دنیای مجازی، ایجادکننده شکاف در قشرهای اجتماعی آلمان
۱۳۹۰ اسفند ۱۰, چهارشنبه
آمار رسمی نشان می‌دهند که از هر پنج خانواده‌ی آلمانی، یکی از خط اینترنتی استفاده نمی‌کند. بر اساس این آمار تنها ۲۰ درصد آلمانی‌ها از امکانات استفاده از دنیای مجازی محرومند. این آمار ولی نمایانگر چگونگی استفاده از این شبکه‌ی تارنمایی نیست. به عنوان مثال، مشخص نمی‌کند که آیا کاربران اینترنت، کارهای بانکی خود را از این طریق انجام می‌دهند یا نه. این پرسش شامل موضوع خرید کالا و خدمات در جهان دیجیتالی هم می‌شود.
آمار واقعی
پژوهش‌گران "موسسه‌ی تأمین اعتماد و امنیت در اینترنت آلمان (DIVSI)" و بخش پژوهشی نهاد "سینوس" این کشور، در یک نظرسنجی سراسری برای نخستین بار کوشیده‌اند، جایگاه واقعی استفاده از امکانات اینترنت در زندگی روزمره‌ی مردم آلمان را مورد پژوهش قرار دهند. این تحقیق که نتایج آن در ۲۸ فوریه منتشر شد، نشان می‌دهد شمار کسانی که امکانات دنیای مجازی را بکار نمی‌گیرند، بیش از آنست که پیش‌تر تخمین‌زده می‌شد.
موافق نتایج این بررسی ۴۰ درصد آلمانی‌ها از امکانات اینترنتی محرومند. این گروه یا هرگز از خط اینترنتی استفاده نمی‌کنند یا دست‌بالا، یک یا دوبار در ماه آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. شمار کسانی که "به‌طور حرفه‌ای" با دنیای مجازی در ارتباط هستند نیز از این حد تجاوز نمی‌کند. به گفته‌ی رئیس (DIVSI)، ماتیاس کامر، این امر زمینه‌ساز ایجاد شکافی عظیم بین اقشار مختلف جامعه‌ی آلمان شده است.
کاهش میزان تفاهم
پژوهش‌گران پس از بررسی پاسخ‌های بیش از ۲ هزار مصاحبه شونده که در این نظرسنجی شرکت کردند، به این نکته‌ی نیز پی برده‌اند که شکاف دیجیتالی در آلمان، به کاهش میزان تفاهم و همبستگی در جامعه می‌انجامد. بنا به نظر ماتیاس کامر، نسل جوان که از اوان کودکی با دنیای مجازی خو گرفته، نسبت به وضعیت کسانی که از اینترنت کمتر استفاده می‌کنند (یعنی اغلب افراد مسن)، تفاهم زیادی نشان نمی‌دهد: «برای نسل جوان، دنیای بدون اینترنت قابل تصور نیست. از این رو این نسل به دشواری می‌تواند به دنیای واقعی نسل پیشین راه یابد.»
به‌گفته‌ی پژوهش‌گران، همین امر نیز سبب می‌شود که قشری میانی پدید آید؛ یعنی کسانی که بین نسل جوان و "نسل جاافتاده" قرار می‌گیرند و از نظر سنی سال‌های ۴۰ عمر خود را پشت‌سر می‌گذرانند. این "نسل میانی"، هر چند به‌طور پیوسته از امکانات دنیای مجازی بهره می‌برد، ولی نسبت به "امنیت" این جهان و حفظ اطلاعات شخصی خود در آن چندان خوش‌بین نیست.
سه‌گروه کاربر
در میان کسانی که به‌گونه‌ای حرفه‌ای از اینترنت استفاده می‌کنند، سه گروه قابل تشخیص است: گروهی که در این جهان مجازی در جستجوی سرگرمی و تفریح است؛ گروهی که از این امکانات برای ایجاد تسهیلاتی در انجام کار و حرفه‌ی خود استفاده می‌کند و گروهی که در پی نوجویی و کشف ناشناخته‌هاست.
براساس نتایج پژوهش موسسه‌ی (DIVSI) که در سال ۲۰۱۱ ایجاد شده، هر سه‌ی این گروه‌ها با خطرات بهره‌گیری از اینترنت آگاهند، هرچند که هر یک از آنان معیارهای برخورداری از "امنیت" در جهان مجازی و حفظ اطلاعات شخصی در اینترنت را به‌گونه‌ای متفاوت ارزیابی می‌کند: "گروه میانی"، در مقایسه با "نسل جوان رایانه‌ای" برای این موازین اهمیت بیشتری قائل است.
مسئولیت با کیست؟
مصاحبه‌شوندگان پژوهش اجتماعی (DIVSI) برای مقابله با "خطرات امنیتی در اینترنت"، پشنهادهای گوناگونی ارائه می‌دهند: ۷۴ درصد شرکت‌کنندگان در این بررسی، دولت و حکومت را مسئول برقراری امنیت در دنیای مجازی می‌دانند. ۲۶ درصد هوادار راهکارهای شخصی بر اساس ارزش‌های "دفاع از خود" است.
به نظر رییس بخش پژوهش‌های اجتماعی نهاد سینوس، سیلکه بورگشدت، کاربرهای حرفه‌ای اینترنت، حفظ امنیت در آن را، امری شخصی ارزیابی می‌کنند. ماتیاس کامر در این رابطه می‌گوید: «کسانی که زیاد به امور اینترنت وارد نیستند، خواهان آنند که امنیت برایشان تأمین شود. کسانی که به همه‌ی زوایای دنیای دیجیتالی تسلط دارند، آزادی می‌طلبند.» به نظر این پژوهش‌گر، برای سیاستمداران دشوار است که خواست‌های متضاد این دو گروه را، به‌طور هم‌زمان برآورده کنند.
سیلکه بورگشدت، از سوی دیگر، به سیاستمداران هشدار می‌دهد که مسائل اجتماعی ناشی از استفاده از اینترنت را از یاد نبرند. او معتقد است، شعارهایی از قبیل "دسترسی به اینترنت برای همه"، مشارکت همگانی در امور اجتماعی را تضمین نمی‌کند، چون دسترسی داشتن به امکانات جهان مجازی، به معنای استفاده مطلوب از آن نیست.
FF/JT