگاه صنعتی اصفهان تذکر می‌دهد «با توجه به اینكه دانش آموزان تمام نقاط كشور از امكانات تحصیلی یكسانی برخوردار نیستند لذا معدل نمی‌تواند معیار عادلانه‌ای در پذیرش دانشجو باشد.» به اعتقاد او «شواهد حاكی از آن است كه كسب معدل و نمرات بالا در مدارس غیرانتفاعی امر رایجی است و نمی‌توان به این معدل‌ها اعتماد كرد.»
هم اکنون مراکز آموزش عالی نیمه دولتی، خصوصی و شبانه در کشور فعال هستند. این مراکز در بسیاری از شهرستانها و برای بسیاری از رشته‌ها ظرفیت پذیرشی بیش از متقاضان دارند و حذف کنکور در آنها یا انجام شده یا به سادگی انجام پذیر است. کمترین ظرفیت به دانشگاه‌های روزانه و دولتی مربوط است. به گفته‌ی رئیس دانشگاه تربیت مدرس «در حال حاضر ظرفیت دوره‌های روزانه دانشگاه‌ها یك هشتم تقاضاها است.»
راهیابی بدون کنکور به دانشگاه در مقطع کاردانی
مجلس در ادامه‌ی بررسی این طرح پیش از ظهر امروز، یکشنبه ششم خرداد، جزییات آن را نیز با ۱۴۴ رای موافق و ۲۶ رای مخالف و ممتنع به تصویب رساند. بنا بر این مصوبه «وزارت‌خانه‌های علوم، بهداشت، آموزش و پرورش، و دانشگاه آزاد اسلامی مجاز شدند از سال ۱۳۸۶، داوطلبان ورود به مقطع كاردانی (پیوسته و ناپیوسته) را صرفا بر اساس سوابق تحصیلی پذیرش كنند.»
تا سال ۱۳۹۰ که کنکور کاملا حذف شود پذیرش دانشجو بر اساس سوابق تحصیلی داوطلب و آزمون‌های سراسری خواهد بود. میزان تاثیر سوابق تحصیلی در هر سال نسبت به سال قبل افزایش می‌یابد تا ۴ سال دیگر سایه‌ی سنگین کنکور به کلی از سر دانش آموزان حذف شود. البته به شرطی که دولت قادر باشد در دانشگاه‌های دولتی ظرفیت‌سازی کند و چگونگی ارزشیابی سوابق تحصیلی در سراسر کشور مشخص شود. مطابق مصوبه‌ی مجلس «دولت موظف است بسترهای لازم را جهت تحقق این ماده فراهم نماید.» به رغم تصویب نهایی طرح حذف کنکور، چگونگی اجرایی شدن آن همچنان نکات مبهم بسیاری دارد که باید به تدریج روشن شود.
و از یاد نبریم کنکور همنیشه بزرگترین مانع تحصیل نبوده؛ محارج سنگین تحصیلات عالی راه ورود به دانشگاه‌ها را بر بسیاری از قشرهای فقیر بسته است.