ديدار صدر اعظم آلمان با رئيس جمهوری آمريكا
۱۳۸۵ دی ۱۵, جمعه
�ت بخشيدن مجدد به روند صلح خاور ميانه تأكيد كردند.
صدر اعظم آلمان آنگلا مركل ديروز پنج‌شنبه در حاليكه تنها چند روز از آغاز رياست ادوارى كشورش بر شوراى اتحاديه‌ى اروپا نگذشته بود، وارد واشنگتن شد. رياست شش‌ماهه‌ى اين شورا و نيز گروه هشت متشكل از هفت كشور صنعتى و روسيه جايگاه آلمان در سطح جهانى را رفيع‌تر از پيش كرده است. مركل كه بدرستى بر نقش نوين آلمان واقف است، خواستار تقويت همكارى با آمريكا در اين دوران شد. وى گفت، اگر سفر به آمريكا را به عنوان نخستين سفر خود در اين دوران انتخاب كرده است بدليل اهميت حياتى همكارى اروپا و آمريكا بوده است.
اين همكارى به اعتقاد مركل حياتى است، چرا كه بطور مثال روند صلح خاور ميانه را تنها مى‌توان با همكارى آمريكا جان تازه بخشيد. كميته‌ى چهارگانه‌ى صلح خاور ميانه كه طرح صلحى به نام نقشه‌ى راه را چاره‌ى ايجاد صلح در اين منطقه قرار داده است علاوه بر اتحاديه‌ى اروپا، سازمان ملل متحد و روسيه شامل آمريكا نيز مى‌شود. مركل مى‌خواهد، آمريكا را به همكارى فعالانه‌تر در اين زمينه بكشاند. او در تلاش است تا نشست گروه چهارگانه هر چه سريع‌تر برگزار شود. بوش در پاسخ گفت: ايده‌ى صدر اعظم براى به جريان انداختن گفتگوهاى گروه چهارگانه خوب است. كميته در زمان مناسبى تشكيل جلسه خواهد داد. كاندوليزا رايس وزير امور خارجه‌ى آمريكا بزودى به خاور ميانه سفر مى‌كند و نه فقط مرا بلكه صدر اعظم را در جريان چگونگى سرعت بخشيدن به روند صلح خاور ميانه قرار خواهد داد.
مركل خواستار آن است كه سوريه را وارد ميدان حل سياسى بحران خاور ميانه كند. آمريكا تاكنون هر گونه گفتگو با سوريه را در سطوح مقامات ارشد رد كرده است. مركل مى‌گويد: سوريه براى نشان دادن نقش سازنده‌اش در اين زمينه فرصت‌هاى زيادى بدست آورد. اين فرصت‌ها متأسفانه از دست رفته است.
بوش و مركل از همكارى‌هاى دوجانبه‌ى دو كشور در افغانستان و نيز در بحران اتمى ايران سخن گفته و آن را مورد تقدير قرار دادند. مركل همچنين در مورد عراق گفت، كشورش با وجود اينكه حضور نظامى در عراق ندارد، حمايت همه‌جانبه‌ى خود را دريغ نخواهد كرد. با وجود اين صدر اعظم آلمان چگونگى اين حمايت را تشريح نكرد.
مركل و بوش همچنين از لزوم همكارى بيشتر دو كشور در مورد هدايت گفتگوها در عرصه‌ى تجارت جهانى سخن گفتند.
ارمغان سفر مركل به واشنگتن، تمجيد رييس‌جمهورى آمريكا بود: به آنگلا مركل بدقت گوش فرا خواهم داد، او از عقلانيت بسيارى برخوردار است.
* * *
- در خاور نزديك امور بديهى نيز گاهى پندارگونه هستند
آلمان در شش ماه آينده، رياست دوره‌اى شوراى اتحاديه‌ى اروپا را بر عهده خواهد داشت. يكى از نكات كانونى سياست آنگلا مركل صدراعظم اين كشور طى اين دوره، احياى روند صلح در خاور نزديك است. براى وى كه همزمان از اول ژانويه رياست كشورهاى گروه هشت يعنى ۷ كشور پيشرفته‌ى صنعتى به اضافه‌ى روسيه را عهده‌دار شده است، همين موضوع در راس گفتگوهاى وى در ديدار از واشنگتن قرار دارد. زيرا عليرغم اينكه آلمان با توجه به دو رياست نامبرده اينك از نظر سياسى از وزن بيشترى برخوردار شده است، اما در خاورنزديك بدون ايالات متحده‌ى آمريكا كار چندانى از پيش نمى‌رود.
