درسهائى از گردبادهاى كاترينا و ريتا

اگر چندين كره زمين وجود داشتند و اگر بشريت به دانش و علم و هشدارهاى متخصصان در قبال محيط زيست نيز مجهز نبود، آنگاه رفتار انسانها در قبال اين كره خاكى شايد قابل فهم بود. اما متاسفانه اين گونه نيست. جمعيت جهان اكنون به ۶ ميليارد و يك صد ميليون نفر رسيده است و تا پايان نيمه اول اين قرن به بيش از ۹ ميليارد نفر خواهد رسيد. جمعيت ۴۹ كشور توسعه نيافته نيز سه برابر خواهد شد و از ۶۶۸ ميليون به يك ميليارد و هشتصد ميليون نفر خواهد رسيد. آخرين گزارش صندوق جهانى حيات وحش نشان مىدهد كه انسان در هوا، دريا و خشكى با سرعتى معادل ۲۰ برابر توانائى طبيعت براى تجديد و احيا منابع مزبور در حال مصرف منابع طبيعى است. گمانه زنى ها حاكى از آن هستند كه مصرف بى رويه منابع طبيعى تا سال ۲۰۵۰ به ۲۲۰ درصد كل ظرفيت منابع موجود بالغ خواهد شد.

هم اكنون بيش از ۱۱ هزار گونه از جانداران با خطر انقراض روبرو هستند و در آينده نزديك يك چهارم پستانداران و خزندگان، يك پنجم دوزيستان، ۳۰ درصد از ماهيان و ۱۲ درصد از پرندگان كره زمين از بين خواهند رفت كه انسان مسئول آن است.

افزايش مصرف سوخت هاى فسيلى در آمريكا، اروپا و آسياى جنوب شرقى بويژه چين از دهه شصت به اين سو همواره سير صعودى داشته است.

مصرف نفت، گاز و ذغال سنگ موجب انتشار دى اكسيد كربن و ديگر گازهاى گلخانه اى ميشود كه حرارت خورشيد را در سطح زمين به دام انداخته و موجب افزايش دماى اتمسفر و بدين ترتيب آب درياها و اقيانوس ها ميشود. پديده گرم شدن جو زمين، تاثيرات فاجعه بارى بر روى كره خاكى دارد.از دهه شصت به اين سو نه تنها بر تعداد گردبادها بلكه مهمتر اينكه بر اثر گرم شدن آب درياها بر قدرت ويرانگر آنها نيز افزوده شده است. قدرت گردبادهاى كاترينا و ريتا كه در آمريكا آنچنان به ويرانگرى پرداختند حاصل و نتيجه اين پديده است. اما اين پديده روى ديگرى هم دارد و آن خشك سالى و قطحى در ديگر نقاط جهان است. در حالى كه مصرف آب جهان طى قرن گذشته ۶ برابر شده، هم اكنون بيش از يك ميليارد نفر در سطح جهان از دسترسى به آب آشاميدنى سالم محروم هستند.

سالها پيش به هنگام برگزارى كنفرانس ريو، جرج بوش (پدر) گفت كه ما در مورد لايف استايل و يا نحوه زندگى آمريكائى اجازه بحث نمى دهيم. امروز هم دولت جرج دبليو بوش در همه كنفرانس هاى سازمان ملل سياستى را پيش ميبرد كه حاوى نكات تعهد آور نباشد. دولت آمريكا از امضاى پروتكل حفاظت از اتمسفر كيوتو به بهانه تاثير آن بر رشد اقتصادى سرباز ميزند. اكنون خود وزارت انرژى آمريكا نيز به اين نتيجه رسيده است كه كاهش گازهاى گلخانه اى براى خانوارهاى آمريكائى مبلغ ۷۸ دلار در سال هزينه برميدارد كه تا سال ۲۰۲۵ درآمد ناخالص ملى يك دهم درصد كاهش مى يابد.

گردبادهاى كاترينا و ريتا با ويرانى هايشان به آمريكا و كشورهاى صنعتى در وهله نخست و بالاخره به همه انسانها صحت اين جمله را نشان دادند كه توسعه پايدار اقتصادى تنها در توازنى منطقى با محيط زيست امكان پذير است و تخطى از آن به معنى نابودى بشريت خواهد بود.

محمود صالحى