ديدنی‌های نابينايان در نمايشگاه سايت‌سيتی
۱۳۹۶ اردیبهشت ۱۶, شنبه
بزرگترين نمايشگاه جهانی تسهيلات كامپيوتری در ميانه‌های بهار هر سال، در هتل مجلل شراتون در فرودگاه فرانكفورت برگزار می‌شود.
با این که امسال نسبت به سال پيش، از تعداد نمايشگران و ديداركنندگان اندكی كاسته شده بود، بيش از صد نمايشگر از ۱۸ كشور، تازه‌ها و دستاوردها و خدمات خود را به نمايش گذاشته بودند و معرفی می‌كردند. نمايشگاه سايت‌سيتی امسال بيش از ۳ هزار ديداركننده‌ی نابينا، كم‌بينا و ديگر دست‌اندركاران نهادهای نابينايی را به سوی خود جلب كرده بود.
خدمات بيش از تسهيلات تكنيكی
آنچه بيش از سال‌های گذشته جلب نظر می‌کرد، افزايش غرفه‌های عرضه خدمات در رشته‌های آموزشی، ترتيب گردشگری‌های ويژه نابينايان و خدمات كاريابی و حتا پزشكی بود كه در سال‌های نخست برگزاری نمايشگاه جزو برنامه‌ها و غرفه‌های فوق‌العاده به شمار می‌رفتند. در برخی از اين غرفه‌ها دوره‌های آموزشی از كامپيوتر و برنامه‌نويسی گرفته تا دوره‌های پزشكی جايگزين، برای علاقه‌مندان تشريح می‌شدند.
شركت "تورـدِـسانس" از اشتوتگارت ماكِت‌هايی از بناهای مشهور جهان را توسط چاپگرهای سه‌بُعدی تهيه كرده بود و برنامه‌های گردشگری ويژه نابينايان را معرفی می‌كرد.
خانم لاورا كوته Laura Kutte سخنگوی اين شركت در پاسخ به اين پرسش كه منظور از "گردشگری ويژه نابينايان" چيست، گفت: "ما ثابت می‌كنيم كه سفر و ديدار از شهرها و مکان‌های جالب، تنها به ديدن محدود نمی‌شود و می‌توان در زمينه گردشگری به حواس ديگر هم توجه كرد و لذت برد. در گردشگری‌های ما افراد بينای دوره‌ديده بناها و مكان‌های جالب را طوری برای همراهان نابينای خود توصيف می‌كنند تا مراجعان نابينای ما بتوانند همه چيز را در ذهن خود مجسم كنند. ما در ضمن هميشه به مختصات شنيداری، خوراكی و لمس‌پذير هر محل توريستی توجه ويژه داريم".
يكی ديگر از شركت‌های عرضه خدمات، شركت غير انتفاعی "جنب‌وجوش در مسكن" Gemeinnuetzige Zuhause mobil بود كه با بيش از يك هزار كارمند به نابينايان نيازمند در انجام كارهای خانه كمك می‌كند. اين شركت با حرفه‌ای كردن ياری‌رسانی به نابينايان می‌كوشد نيازمندان را در آشپزی، تميز كردن خانه، خواندن متن‌های روزمره و مانند اينها فعال كند.
نمونه قابل توجه ديگر سازمان آكتو A'cto بود كه در غرفه خود توضيح می‌داد كه سخنرانی‌ها و نشست‌های گفتگو و تبادل‌نظر نمايشگاه را چگونه گزينش و سازماندهی كرده است.
تازه‌های محبوب نابينايان
تازه‌ترين و جذاب‌ترين افزار آسان‌ساز نمايشگاه، بی‌گمان دستگاه "اوركم" Orcam بود. دوربين كوچكی كه به يك عينك معمولی وصل و با اشاره انگشت فعال می‌شود و تقريبا هر نوع متن را اعم از اينكه روی كاغذ چاپ شده باشد يا روی ديسپلِی يا مانيتور ظاهر شود، به راحتی می‌خواند.
نابينا ميتواند به كمك اين دوربين حتا علامت‌های راهنمايی و رانندگی خيابان‌ها، شماره و نام سردر ساختمان و مانند اينها را بخواند. افزون بر اين كاربر می‌تواند از آشنايان خود عكس بگيرد و چهره آنها را در دوربين خود ذخیره كند و به محض اينكه آشنايی روبروی دوربينش ظاهر شود، او را تشخيص دهد. دوربين "اوركم" كه ساخته كارشناسان اسرائيلی است، سريع‌ترين متن‌خوانی است كه تا كنون ويژه نابينايان به بازار آمده است.