آنگلا مركل قرار است به عنوان رييس شوراى اتحاديه‌ى اروپا و كشورهاى گروه هشت، در ديدار از واشنگتن، چرخ در گل مانده‌ى ديپلماسى در خاورنزديك را به حركت درآورد. اين دست‌كم استنباطى است كه گفتگوهاى وى با جرج دبليو بوش رييس‌جمهورى آمريكا ايجاد مى‌كند. اما «ستارگان» هم مى‌توانند دچار تكبر شوند و اميدهايى را كه به آنان بسته شده سرخورده كنند. از همين رو بايد جانب احتياط و خويشتندارى را گرفت. اگر چه كوشش براى احياى روند صلح در خاور نزديك قطعا درست است.
ايده‌ى كانونى اين است: طرف‌هاى چهارگانه متشكل از نمايندگان سازمان ملل، اتحاديه‌ى اروپا، آمريكا و روسيه بايد از نو فعال‌تر شوند. اين ايده‌ى عاقلانه‌اى است، زيرا هر كوششى براى حل بحران خاورنزديك، بايد حتى‌الامكان متكى بر يك پشتيبانى گسترده‌ى بين‌المللى باشد. اما مشكل اينست كه طرف‌هاى چهارگانه تا كنون ابتكار واقعا مقنعى ارائه نداده‌اند كه چگونه مى‌توان مشكل خاورنزديك را حل كرد.
به جاى آن، طرف‌هاى چهارگانه تنها كارى كه كرده‌اند اينست كه عناصر بنيادين صلح را در «نقشه‌ى راه» معين نموده‌اند. اين نقشه تعريف كرده است كه صلح خاورنزديك از جمله بايد برشالوده‌ى پايان دادن به خشونت، به رسميت شناختن متقابل و پايان اشغالگرى اسراييل و تاسيس يك دولت مستقل فلسطينى استوار باشد. اين‌ها در واقع جزو بديهيات هستند، اما در خاور نزديك امور بديهى نيز گاهى پندارگونه است.
وضعيت كنونى را در نظر بگيريم: خشونت پايانى ندارد. اسراييل همچنان با فلسطينى‌ها مقابله مى‌كند و آنان نيز همواره با موشك به اسراييل حمله مى‌كنند. فلسطينى‌ها با يكديگر نيز پيكار مى‌كنند. از به رسميت شناختن متقابل هم اثرى نيست. دولت حماس هنوز خود را به نابودى اسراييل متعهد مى‌داند. دولت اورشليم هم اين موضوع را بهانه قرار مى‌دهد تا هرگونه انعطافى را مادامى كه حماس بر سر قدرت است كنار بگذارد.
از طرف ديگر نبايد فراموش كرد كه ابتكارات بين‌المللى در خاورنزديك هر قدر هم خوب باشند، بدون واشنگتن بى‌نتيجه خواهند ماند. اما جرج بوش تا كنون در مورد بحران خاور نزديك كوتاهى و خود را معطوف به موضوعات ديگر كرده است. عراق، ايران و پيكار عليه ترور تا كنون براى كاخ سفيد مقدم بوده‌اند.
اينك قرار است وزير امور خارجه‌ى آمريكا به خاور نزديك سفر كند. اما او رييس‌جمهورى پرو بال شكسته‌اى را نمايندگى خواهد كرد كه اكثريت دمكرات را در هر دو مجلس آمريكا در مقابل خود دارد. اين واقعيتى است كه آنگلا مركل نيز نمى‌تواند آن را تغيير دهد. وى نيز اعلام كرده است كه به خاور نزديك سفر خواهد كرد.
Peter Philipp