دولت و مجلس در تلاش انتصابی کردن شهرداران

بحث انتصاب شهرداران از سوی وزارت کشور، برای نخستین بار در آذرماه سال ۱۳۸۵ در مجلس شورای اسلامی طرح و رد شد. در آن زمان، دولت احمدی‌نژاد و هوادارانش، انتخابات شوراهای شهر را در بیشتر شهرهای پرجمعیت ایران باخته بودند. اکنون، در شرایطی که اعتراضات گسترده‌ی مردمی به نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری همچنان ادامه دارد، طرح انتصاب شهرداران، بار دیگر تازه شده است.

راهی برای کاهش دخالت شوراها؟

روز شنبه ۲۷ تیر، پارلمان نیوز پایگاه خبری فراکسیون اقلیت خط امام در مجلس، به نقل از علی‌اصغر یوسف‌نژاد نوشت که تعیین شهرداران از سوی وزارت کشور، راهکاری برای کاهش دخالت شوراهای شهر در امور شهرداری‌ها است.

یوسف‌نژاد که خود عضو فراکسیون خط امام است، با این اظهار نظر خبری را تایید کرد که بحث بر سر آن از یک هفته قبل، دوباره در رسانه‌ها آغاز شده است. این خبر حکایت از آن دارد که گروهی از نمایندگان مجلس طرحی را برای انتقال اختیار تعیین شهرداران به وزارت کشور تهیه کرده‌اند و می‌خواهند آن را در مجلس به بحث بگذارند.

طرحی علیه مردم‌سالاری

در همان آغاز پخش این خبر، مهدی چمران رئيس شورای شهر تهران در جلسه این شورا گفت: «طرح نمایندگان مجلس، از یک سو با مردم‌سالاری مخالف است و از سوی دیگر، تحولات ارزشمندی را که شوراهای شهر به وجود آورده‌اند به زیر پرسش می‌برد». رئیس شورای اسلامی شهر تهران، از نمایندگان مجلس خواست که طرح خود را پس بگیرند و با منطق و چشم باز به مساله نگاه کنند.

به گفته‌ی علی‌اصغر یوسف‌نژاد، دلیل تهیه طرح انتصابی کردن شهرداران این است که اختلافات میان شوراهای شهر و شهرداران، در بسیاری از شهرها اختلالاتی در کار شهرداری‌ها ایجاد کرده است. اما رسول خادم رئیس کمیسیون برنامه و بودجه‌ی شورای شهر تهران، در تماس با ایرنا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در دو دوره اخیر را متهم کرد که به‌جای تلاش در راه حفظ قانون اساسی، برای عقب‌گرد در قانون شوراها کوشیده‌اند.

شهرداران انتصابی

طرح گروهی از نمایندگان، خواستار آن است که حق تعیین شهرداران، در شهرهائی با بالاتر از ۲۰۰ هزار جمعیت به استانداری یا وزارت کشور سپرده شود. اما اعتراض‌ها مدافعان طرح را دستخوش تردید کرده است. به عنوان نمونه، علی اصغر یوسف نژاد، نماینده‌ی فراکسیون خط امام، به پارلمان نیوز توضیح داده است: «هدف ما این است که از دخالت شوراها بکاهیم، نه این که شهرداری‌ها را قربانی دولت کنیم. یکی از راه‌های حل بحران، می‌تواند انتخاب مستقیم شهرداران به وسیله‌ی مردم باشد».

در طرح جنجالی تعیین شهرداران از سوی وزارت کشور، ضمنا پیش بینی‌شده است که ۲۳ وظیفه‌ی اجرائی دولت نیز به شهرداری‌ها تفویض شود. فهرست این وظایف هنوز انتشار نیافته است. اما بسیاری از منتقدان در مجلس و شورای شهر تهران، معتقدند که این وظایف بدون تعیین بودجه به شهرداری‌ها انتقال خواهد یافت. در این صورت، شهرداری‌ها ناگزیر خواهند شد برای انجام وظایف تازه، مالیات و عوارض بیشتری از مغازه داران و سازندگان مسکن و ساختمان بگیرند.

به گزارش خبرگزاری کار ایران، طرح انتصابی کردن شهرداران، دولت و مجلس را با چالشی بزرگ روبرو خواهد کرد.

بسیاری از روحانیون و سیاستمداران اصلاح‌طلب ایرانی، در سال‌های اخیر هشدار داده‌اند که تمامیت‌خواهان تصمیم دارند با تضعیف نهادهای انتخابی وجه جمهوریت را از جمهوری اسلامی سلب کنند. هدف آنان تبدیل "جمهوری اسلامی" به "حکومت اسلامی" است که در آن تنها ولی فقیه درباره همه‌چیز تصمیم می‌گیرد.

نویسنده: جواد طالعی

تحریریه: بهرام محیی