دولت ايران چه كسى را به عنوان رييس جمهور امريكا ترجيح مى‌دهد؟
۱۳۸۳ آبان ۶, چهارشنبه
بر دولت جمهورى اسلامى از زمانى كه رييس جمهور جورج دبليو بوش به قدرت رسيد نام محور شرارت نهاده شد. اين دولت از آن زمان با نيروهاى نظامى امريكايى در مرزهاى خود با عراق و افغانستان مواجه گشت و مدام تهمتهايى را شنيد مبنى بر اينكه برنامه‌اى براي توليد سلاحهاى اتمى دارد.
البته احتمال اينكه جان كرى از فشار بر ايران بكاهد كم است. فشار آوردن بر دولت ايران يكى از شاه‌كليدهاى سياست خارجى امريكاست و از اين نظر تفاوتى نمى‌كند كه چه كسى بر سرير قدرت در اين كشور بنشيند.
اما تاكيد سناتور كرى بر اتخاذ سياست خارجى‌اى چندجانبه و اشاره او به اينكه با ايران در باره برنامه اتمى‌اش مذاكره خواهد كرد جاى اميد براى سياستمداران ايران كه بسيارى پيشينه بازارى دارند، مى‌گذارد كه بتوان وارد معامله شد و راهى براى رهايي از بحران يافت.
محمود على‌نژاد تحليلگر سياسى در تهران مى‌گويد: ”به طور منطقى همه چيز نشان‌دهنده اين است كه ايران از كرى پشتيباني مى‌كند. اگر بوش دوباره انتخاب شود، استراتژى تندروى امريكا كه مى‌خواهد در صورت لزوم با توسل به زور خاورميانه را دموكراتيزه كند، ادامه خواهد يافت. كري دست كم اين امكان را براى ايران مى‌گذارد كه از حالت سكون خارج شود و وقت بيشترى داشته باشد.“
گفته امير محبيان يكى از مشاوران محافظه‌كار حكومتى تاييدگر اين تحليل است. محبيان به خبرگزارى رويتر گفت: ”ما اميدواريم كرى انتخاب شود چون او راه حلهاى ديپلماتيك را بر خشونت ترجيح مى‌دهد.“
به ياد بياوريم كه دولت امريكا از سال ۱۹۸۰ روابط ديپلماتيك خود با ايران را قطع كرد. در آن سال سفارت امريكا توسط گروهى از ايرانيان اشغال شد و ۵۲ نفر از كارمندان سفارت به عنوان جاسوس به مدت ۴۴۴ روز گروگان گرفته شدند.
در گذشته ايران روش سياستمداران جمهوريخواه امريكا را – در مقايسه با دموكراتها –بيشتر مى‌پسنديد، چون براى جمهوريخواهان عملگرا بيشتر روابط اقتصادى مطرح بود. برعكس دموكراتها بيشتر به عنوان طرفدار اسراييل و سخت‌گير در رابطه با مسائل حقوق بشر شناخته شده بودند.
چند روز پيش حسن روحانى، دبير شوراى عالى امنيت ملى ايران در تلويزيون دولتى ايران گفت: ”ما تجربه خوبى با دموكراتها نداشته‌ايم. نبايد فراموش كنيم كه بيشترين تحريمها عليه ايران در زمان رياست جمهورى بيل كلينتون مقرر شدند. و نيز نبايد فراموش كنيم كه در دوره بوش با وجود گفته‌هاى تند وى عليه ايران اقدامى خطرناك عليه ما صورت نگرفت.“
با آنكه روحانى تاكيد كرد بر اينكه ايران هيچ كدام از دو نامزد رياست جمهورى امريكا را بر هم ترجيح نمى‌دهد، اما گفته‌هاى وى موجب شدند كه در رسانه‌هاى ايران گمانه‌زنيهاى بسيارى شود كه ايران مايل است كه جمهوريخواهان بر سر قدرت بيايند.
تحليلگر سياسى سيامك نمازى مى‌گويد كه در دور پيشين انتخابات رياست جمهورى امريكا ايران به شدت از بوش حمايت مى‌كرد. بوش نه تنها جمهوريخواه بود، بلكه از ايالتى مى‌آمد صاحب نفت و معاون وى ديك چينى در ارتباط با كمپانى نفتى هالىبرتون بود كه علاقه فراوانى به برقرارى رابطه تجارى با ايران داشت. اما همه اينها پيش از حادثه يازدهم سپتامبر بود و پيش از انكه بوش ايران را محور شرارت بخواند. اين باعث شد كه نظر طرفداران جمهوريخواهان در ايران عوض شود.“
در ايران مشاهده اين واقعيت كه تا چه حد امريكاييها براي برقرارى ثبات در عراق با مشكل مواجه هستند، موجب شده كه كمتر گمان رود كه ممكن است امريكا به خيال تغيير رژيم در ايران هم بيافتد. تحليلگر سياسى محمود على‌نژاد مى‌گويد گمان نمى‌كند كه بوش كه رژيمهاى طالبان و صدام را سرنگون كرد، بخواهد چنين سياستى را در برابر ايران نيز اتخاذ كند.
على محبيان مشاور محافظه‌كاران مى‌گويد حتى اگر بوش پيروز شود حمله به ايران در دستور كار سياسى وى نيست، چون بهايى كه بايد براي آن بپردازد بسيار بالاست و دستان بوش خالى است.
از سوى ديگر تحليلگران مى‌گويند به نظر مى‌رسد كه پس از اوج‌گيرى جنبش دموكراسى‌خواهى در ايران در سال گذشته و حمايت امريكا از آن مقامات امريكايى از اين نظريه خود برگشته‌اند كه رژيم دينى ايران آماده براى سرنگونى است.
در امريكا به اين نكته نيز توجه دارند كه اگر به خاطر برنامه اتمى ايران تحريمهايى عليه آن برقرار كنند، ممكن است كه مردم ايران كه درصد كمى از آنان تمايلات ضدامريكايى دارند، پشت حكومت خود بايستند. به گفته نمازى امريكا مى‌ترسد از اينكه در صورت بمباران ايران روند ميانه‌روى در اين كشور متوقف شده، به خلاف خود تبديل گردد.
كارت برنده ديگرى كه در دست ايران است عراق است. اگر چه امريكا اغلب ايران را متهم به دخالت در امور داخلى عراق كرده است، اما ديپلماتها مى‌گويند كه هر گاه ايران واقعا احساس خطر كند، شاخكهاى نفوذى ايران در عراق مى‌توانند به گونه‌اى ويران‌كننده انتقام بگيرند.