دارایی‌های بانکی ایران به کجا خواهند رفت؟
۱۳۸۷ تیر ۷, جمعه
مسدود شدن کلیه دارایی‌های بانک ملی ایران در سطح اتحادیه اروپا، واکنش‌‌هایی را از سوی مقامات جمهوری اسلامی موجب شده که به نظر برخی ناظران، شتابزده یا متناقض هستند. نقل‌قول‌ها و موضعگیری‌های مسئولان اقتصادی ایران در اعلام خروج دارایی‌های ایران از اروپا، روشنگر انتقال رسمی دارایی‌های ارزی از اروپا به آسیا یا تبدیل آنها به سهام و طلا نیستند.
علی دهقان، روزنامه‌نگار اقتصادی در گفتگو با دویچه‌وله، موضوع را ناشی از مواجهه اجباری مسئولان با یک بحران می‌داند.
دویچه وله: مسئولان اقتصادی ايران صحبت های متضادی در باره خروج دارايی‌های ايران از بانكهای اروپايی ميكنند. شما به عنوان يك روزنامه نگار چه اطلاعاتی در اين زمينه داريد؟
علی دهقان: این‌گونه واکنش‌ها، بازخورد قرار گرفتن در یک بحران فرامرزی است. این یک تصمیم اجباری، با وجود همه پیامدهاست. ما درخبرها داشتیم که آقای احمدی‌نژاد دستور خروج ۷۵ میلیارد دلار موجودی ایران از بانک‌های اروپایی را داده‌اند.
ولی آقای دیواندری، مدير عامل بانك ملت در گفتگو با خبرگزاری مهر، خروج اين مبلغ راتکذیب کرده است. چرا؟
می‌توان گفت کسانی که این خبر را تایید کرده‌اند، از نظر مسئولیت بالاتر ازآقای دیواندری هستند. البته به طور قطع نمی‌توان صحبت از خروج اين مبلغ را كرد. اين كار ساده‌ای نیست. اجرای آن به احتمال زیاد، با کمک شرکت‌هایی خواهد بود که در کشورهای حاشیه خلیج فارس فعالیت دارند. نزديك ۱۱ هزار شركت ايراني در امارات فعاليت ميكنند و اينها بايد به احتمال زياد مسئوليت اين خروج را بر عهده گيرند.
اساسا خروج چنين حجمی از پول از بانك شدنی هست؟
مشکل اینجاست که در كشورهای اروپايی نگاهداری و نقل و انتقال پول، به صورت الكترونيكی است و همين به طور حتم می‌تواند خروج منابع را با مشكل مواجه كند. شايد از اين منظر بوده كه مدير عامل بانك ملت هم چنين حرفی را زده است.
آقای صفری از معاونان وزارتخارجه در مصاحبه ای گفته كه کشیده شدن مثلا مبلغ ۱۰۰ میلیون دلاراز یک حساب بانکی، کمبود پول ایجاد می‌کند و بر اقتصاد جهانی تاثر خواهد گذاشت...
این تنها یک طنز اقتصادی است! ۷۵ ميليارد دلار در مقابل چرخش‌های پولی در جهان، رقمی نیست. اصل ماجرا اما اينست كه روابط اقتصادی ايران و اروپا چشم انداز تيره‌ای دارد. الان حداقل ۵۱ درصد نفت خام ايران به مقصد اروپا بار می‌شود و تنها ۲۱ درصد آن به مقصد آسيای جنوب شرقی است. ايران با اروپا معامله خيلی قوی دارد. قرار بود در سال ۲۰۰۸ شركت بازرگانی پتروشيمی ايران هم، محصولات خود به اروپا را تا ۲۰ درصد افزايش دهد اما متاسفانه تحريم‌ها همه چيز را تحت تاثير قرار داده و صدر همه اين معاملات، شبكه بانكی قرار دارد. ۷۵ ميليارد دلار برای اقتصاد جهانی ضربه‌ای نیست اما برای اقتصاد ایران، دارای پیامد است. اگر اين پول ها تبديل به طلا يا سهام شوند، هر اتفاقی در اقتصاد جهانی بيفتد، قيمت طلا و سهام هم دچار چالش مي شود و اين روی دارايی های ایران نیز تاثير می‌گذارد. از طرف ديگر، اقتصاد ايران توان دريافت اين پول را ندارد. ورود چنين بسته ای، تورم موجود را به مرز انفجارمی رساند.
معاون وزارتخارجه از انتقال دارایی‌های ایران به بانک‌های آسیایی صحبت کرده. کاربرد چنین انتقالی چه می‌تواند باشد؟
صحبت اين بوده كه در بازارهای آسيا، اين پول ها به شكل طلا يا سهام باشند. اما تبديل آنها هم بازهم تحت تاثير فرآیندهای اقتصاد جهانی خواهد بود. سهام و طلا و شاخص های دیگر، حركت دارند و اقتصاد ايران هم تابع اين حركت ها خواهد بود. ما نباید خوشحال باشیم که با این انتقال جای خوبی برای پول‌هایمان پیدا کرده‌ایم. نه! جای خوب و بد را شرایط اقتصاد جهانی تعیین می‌کند. برای اقتصاد ایران، چنین چیزی با توجه به سیستم نگاهداری الکترونیکی پول در جهان، یک بحث تورمی است که ما قدرت پذیرش آن را نداریم. اقتصاد آقای احمدی نژاد در سه سال گذشته نیز ثابت کرده که با پول هرکاری را نمی‌توان کرد.
برای نتیجه گیری بفرمایید که چرا مسئولان ايرانی سياست تكذيب و تاييد را پيش گرفته اند. حساسيت موضوع در چيست؟
فضای بحرانی اقتصاد كشور دررويارويی با اقتصاد جهانی عامل اين حساسيت است. تحريم‌ها موجب شده‌اند که مسئولان تصمیم‌های شتابزده بگیرند. اینک مسئولان نمی‌توانند از تاثیر حتی کوتاه مدت این تصمیم‌ها صحبت کنند. به هرحال، زندگی کردن در شرایط بحران، روش‌ها و مشکلات خود را دارد.