شبنم همتيان از ديداركنندگان نابينايی كه هر سال از تازه‌های نمايشگاه ديدار كرده، اگرچه اين دوربين را وسيله بسيار سودمندی می‌داند اما می‌گويد: «من ترجيح می‌دهم به جای اينكه سه چهار هزار يورو هزينه كنم و يك دستگاه دوقطعه‌ای مثل "اوركم" با خود حمل كنم، برای خواندن متن‌های چاپی يا برچسبها از نرم‌افزارهای ويژه نابينايان كه روی آيفون نصب می‌شوند استفاده كنم چون امروزه هركسی يك تلفن هوشمند همراه خود دارد».
بیشتر بخوانید: یارانه‌های رایانه‌ها؛ تازه‌های نمایشگاه کامپیوتری نابینایان
امسال دو برجسته‌نگار كارآمد جلب‌نظر می‌كردند كه در سال‌های گذشته تنها نمونه‌های نمايشی آنها تهيه و ساخته شده بود و هم اكنون به بازار عرضه شده‌اند. اين برجسته‌نگارها برخلاف دستگاه‌های تاكنونی از يك سطر برجسته تشكيل نشده‌اند بلكه تصوير كامل مانيتور را برای نابينا برجسته می‌كنند. درحاليكه دستگاه هايپِربرِيل Hyperbraille از شركت مِتِك Metech همزمان يا به اصطلاح آنلاين مانيتور را برای نابينا قابل دسترسی می‌كند، دستگاه دوم يعنی تاكتونوم Taktonom از شركت اينوِنتيليو Inventilio برای تبديل هر تصوير مانيتور، ۶ ثانيه زمان لازم دارد. البته مشتريان اين دستگاه‌ها بيشتر مدرسه‌ها و نهادهای دولتی هستند چون دستگاه هايپِربرِيل به بهای ۱۵ هزار و تاكتونوم ۱۰ هزار يورو به فروش می‌رسد.
به گفته مسئولان نمايشگاه سايت‌سيتی اين نمايشگاه از جمله باعث شده كه شركت‌های توليد تسهيلات همگانی هم تلاش كنند يا تسهيلات خود را برای نابينايان قابل‌دسترسی كنند يا با افزودن قطعه يا قطعاتی بهره‌گيری از دستگاه‌های عمومی را برای اين طيف از جامعه هم ممكن سازند.
بیشتر بخوانید: ديدن از راه دست و گوش
شركت معتبر اوليمپوس Olympus دستگاه‌های ضبط‌صوت حرفه‌ای خود را به صداهای مصنوعی مجهز كرده تا نابينايان هم بتوانند از اين دستگاه‌ها بهره‌مند شوند. شركت فرانسوی كپسيس Capsys تلفن همراهی عرضه كرده است كه هم با فينگِرتاچ كار می‌كند و هم دارای شماره‌گير و صفحه كليد است. به اين ترتيب نابينايانی كه برای كار با تلفن هنوز به صفحه كليد نيازمند هستند می‌توانند از اين تلفن‌های هوشمند استفاده كنند.
سخن پايانی
گرچه نمايشگاه، ويژه كارشناسان نبود و نيست و برای همگان آزاد است، بيشتر كسانی كه از اين نمايشگاه ديدن می‌كنند، دستی در كامپيوتر و ابزارهای الكترونيكی دارند به طوری كه هر تازه‌واردی از وجود اينهمه كارشناس نابينای كامپيوتر و الكترونيك به شگفتی می‌افتد.
چه بسا نمايشگرانی كه پيش از پرسش و ديدار با نابينايان به گمان خود دستگاه ساده‌ای ساخته‌اند كه فرد نابينا بتواند بدون شناخت كامپيوتری با آن كار كند. نمونه اينها شركت بلايندشِل Blindshell از جمهوری چك است كه تلفن هوشمند خود را طوری برنامه‌ريزی كرده كه نابينا بتواند همه فرمان‌های "لازم" را با فشار يك يا دو انگشت انجام دهد. اما بسياری از نابينايان از اين دستگاه راضی نبودند چون اين دستگاه به خاطر آسان‌سازی به چند كار به اصطلاح مهم محدود شده است.
بیشتر ديداركنندگان نابينا از نمايشگاه راضی بودند. آنها اما جای بروشورهای بريل را در بيشتر غرفه‌ها خالی می‌ديدند. افزون بر اين بسياری پيشنهاد مي‌كردند كه نمايشگاه به تسهيلات جهت‌يابی درون ساختمان مجهز شود تا ديداركنندگان آسان‌تر موضع و محل دلخواه خود را پيدا كنند.
بیشتر بخوانید: سايت سيتی چيست؟
نمایشگاه سایت‌سیتی از سوم تا پنجم ماه مه برگزار شد و امروز جمعه به پایان رسید.
نویسنده: اسکندر آبادی