"دولت اسلامی" از مناطق مرزی ترکیه عقب رانده شد

بن‌علی ییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه، در شهر کردنشین دیاربکر در جنوب شرقی این کشور، گفت: «مرز ۹۱ کیلومتری ما بین اعزاز و جرابلس [هر دو در حلب در شمال غربی سوریه] به صورت کامل امن شد. همه گروه‌های تروریستی تارانده شدند و محل را ترک کردند».

پیشتر دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن گزارش کرده بود که در پی عملیات هماهنگ ارتش ترکیه و "ارتش آزاد سوریه"، ارتباط "دولت اسلامی" (داعش سابق) با دنیای بیرون قطع شده و با تاراندن شبه‌نظامیان این گروه تروریستی از آخرین روستاهای منطقه مرزی ترکیه-سوریه، آخرین مسیرهای تدارکاتی داعش قطع شده است.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه اطلاعات خود را از شبکه فعالان خود در سوریه دریافت می‌کند. رسانه‌های مستقل امکان راستی‌آزمانی این اطلاعات را ندارند.

قطع دالان‌های تدارکاتی داعش

آمریکا روز جمعه اعلام کرده بود که "دولت اسلامی" تنها ۲۵ کیلومتر از خط مرزی ترکیه-سوریه را در اختیار دارد. داعش از دو سال پیش مناطق مرزی ترکیه در شمال سوریه را در دست داشت. در ادامه حمله‌ی ترکیه به شهر جرابلس در شمال سوریه که از اواخر ماه اوت آغاز شده بود، روز شنبه ۲۰ فروند تانک ترکیه از شمال حلب وارد سوریه شدند تا از مخالفان رژیم اسد پشتیبانی کنند. نیروی هوایی ترکیه هم نیمه‌شب یکشنبه اهداف دیگری در این منطقه را زیر آتش گرفت.

در شمال سوریه گروه‌های مختلف مخالف بشار اسد علیه "دولت اسلامی" می‌جنگند. نیروی هوایی ترکیه و جنگنده‌های ائتلاف بین‌المللی ضد داعش به رهبری آمریکا از این گروه‌ها پشتیبانی می‌کنند. البته ترکیه از شورشیان کرد "یگان‌های مدافع خلق" (YPG) حمایت نمی‌کند، بلکه در قالب عملیات "سپر دفاعی فرات" که ۲۴ اوت آغاز شده، شورشیان کرد را عقب می‌راند. آنکارا از تشکیل منطقه یکپارچه کردنشین در مناطق مرزی ترکیه-سوریه که می‌تواند مقدمه تشکیل دولتی کردی در مرزهای جنوبی ترکیه باشد، جلوگیری می‌کند. دولتمردان ترکیه بارها گفته‌اند که کردهای سوریه باید تا شرق رود فرات عقب بنشینند.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در حاشیه‌ی نشست ۲۰ قدرت صنعتی و نوصنعتی در هانگژو چین تصریح کرد که کشورش هرگز یک "دالان تروریستی" در مرزهای جنوبی را تحمل نخواهد کرد.

البته در روزهای اخیر در عمل بین ترکیه و کردها آتش‌بس برقرار شده است. کردها مؤثرترین نیروی ضد داعش هستند. شبه‌نظامیان کرد در دو سال اخیر تروریست‌های "دولت اسلامی" را از بیشتر مناطق شمالی سوریه بیرون رانده‌اند. ‌"دولت اسلامی" در دیگر مرزهای "خلافت" خود هم با فشار مضاعفی روبه‌روست.

محاصره‌ی دوباره بخش شرقی حلب

در این میان نیروهای دولتی سوریه، بنا بر اعلام خبرگزاری رسمی این کشور (سانا)، آکادمی توپخانه‌ی حلب را تحت کنترل خود درآوردند. به این ترتیب هر سه دانشکده نظامی این شهر در اختیار نیروهای دولتی است. بنا بر اعلام دیده‌بان حقوق بشر سوریه، نیروهای دولتی همچنین بار دیگر مناطق شرقی حلب را که در اختیار شورشیان است، "به‌طور کامل محاصره کرده‌اند". گفته می‌شود در شرق حلب هنوز ۲۵۰ هزار غیرنظامی گرفتار هستند.

یک خبرنگار خبرگزاری فرانسه در مناطق تحت کنترل شورشیان از بمباران هوایی سنگین خبر داده است. وضعیت در حلب که روزگاری کلانشهر اقتصادی و فرهنگی سوریه بود، بسیار وخیم است. این شهر از چهار سال پیش (نیمه‌های سال ۲۰۱۲) به دو بخش تقسیم شده است؛ بخش شرقی در اختیار شورشیان و بخش غربی در کنترل نیروهای دولتی. جنگنده‌های روسی و سوری مرتب مناطق مسکونی تحت کنترل شورشیان را بمباران می‌کنند.

عدم توافق بر سر آتش‌بس

مذاکرات چند هفته‌ی اخیر روسیه و آمریکا بر سر آتش‌بس در سوریه هنوز به نتیجه نرسیده است. در حالی که روز یکشنبه اخبار امیدبخشی از حاشیه نشست گروه ۲۰ در چین مخابره می‌شد مبنی بر این‌که توافق دو طرف نزدیک است، یک مقام ارشد آمریکایی در حاشیه نشست گفته است: «روس‌ها روی نکاتی انگشت گذاشته‌اند که گمان می‌کردیم در مورد آنها به توافق رسیده‌ایم».

جان کری و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه آمریکا و روسیه، امروز دوشنبه (۵ سپتامبر/ ۱۵ شهریور) در حاشیه نشست گروه ۲۰ بار دیگر به مذاکره نشستند، اما ظاهرا این دور از مذاکرات هم بدون نتیجه پایان یافته است. همزمان اعلام شده است که باراک اوباما و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور آمریکا و روسیه در حاشیه نشست گروه ۲۰ با هم دیدار خواهند کرد. انتظار می‌رود که بحران سوریه و گره‌های مذاکرات میان دو کشور بر سر این بحران هم بخشی از مذاکرات دو رئیس جمهور باشد.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در حاشیه نشست اقتصادی هانگژو تصریح کرد که طرف‌های حاضر در نشست چین «هم‌نظرند که روند سیاسی [برای حل بحران سیاسی سوریه] باید از سر گرفته شود». از نظر مرکل، به ویژه اوضاع در حلب "غیر قابل قبول" است: «ما همه امیدواریم که در اولین فرصت امکان آتش‌بس در حلب فراهم شود»، تا بتوان کمک‌های بشردوستانه را آغاز کرد.

وزیر خارجه آلمان هم از روسیه خواست با آتش‌بس در سوریه موافقت کند. به گفته‌ی فرانک-والتر اشتاین‌مایر، «پیشنهاد آمریکا ارائه شده. حال روسیه می‌تواند ثابت کند که واقعا به پایان جنگ در سوریه علاقه‌مند است». به اعتقاد وزیر خارجه آلمان، ادامه نبرد در سوریه به نفع روسیه هم نیست.